Πού αποδίδεται η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων το 2016, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος
Το παράδοξο της μείωσης των εσόδων από τον τουρισμό, την ώρα που οι αφίξεις τουριστών αυξάνονται, αναλύει μεταξύ άλλων στην ετήσια έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική η Τράπεζα της Ελλάδος.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Έρευνα Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2016 οι ετήσιες αφίξεις και οι διανυκτερεύσεις ταξιδιωτών αυξήθηκαν (κατά 5,1% και 2,9% αντίστοιχα), ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν (κατά 6,8%). Αυτό συνέβη παρά την οριακή αύξηση (κατά 0,2%) των τιμών διανυκτέρευσης σε ξενοδοχεία με βάση το σχετικό δείκτη της ΕΛΣΤΑΤ. Όμως, εξετάζοντας την τελευταία εξαετία, διαπιστώνεται ότι ο ρυθμός μεταβολής των ταξιδιωτικών εσόδων βαίνει μειούμενος ήδη από το 2014, με επιταχυνόμενο ρυθμό, και τελικά γίνεται αρνητικός το 2016.
Ωστόσο, η εμπειρική ανάλυση των στοιχείων για τον τουρισμό το 2016 δείχνει ότι οι διανυκτερεύσεις, και όχι οι αφίξεις, έχουν ισχυρότερη συσχέτιση με τα ταξιδιωτικά έσοδα και η αύξηση των αφίξεων (και των διανυκτερεύσεων) σημειώθηκε κυρίως σε περιόδους, κατά τις οποίες οι τιμές διανυκτέρευσης ήταν χαμηλές.
Τα αποτελέσματα της εμπειρικής ανάλυσης, σύμφωνα με την ΤτΕ, επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι μετά την παρατηρούμενη μείωση των διανυκτερεύσεων κατά την έναρξη της τουριστικής περιόδου, οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων προχώρησαν σε επιθετικές πολιτικές προσέλκυσης τουριστών, μειώνοντας τις τιμές των καταλυμάτων ―ειδικά στις διαδικτυακές πλατφόρμες στις οποίες γίνονται κρατήσεις από ιδιώτες και πολύ πιθανόν κρατήσεις της τελευταίας στιγμής― με στόχο την αύξηση των διανυκτερεύσεων. Η στρατηγική τους αυτή οδήγησε σε οριακή αύξηση των διανυκτερεύσεων τον Αύγουστο και σε σημαντικές αυξήσεις το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Είχε όμως ως αποτέλεσμα τη μείωση των συνολικών εσόδων.
Η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων παρά την αύξηση των αφίξεων το 2016 αντανακλά επίσης και τη μείωση των λοιπών δαπανών των τουριστών, που πιθανόν να συνδέεται και με άλλους παράγοντες στην παγκόσμια και την ευρωπαϊκή αγορά τουρισμού, όπως το γεγονός ότι ο εξωτερικός τουρισμός γίνεται σταδιακά προσιτός σε νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος, η ευρεία διάδοση του Διαδικτύου, η διάδοση νέων μορφών τουρισμού (όπως σύντομα ταξίδια σε πόλεις – city breaks) και νέων μορφών διανυκτέ ρευσης (όπως σε καταλύματα τύπου Airbnb), αλλά και, ενδεχομένως, χαμηλότερους προϋπολογισμούς για αναψυχή των νοικοκυριών, ιδιαίτερα στην ΕΕ.
Η εξέλιξη των εσόδων και η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης των ταξιδιωτών πιθανόν επίσης να συνδέονται με την αβεβαιότητα και τις χαμηλές ή στάσιμες οικονομικές προσδοκίες που χαρακτήρισαν την παγκόσμια και ιδίως την ευρωπαϊκή οικονομία το 2016. Οι χαμηλές προσδοκίες σχετίζονται στενά και με πολιτικές εξελίξεις όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Τουρκία, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ κλπ. Οι παραπάνω λόγοι άλλωστε πιθανόν να οδήγησαν στην παρατηρούμενη μείωση των αφίξεων στην Ελλάδα από τη Γαλλία, την Τουρκία και το Βέλγιο (κατά 22,8%, 13,7% και 3,2% αντίστοιχα) ―ενώ οι αφίξεις από τις άλλες βασικές χώρες προέλευσης ταξιδιωτών αυξήθηκαν― καθώς και στις μεγάλες μειώσεις των δαπανών ανά διανυκτέρευση των ταξιδιωτών από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία (κατά 13,9% και 12,1% αντίστοιχα).
