Η ιστορία της εκπληκτικής ιδιοφυΐας του Άλαν Τιούρινγκ, του πατέρα της τεχνητής νοημοσύνης
Όταν ένας άνθρωπος έχει ένα ταλέντο ή μια εξαιρετική ικανότητα, τον αποκαλούμε ευφυή. Όταν όμως ένας άνθρωπος είναι ο πατέρας αυτού που σήμερα αποκαλούμε Τεχνητή Νοημοσύνη, έχει καταφέρει να προχωρήσει το έργο και τις θεωρίες του Αϊνστάιν, έχει θέσει τα θεμέλια για τη μελέτη των μορφογενετικών χαρακτηριστικών των ζώων, και – ίσως το σημαντικότερο από όλα- έχει καθορίσει την έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πώς θα μπορούσαμε να τον αποκαλέσουμε; Ο άνθρωπος αυτός ονομαζόταν Άλαν Τιούρινγκ (Alan Mathison Turing, πιο γνωστός στα ελληνικά και ως Τούρινγκ).
Γράφει η Λήδα Δεληγιάννη
Η μεγαλοφυΐα του Τιούρινγκ τον οδήγησε σε μονοπάτια που λίγοι, πολύ λίγοι θα τα κατάφερναν. Υπήρξε διαπρεπής μαθηματικός, θεωρητικός στον κλάδο της Λογικής ενώ το έργο του έθεσε τα θεμέλια της θεωρίας των Υπολογιστών και του Artificial Intelligence (Τεχνητή Νοημοσύνη – ΑΙ στο εξής).
Λίγα λόγια για τη ζωή του
Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1912. Ο πατέρας του εργαζόταν στη βρετανική γραφειοκρατία στην Ινδία και έτσι τα δυο παιδιά της οικογένειας, μεγάλωσαν με φιλικά πρόσωπα της οικογένειας των γονέων τους για να προστατευτεί η υγεία τους από τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στις αποικίες.
Σε ηλικία μόλις 13 ετών, η έφεση του Άλαν στα μαθηματικά είναι πλέον προφανής. Ενώ μόλις στα 16 του χρόνια, μελέτησε τον Αϊνστάιν και όχι απλά κατάφερε να τον κατανοήσει πλήρως αλλά να επεκτείνει την προβληματική του – επίσης- μεγαλοφυούς Φυσικού για τους νόμους της κίνησης κατά Νεύτωνα (το έργο του αυτό δεν δημοσιεύτηκε ποτέ).
Εκτός όμως από την αξιοθαύμαστη διάνοια του, εκείνα τα χρόνια αποκαλύφθηκε αυτό που αργότερα, θα του στοιχίσει την ίδια του τη ζωή: ο Τιούρινγκ ερωτεύτηκε έναν συμμαθητή του, ονόματι Κρίστοφερ Μόρκομ. Όμως ο Κρίστοφερ λίγους μήνες μετά θα πεθάνει από μια μολυσματική ασθένεια, από μολυσμένο γάλα. Η σχέση αυτή θα υπάρξει καθοριστική για τον Τιούρινγκ σε όλα τα επίπεδα (τόσο στην επιστήμη του, όσο και στην προσωπική του πίστη, αφού θα γίνει άθεος).
Από τα θρανία στη μηχανή που θα λύσει το... Αίνιγμα και θα κρίνει τον πόλεμο
Ακολούθησε σπουδές πάνω στα μαθηματικά και τα οικονομικά, καθηγητής του υπήρξε ο Τζον Μέιναρντ Κέινς αλλά και ο συγγραφέας Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ.
Η κορωνίδα του (ακαδημαϊκού) του έργου θεωρείται το σύγγραμμά του «On Computable Numbers, with an Application to the Entscheidungsproblem». Εκεί θα μιλήσει για τα προβλήματα εκείνα που δεν μπορούν να λυθούν παρά με την χρήση μιας αυτόματης μηχανής, που θα ήταν η... μηχανή των μηχανών επίλυσης προβλημάτων. Αυτή ήταν και η ιδέα – μήτρα που γέννησε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Έγινε διδάκτορας και καθηγητής σε έδρα μαθηματικής λογικής.
Εν τω μεταξύ ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος!
Οι ναζιστικές δυνάμεις του Χίτλερ κερδίζουν κατά κράτος τις βρετανικές δυνάμεις, την επικεφαλής δύναμη των συμμαχικών δυνάμεων. Το μέλλον του πολέμου προδιαγράφεται σκαιό...
Μέχρι που την άνοιξη του 1940, ο Τιούρινγκ εντάσσεται στο δυναμικό της κυβερνητικής σχολής Κωδίκων και Κρυπτογράφησης.
Είναι το τελευταίο χαρτί του Ουίνστον Τσώρτσιλ... Ο Βρετανός πρωθυπουργός παρ' ότι είχε υποσχεθεί «...ιδρώτα, δάκρυα, λύπη και αίμα...» στους συμπολίτες του (τα χαρακτηριστικά λόγια στην πρώτη αγόρευση του Τσώρτσιλ ως πρωθυπουργού, στην αρχή του Β' Παγκοσμίου), παλεύει να ρεφάρει την επέλαση των χιτλερικών δυνάμεων και να αλλάξει την τύχη της χώρας του αλλά και της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου.
Ο Τιούρινγκ θα λύσει το... Αίνιγμα. Με την καθοριστική συνεισφορά του, θα αποκρυπτογραφηθεί ο κώδικας Enigma, η κρυπτογράφηση της γερμανικής Λουφτβάφε που οδηγούσε τα γερμανικά βομβαρδιστικά στην Αγγλία.
Κάθε κίνηση που έκαναν πλέον οι Ναζί ήταν γνωστή στον Τιούρινγκ πριν την εκτελέσουν. Η μηχανή Τιούρινγκ είναι... γεγονός! Όχι ακριβώς όπως την οραματίστηκε ο ευφυής Άλαν αλλά ως αποκωδικοποιητής όλων των επικοινωνιών των Ναζί για τις επιχειρήσεις τους στον Ατλαντικό.
Η διάρρηξη που οδήγησε στο άδοξο, πολύ άδοξο τέλος...
Μετά το τέλος του πολέμου προσελήφθη στο νεοϊδρυθέν Τμήμα Μαθηματικών του Βρετανικού Εργαστηρίου Φυσικής στο Λονδίνο, όπου και κατάφερε να φτιάξει επιτέλους την αληθινή μηχανή Τούρινγκ, όπως την οραματίστηκε, την ονομαζόμενη ACE (Automatic Computing Engine).
Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Μάντσεστερ όπου εργάστηκε πάνω στην κατασκευή του Manchester Automatic Digital Machine (MADAM, όπως τον ονόμασε ο Τύπος της εποχής).
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο σε χωρητικότητα μνήμης υπολογιστή μέχρι τότε αλλά και τη βάση για όλες τις μετέπειτα μεθόδους προγραμματισμού.
Από εκεί θα προχωρήσει και το θεμελιακό έργο του για την ΑΙ αλλά και τη μορφογένεση, δηλαδή την ικανότητα ζώων και φυτών να αναπτύσσουν κάποιες μορφές (πχ οι κηλίδες στις αγελάδες ή οι ρίγες στις ζέβρες) για λόγους που ακόμη και σήμερα παραμένουν ενίοτε άγνωστοι στους βιολόγους.
Το 1952 θα γίνει μια διάρρηξη στο σπίτι του.
Ο Τιούρινγκ θα αναγκαστεί να ομολογήσει ότι διατηρούσε ερωτική σχέση με έναν από τους υπόπτους για τη διάρρηξη.
Την εποχή εκείνη η ομοφυλοφιλία θεωρείται ποινικό αδίκημα στη Βρετανία. Έτσι του ετέθη το δίλημμα «φυλακή ή ορμονική θεραπεία». Δέχτηκε σειρά εμβολιασμών για να «θεραπεύσει» τις ερωτικές του προτιμήσεις. Οι παρενέργειες του προκάλεσαν σωματικές επιπλοκές (ανέπτυξε γυναικομαστία) αλλά και ψυχολογικές διαταραχές. Ο Τιούρινγκ ήταν πλέον βυθισμένος στην κατάθλιψη.
Στις 7 Ιουνίου του 1954, έκανε ένεση με δηλητήριο σε ένα μήλο. Βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του, δίπλα σε ένα μήλο από το οποίο έλειπε μια δαγκωνιά... Ήταν 41 ετών.
Μόλις το 2013, με εισήγηση του τότε υπουργού Δικαιοσύνης της Μεγάλης Βρετανίας, η βασίλισσα Ελισάβετ θα απονείμει χάρη, μετά θάνατον, στον Τιούρινγκ. Το «mea culpa» του στέμματος και του βρετανικού κράτους προς τον Τιούρινγκ ήρθε λίγο αργά.
Ωστόσο, όπως όλα τα μεγάλα μυαλά, ο Τιούρινγκ ξεπερνά κατά πολύ τα στενά χρονικά όρια μιας εποχής...
