Διευκρινίσεις για την εφαρμογή του νέου ασφαλιστικού σε αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες
Εξειδικεύεται η εφαρμογή των κανόνων του νέου ασφαλιστικού νόμου σχετικά με τις εισφορές κατηγοριών αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών, οι οποίοι, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, υπάγονταν στην ασφάλιση άλλων φορέων κύριας ασφάλισης, πλην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ.
Σε σχετική εγκύκλιο επισημαίνεται ότι, στο ΦΕΚ 4569 τεύχος Β/30-12-2016, δημοσιεύθηκε η Απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης «Εισφορές κατηγοριών αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών, οι οποίοι, με το προγενέστερο του ν. 4387/2016 καθεστώς, υπάγονταν στην ασφάλιση άλλων φορέων κύριας ασφάλισης, πλην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ» και για την εφαρμογή της διευκρινίζονται τα ακόλουθα:
Ως αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες, υπακτέοι με το προγενέστερο του ν. 4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο στην ασφάλιση φορέων κύριας ασφάλισης, πλην τ. ΕΤΑΑ και τ. ΟΑΕΕ, ορίζονται τα παρακάτω πρόσωπα:
1. Ασφαλισμένοι του πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ
Πεδίο εφαρμογής
Α. α. Οι υπακτέοι στην Α΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Ασφάλισης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης), ιδιοκτήτες των ημερήσιων πολιτικών, οικονομικών και αθλητικών εφημερίδων που εκδίδονται στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, εφόσον κυκλοφορούν, μέσω αναγνωρισμένου πρακτορείου Τύπου και έχουν κυκλοφορία τουλάχιστον 5.000 φύλλα ή 1.000 φύλλα, εάν εκδίδοντο κατά την 27η Αυγούστου 1992 και είχαν ήδη συμπληρώσει 10 έτη έκδοσης.
β. Οι υπακτέοι στην Α΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Ασφάλισης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης), ως εκδότες ή συμμετέχοντες ή μέτοχοι εφημερίδων από επιχειρήσεις που ανήκουν σε πολιτικό κόμμα ή ίδρυμα, συμμετέχοντες σε επιχειρήσεις συνιδιοκτησίας ή κοινωνίας και εταίροι ή μέτοχοι νομικών προσώπων.
Β. Οι υπακτέοι στη Β΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Ασφάλισης Ιδιοκτητών, Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου), ιδιοκτήτες των εφημερίδων και περιοδικών που εκδίδονται σε όλη την επικράτεια, εκτός των ιδιοκτητών ημερήσιων εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
Γ. Οι υπακτέοι στη Β΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέα Ασφάλισης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου), ανταποκριτές εφημερίδων της αλλοδαπής, περιοδικών, πρακτορείων ειδήσεων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών ιδρυμάτων (πλην των ανταποκριτών ξένου τύπου-μισθωτών-απασχολούμενων με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί).
Δ. Οι υπακτέοι στη Β΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Ασφάλισης Φωτοειδησεογράφων και Εικονοληπτών Επικαίρων Τηλεόρασης), φωτοειδησεογράφοι και εικονολήπτες επικαίρων τηλεόρασης.
Ε. α. Οι υπακτέοι στη Δ΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών), εφημεριδοπώλες, διανομείς Τύπου και υποπράκτορες που απασχολούνται κατά κύριο επάγγελμα με τη διακίνηση, διανομή και πώληση εφημερίδων και λοιπών εντύπων που κυκλοφορούν, μέσω πρακτορείων, εντός της ασφαλιστέας περιοχής αρμοδιότητας της Δ΄ Ασφάλισης–Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
β. Οι υπακτέοι στη Δ΄ Διεύθυνση Ασφάλισης-Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών), εταίροι ή μέτοχοι νομικών προσώπων, ανεξαρτήτως εταιρικής μορφής, με σκοπό, μεταξύ άλλων και τη διακίνηση διανομή και πώληση εφημερίδων και λοιπών εντύπων που κυκλοφορούν, μέσω των πρακτορείων, εντός της ασφαλιστέας περιοχής αρμοδιότητας της Δ΄ Διεύθυνσης Ασφάλισης–Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
ΣΤ. α. Οι υπακτέοι στο Περιφερειακό Τμήμα Ασφάλισης–Παροχών Θεσσαλονίκης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης), εφημεριδοπώλες, διανομείς Τύπου και υποπράκτορες που απασχολούνται με τη διακίνηση, διανομή και πώληση εφημερίδων και λοιπών εντύπων που κυκλοφορούν, μέσω των πρακτορείων, αρμοδιότητος του Περιφερειακού Τμήματος Ασφάλισης–Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, που καθορίστηκε με την υπ’ αριθ. 31720/Σ.503/10.12.1962 Απόφαση Υπουργού Εργασίας (ΦΕΚ Β 503).
β. Οι υπακτέοι στο Περιφερειακό Τμήμα Ασφάλισης–Παροχών Θεσσαλονίκης του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (Τομέας Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης), ομόρρυθμοι εταίροι ή εταίροι ή κάτοχοι μεριδίων ή μετοχικού κεφαλαίου, αν πρόκειται για κεφαλαιουχικές εταιρείες, με σκοπό, μεταξύ άλλων και τη διακίνηση διανομή και πώληση εφημερίδων και λοιπών εντύπων που κυκλοφορούν, μέσω των πρακτορείων, αρμοδιότητος του Περιφερειακού Τμήματος Ασφάλισης–Παροχών του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
Ασφαλιστικές εισφορές
I. Για τα ανωτέρω πρόσωπα, μέχρι τις 31.12.2016, καταβάλλονταν οι εισφορές που προβλέπονταν από τις προγενέστερες του ν. 4387/2016 διατάξεις, όπως αυτές ίσχυαν ανά Διεύθυνση του πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
Από 01.01.2017 και εφεξής, τα πρόσωπα αυτά, πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολουμένων με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί, ανεξαρτήτως ημερομηνίας πρώτης υπαγωγής στην ασφάλιση, αντιμετωπίζονται ασφαλιστικά ως ελεύθεροι επαγγελματίες και, κατά συνέπεια, η εισφοροδοτική υποχρέωσή τους ως προς τον κλάδο κύριας σύνταξης εξαντλείται στην καταβολή μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 39 παράγραφοι 1, 2 , 13 του ν.4387/2016 (20% επί του μηνιαίου εισοδήματος). Η εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των ανωτέρω προσώπων, που υπάγονται στον ΕΟΠΥΥ, είναι αυτή που ορίζεται στο άρθρο 41 παρ.2 του ν. 4387/2016.
Για τη βάση υπολογισμού, τη μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζονται τα ανωτέρω ποσοστά εισφοράς, καθώς και το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος, εφαρμόζεται το άρθρο 39 παρ. 2 και 3 του ν. 4387/2016. Κάθε άλλη διάταξη, καταστατική ή γενική, που προβλέπει διαφορετικό ύψος και βάση υπολογισμού εισφοράς έχει, από 01.01.2017, καταργηθεί. Τούτο, άλλωστε, ρητά προβλέπεται (δεύτερο εδάφιο της παρ. 9 του άρθρου 38 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει ) και για τους μισθωτούς που προέρχονται από το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
Είναι, επίσης, εύλογο ότι, δεδομένης της ασφαλιστικής αντιμετώπισής τους ως ελεύθερων επαγγελματιών και των ενιαίων κανόνων με τους οποίους αυτοί αντιμετωπίζονται από το ν. 4387/2016, δεν υπάρχει πλέον υποχρέωση καταβολής εργοδοτικής εισφοράς. Συνεπώς, εργοδοτικές εισφορές που καταβάλλονταν για τα ανωτέρω πρόσωπα, βάσει καταστατικών διατάξεων των ανωτέρω Διευθύνσεων του πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, έχουν, από 01.01.2017, καταργηθεί, όπως ρητά έχουν καταργηθεί με το άρθρο δεύτερο παρ. 6 του ν. 4393/2016 και οι κοινωνικοί πόροι, που, μεταξύ άλλων, προβλέπονταν στο άρθρο 150 παρ. 1 του ν. 3655/2008.
Ειδικότερα και ενδεικτικά έχουν καταργηθεί για τα ανωτέρω πρόσωπα:
Α. Πρώην ΤΣΕΥΠ
Εισφορά ασφαλισμένου και εργοδότη: Άρθρο 11 παρ. 1 έως και 3 του Καταστατικού (ΥΑ 17481/1933 ΦΕΚ 77Β/1933) (1% στην τιμή κάθε εφημερίδας, περιοδικού ή άλλου εντύπου που παρακρατείτο από την αμοιβή των εφημεριδοπωλών, εισφορά των εκδοτών 1% στην αξία των εφημερίδων, περιοδικών και άλλων εντύπων που πωλούνται στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα περίχωρα, εισφορά 0,75% των Πρακτορείων στην αξία των πωλούμενων ημερήσιων εφημερίδων στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα περίχωρα, εισφορά 1% των Πρακτορείων στην αξία πωλούμενων περιοδικών στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα περίχωρα, εισφορά 0,35% των Πρακτορείων στην αξία των πωλούμενων εφημερίδων, περιοδικών και άλλων εντύπων σε όλη την επικράτεια της χώρας και στο εξωτερικό εκτός των περιοχών Αθηνών, τον Πειραιά και περιχώρων).
Β. Πρώην ΤΣΕΥΠΘ
Εισφορά ασφαλισμένου και εργοδότη: Άρθρο 14 παρ. 1 έως και 3 του Καταστατικού (ΥΑ 31720/Σ.503/1962 ΦΕΚ 503Β/1962) (1% στην τιμή κάθε εφημερίδας, περιοδικού, βιβλίου ή άλλου εντύπου που πωλείται στη Θεσσαλονίκη και παρακρατείτο από την αμοιβή των εφημεριδοπωλών, εισφορά των εκδοτών 1% στην τιμή πώλησης εφημερίδων, περιοδικών, βιβλίων ή άλλων εντύπων που πωλούνται στη Θεσσαλονίκη, εισφορά 0,5% των Πρακτορείων στην τιμή πώλησης εφημερίδων περιοδικών, βιβλίων ή άλλων εντύπων που πωλούνται στη Θεσσαλονίκη).
Γ. Πρώην ΤΣΠΕΑΘ
Εισφορά άρθρου 24 παρ. 2α ν. 2079/1992 και παρ. 3 άρ. 26 του ν. 3166/2003.
Όσα από τα ανωτέρω πρόσωπα του πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ υποχρεούντο στην καταβολή μηνιαίας εισφοράς, ύψους 10 ευρώ υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων που λειτουργεί στον ΟΑΕΔ (άρθρο 44 του ν. 3986/2011, όπως ισχύει), συνεχίζουν και μετά την 01.01.2017 να καταβάλλουν την εισφορά αυτή, πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολουμένων με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί.
II. Ειδικά τα τελευταία πρόσωπα , ήτοι εκείνοι εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτοί-απασχολούμενοι με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί, ακολουθούν, από 01.01.2017, το ποσοστό εισφοράς κλάδου σύνταξης και υγειονομικής περίθαλψης (επί των πάσης φύσεως αποδοχών, όπως ορίζονται στο άρθρο 38 παρ. 1,2,) των μισθωτών–προερχόμενων από το πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
Επιπλέον, τα πρόσωπα αυτά ως παρέχοντες με αμοιβή κατά κύριο επάγγελμα εξαρτημένη εργασία, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση των συνεισπραττόμενων από το τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κλάδων ανεργίας (ΟΑΕΔ–ΛΑΕΚ, ΟΑΕΔ–Λ.ΠΕ.ΑΕ) ΟΕΚ (Εργατική Κατοικία) & ΟΕΕ (Εργατική Εστία).
2. Ασφαλισμένοι του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Πεδίο εφαρμογής
Α. Οι υπακτέοι, σύμφωνα με το ν. 3871/1958 (ΦΕΚ Α,178) και το Κεφ. ΙΒ΄ του Κανονισμού Ασφάλισης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΥΑ 55575/18-11-65, ΦΕΚ Β, 816) στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εφημεριδοπώλες (πωλητές εφημερίδων και περιοδικών) που στερούνται επαγγελματικής στέγης και δραστηριοποιούνται σε πρωτεύουσες νομών και κωμοπόλεις, (εξαιρουμένων των εφημεριδοπωλών Αθηνών, Πειραιώς και περιχώρων–υπακτέων στο πρώην ΤΣΕΥΠ-Αθηνών/ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και των εφημεριδοπωλών Θεσσαλονίκης-υπακτέων στο ΤΣΕΥΠ-ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ/ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) που στερούνται επαγγελματικής στέγης.
Β. Οι πωλητές λαϊκών αγορών που υπήγοντο στην ασφάλιση του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, σύμφωνα με το ν.δ. 78/1973 (ΦΕΚ Α,156) και την Υ.Α. 21/21/4881/14-1-75 (ΦΕΚ Β, 49).
Ασφαλιστικές εισφορές
Τα ανωτέρω πρόσωπα, (πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολουμένων με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί), ανεξαρτήτως ημερομηνίας πρώτης υπαγωγής τους στην ασφάλιση, από 01.01.2017, καταβάλλουν ποσοστό μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, σύμφωνα με το άρθρο 39 παράγραφοι 1, 2 , 13 του ν. 4387/2016 (20% επί του μηνιαίου εισοδήματος). Η εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των ανωτέρω προσώπων, που υπάγονται στον ΕΟΠΥΥ, είναι αυτή που ορίζεται στο άρθρο 41 παρ. 2 του ν. 4387/2016. Για τη βάση υπολογισμού, τη μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζονται τα ανωτέρω ποσοστά εισφοράς, καθώς και το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος, εφαρμόζεται το άρθρο 39 παρ. 2 και 3 του ν. 4387/2016.
3. Συνεισπραττόμενα
Τα ανωτέρω πρόσωπα που προέρχονται από το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και το πρώην ΕΤΑΠ-ΜΜΕ δεν υποχρεούντο και συνεχίζουν, βέβαια, να μην υποχρεούνται σε καταβολή εισφοράς υπέρ συνεισπραττόμενων από το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κλάδων (ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, ΟΕΕ), πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολούμενων με εξαρτημένη εργασία, που υπάγονται πλέον στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως μισθωτοί, για τους οποίους υφίσταται υποχρέωση καταβολής εισφορών υπέρ συνεισπραττόμενων από το πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κλάδων (ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, ΟΕΕ).
4. – Επικουρική ασφάλιση - Εφάπαξ Παροχή
Όσον αφορά στην επικουρική ασφάλιση, για όσες από τις ανωτέρω κατηγορίες ασφαλισμένων υφίσταται υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ, καταβάλλεται, από 01.01.2017, μηνιαία ασφαλιστική εισφορά αυτοαπασχολουμένου, 7% επί του μηνιαίου εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 97 του ν. 4387/2016 (σχετική εγκύκλιος η υπ΄αριθμ. Φ80020/οικ.22104/Δ15.405/30.6.2016/ΑΔΑ: ΩΒΔ4465Θ1Ω-ΒΥ0), πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολουμένων με εξαρτημένη εργασία, για τους οποίους καταβάλλεται για επικουρική ασφάλιση η προβλεπόμενη εισφορά μισθωτού (3,5% εισφορά ασφαλισμένου και 3,5% εισφορά εργοδότη), κατά τα οριζόμενα στο ίδιο άρθρο.
Όσον αφορά την ασφάλιση για εφάπαξ παροχή, για όσες από τις παραπάνω κατηγορίες ασφαλισμένων υφίσταται υποχρεωτική ασφάλιση για εφάπαξ παροχή στον κλάδο εφάπαξ παροχών του ΕΤΕΑΕΠ, καταβάλλεται, από 01-01-2017, μηνιαία ασφαλιστική εισφορά αυτοαπασχολουμένου, η οποία, σύμφωνα με τη διάταξη της περ. β. της παρ. 2 του άρθ. 35 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, για όλους τους παλαιούς και νέους ασφαλισμένους υπολογίζεται σε ποσοστό 4% επί του μηνιαίου εισοδήματoς, όπως, ειδικότερα, προσδιορίζεται στις διατάξεις του άρθ. 39, όπως ισχύουν, πλην εκείνων εκ των ανταποκριτών ξένου Τύπου-μισθωτών-απασχολουμένων με εξαρτημένη εργασία, για τους οποίους καταβάλλεται για εφάπαξ παροχή ασφαλιστική εισφορά, σύμφωνα με τα οριζόμενα της περ. β της παρ. 2 του άρθ. 35 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, η οποία υπολογίζεται:
α) Για τους από 01/01/1993 και εφεξής ασφαλισμένους, σε ποσοστό 4% επί των ασφαλιστέων αποδοχών, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 38, όπως ισχύει, (όπως και για τους λοιπούς από 01/01/1993 και εφεξής ασφαλισμένους μισθωτούς στο τ. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) και β) για τους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους, με βάση τα ποσοστά εισφορών των επιμέρους καταστατικών διατάξεων των εντασσόμενων τομέων πρόνοιας του τ. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ στο ΕΤΕΑΕΠ, τα οποία εφαρμόζονται επί των ασφαλιστέων αποδοχών, όπως προσδιορίζονται στο άρθ. 38 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, (όπως και για τους λοιπούς, μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους μισθωτούς στο τ. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ).
