Προειδοποίηση για αυξήσεις μισθών και συντάξεων – Τι λέει για το ΦΠΑ
Ισχυρή δυναμική ανάπτυξης, αύξηση εισοδημάτων, πάταξη φοροδιαφυγής, μείωση χρέους. Αυτά, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, είναι τα βασικά σημεία που τονίζει το ΔΝΤ στο πλαίσιο του κειμένου συμπερασμάτων του μετά την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του στην Ελλάδα.
Η έκθεση αυτή, προσθέτουν τα εν λόγω στελέχη, αποτελεί σαφή αναγνώριση των πρωτοβουλιών της κυβέρνησης και του υπουργείου Οικονομικών τα τελευταία 5,5 χρόνια.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την άτυπη ενημέρωση από το ΥΠΕΘΟ, το κείμενο υπογραμμίζει τα εξής στοιχεία που αποτυπώνουν την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια:
-Ισχυρή οικονομική ανάπτυξη βασισμένη σε επενδύσεις και υψηλότερα εισοδήματα: Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,3% το 2024, υποστηριζόμενο από επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και αυξημένη ιδιωτική κατανάλωση, λόγω ανόδου του πραγματικού εισοδήματος.
-Επιτυχία στη μείωση της φοροδιαφυγής: Το ΔΝΤ υπογραμμίζει την σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, χάρη στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και την περαιτέρω ψηφιοποίηση των φορολογικών διαδικασιών.
-Χαμηλότεροι φόροι- υψηλότερα φορολογικά έσοδα: Το ΔΝΤ τονίζει ότι, παρ' ότι η επιβάρυνση στην εργασία από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές μειώθηκε κατά 4,5% από το 2019, τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται σταθερά χάρη στην πάταξη της φοροδιαφυγής.
-Η ανεργία έπεσε στα προ κρίσης επίπεδα: Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,5% το τρίτο τρίμηνο του 2024, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009.
-Δραστική μείωση του δημόσιου χρέους: Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ μειώθηκε κατά 50 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του το 2020.
-Ενίσχυση τραπεζικού τομέα: Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι η ανθεκτικότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έχει ενισχυθεί, με σημαντική συμβολή των μεταρρυθμίσεων που έχουν υλοποιηθεί. Συγκεκριμένα, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) μειώθηκε στο 3% το 2024, ενώ η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών βελτιώθηκε.
-Η συνετή δημοσιονομική πολιτική εξασφαλίζει σταθερότητα: Το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται να παραμείνει υψηλό (2,5% του ΑΕΠ το 2025), εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους. Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ προβλέπει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα μειωθεί περαιτέρω κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2030, φθάνοντας σε ποσοστό χαμηλότερο του 130%. Τονίζει, επίσης, ότι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής καλύπτει το κόστος μελλοντικών μειώσεων των ασφαλιστικών εισφορών.
«Ψαλίδι» στις απαλλαγές ΦΠΑ προτείνει το ΔΝΤ
Κατάργηση των εξαιρέσεων στο ΦΠΑ, προτείνει στην κυβέρνηση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), πρόταση η οποία εάν υιοθετηθεί θα σημάνει ανατιμήσεις στην αγορά και μεγάλες επιβαρύνσεις για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές.
Στην έκθεση για την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας (Άρθρο 4), το Ταμείο χαρακτηρίζει «αναποτελεσματικές φορολογικές δαπάνες» τις απαλλαγές που ισχύουν σήμερα σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού, 75 κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών εξαιρούνται από την επιβολή ΦΠΑ με το όφελος για τους καταναλωτές, τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις να φθάνει συνολικά τα 968 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα μεγαλύτερα οφέλη ύψους 479,6 εκατ. ευρώ έχει η ιδιωτική εκπαίδευση.
Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 μονιμοποιήθηκαν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ που είχαν εφαρμοστεί την περίοδο της πανδημίας. Οι μειώσεις αφορούν μεταφορές, γυμναστήρια, σχολές χορού, κινηματογράφους, καθώς και αγαθά που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία, με το δημοσιονομικό κόστος να ανέρχεται σε 305 εκατ. ευρώ ετησίως.
Σε περίπτωση που μετασχηματιζόταν σε κυβερνητική απόφαση η εισήγηση του ΔΝΤ, θα σηματοδοτούσε το τέλος των φορολογικών διευκολύνσεων και θα άνοιγε τον δρόμο για νέες αυξήσεις τιμών στην αγορά.
Οι βασικότερες απαλλαγές από το ΦΠΑ αφορούν:
- Παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών
- Δραστηριότητες των εθνικών δικτύων Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης
- Πώληση εφημερίδων και περιοδικών
- Πώληση Ακινήτου
- Παρεχόμενες υπηρεσίες σε επισκέπτες μουσείων, μνημείων, αρχαιολογικών και άλλων παρόμοιων χώρων, καθώς και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων.
- Παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής και ιατρικής περίθαλψης και διάγνωσης, οι στενά συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, που ενεργούνται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου καθώς και οι υπηρεσίες που παρέχονται στις εγκαταστάσεις θεραπευτικών λουτρών και ιαματικών πηγών.
- Οι παροχές ιατρικής περίθαλψης, οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της άσκησης ιατρικών επαγγελμάτων, οι παροχές υπηρεσιών από ψυχολόγους, μαίες, νοσοκόμους, φυσικοθεραπευτές, λογοθεραπευτές και εργοθεραπευτές, η παροχή υπηρεσιών από οδοντοτεχνίτες, καθώς και η παράδοση ειδών οδοντικής προσθετικής που ενεργείται από τους οδοντογιατρούς και τους οδοντοτεχνίτες,
- Παράδοση ανθρώπινων οργάνων, ανθρώπινου αίματος και ανθρώπινου γάλακτος,
- Παροχή υπηρεσιών από σωματεία ή ενώσεις προσώπων προς τα μέλη τους, τα οποία μέλη ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη από το φόρο ή μη υποκείμενη στο φόρο, εφόσον οι υπηρεσίες αυτές είναι άμεσα αναγκαίες για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής και παρέχονται έναντι συνεισφοράς στα κοινά έξοδα,
- Παροχή υπηρεσιών και η παράδοση αγαθών που συνδέονται στενά με την κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση, καθώς και την προστασία των παιδιών και των νέων, που πραγματοποιούνται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα, αναγνωρισμένα από το κράτος,
- Μεταφορά ασθενών ή τραυματιών με οχήματα ειδικά κατασκευασμένα ή διαρρυθμισμένα για το σκοπό αυτόν
- Παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης γενικά και οι στενά συνδεόμενες με αυτή παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, που παρέχονται από δημόσια εκπαιδευτήρια ή από άλλα πρόσωπα αναγνωρισμένα από την, κατά περίπτωση, αρμόδια αρχή και η παράδοση ιδιαίτερων μαθημάτων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης,
- Παροχή υπηρεσιών που συνδέεται στενά με τον αθλητισμό ή τη σωματική αγωγή, από νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σε πρόσωπα που ασχολούνται με τον αθλητισμό ή τη σωματική αγωγή
- Παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος σκοπούς πολιτικούς, συνδικαλιστικούς, θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, φιλανθρωπικούς ή εθνικούς εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού,
- Παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών, από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
- Διάθεση προσωπικού από νομικά πρόσωπα θρησκευτικού ή φιλοσοφικού χαρακτήρα, για τις δραστηριότητες με σκοπό την πνευματική αρωγή και ανάπτυξη,
- Παροχή υπηρεσιών και παράδοση αγαθών από πρόσωπα με την ευκαιρία εκδηλώσεων που οργανώνονται από αυτά για την οικονομική τους ενίσχυση, και οι οποίες οργανώνονται προς αποκλειστικό όφελός τους, με τον όρο ότι η απαλλαγή των εκδηλώσεων δεν υπερβαίνει τις τέσσερις κατ’ έτος
- Οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες, καθώς και οι συναφείς με αυτές εργασίες που παρέχονται από ασφαλειομεσίτες και ασφαλιστικούς πράκτορες, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών οδικής βοήθειας έναντι συνδρομής, που παρέχονται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις, καθώς και από φυσικά πρόσωπα ή νομικά πρόσωπα παροχής οδικής βοήθειας,
- Εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνεται και η διαπραγμάτευση, που αφορούν συνάλλαγμα, χαρτονομίσματα και νομίσματα, τα οποία αποτελούν νόμιμα μέσα πληρωμής, με εξαίρεση τα νομίσματα και χαρτονομίσματα για συλλογές,
- Εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνεται και η διαπραγμάτευση και αφορούν μετοχές ανώνυμων εταιρειών, μερίδια, ομολογίες και λοιπούς τίτλους, με εξαίρεση τους τίτλους παραστατικούς εμπορευμάτων,
- Διαχείριση των ΟΣΕΚΑ και των λοιπών οργανισμών συλλογικών επενδύσεων που αποσκοπούν στη συλλογή επενδυτικών κεφαλαίων από το ευρύ κοινό,
- Η χορήγηση και η διαπραγμάτευση πιστώσεων, καθώς και η διαχείριση τους από το πρόσωπο που τις χορηγεί,
- Ανάληψη υποχρεώσεων, προσωπικών ή χρηματικών εγγυήσεων και λοιπών ασφαλειών, η διαπραγμάτευση για την ανάληψη των εργασιών αυτών και η διαχείριση εγγυήσεων πιστώσεων, που ενεργείται από το πρόσωπο που τις χορηγεί,
- Εργασίες, στις οποίες περιλαμβάνεται και η διαπραγμάτευση, που αφορούν καταθέσεις, τρεχούμενους λογαριασμούς, πληρωμές, μεταφορές καταθέσεων και εμβάσματα, απαιτήσεις, πιστωτικούς τίτλους, επιταγές και λοιπά αξιόγραφα, με εξαίρεση την είσπραξη απαιτήσεων τρίτων, καθώς και τις εργασίες που αφορούν την πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων που ενεργείται από τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με τις εργασίες αυτές,
- Μισθώσεις ακινήτων
- Τα κρατικά λαχεία και τα τυχερά παίγνια και στοιχήματα που διεξάγονται από τις εταιρίες Ο.Π.Α.Π. Α.Ε. και Ο.Δ.Ι.Ε. Α.Ε., καθώς και τα τυχερά παίγνια που διεξάγονται με παιγνιομηχανήματα ή μέσω διαδικτύου,
- Παράδοση στην ονομαστική τους αξία γραμματοσήμων που βρίσκονται σε κυκλοφορία, κινητού επισήματος και λοιπών ενσήμων, καθώς και ταινιών ή ενσήμων ασφαλιστικών οργανισμών και λοιπών παρόμοιων αξιών, εκτός από αυτήν που προορίζεται για συλλογές,
- Παράδοση ακινήτων σε δικαιούχους απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης κατά την απόκτηση πρώτης κατοικίας, καθώς και η παραχώρηση του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης επί κοινόκτητων κύριων, βοηθητικών ή ειδικών χώρων κτισμάτων ή επί κοινόκτητου τμήματος οικοπέδου που συνίσταται υπέρ των ανωτέρω ακινήτων
- Παράδοση αγαθών, των οποίων η εισαγωγή απαλλάσσεται από το ΦΠΑ.
Οι τρεις συστάσεις του Ταμείου προς την Ελλάδα
Η δυναμική πορεία της ελληνικής οικονομίας και η πρόοδος που έχει σημειωθεί στα δημοσιονομικά και στη μείωση της φοροδιαφυγής δεν θα πρέπει να οδηγήσουν σε υπέρογκες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο, προειδοποιεί ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ για την Ελλάδα Τζουνγκ Σικ Κανγκ. Αντίθετα το ΔΝΤ συστήνει ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται να αξιοποιηθεί σε επενδύσεις στις υποδομές, την Υγεία και την Παιδεία, ενώ στο επίπεδο της φορολογίας προτείνει τις περικοπές των απαλλαγών στο ΦΠΑ αλλά και την αύξηση της προοδευτικότητας των φόρων.
Παρουσιάζοντας την έκθεση συμπερασμάτων ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στη χώρα Τζουνγκ Σικ Κανγκ, τόνισε πως «οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για την οικονομία της Ελλάδας είναι θετικές. Συνεπώς, τώρα εξετάζουμε τρόπους για να εξασφαλίσουμε ότι το μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της ελληνικής οικονομίας αξιοποιείται πλήρως, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαρκής βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ελληνικού πληθυσμού».
Απαντώντας πάντως σε ερωτήσεις ο ίδιος υπογράμμισε πως παρά τις περικοπές των τελευταίων ετών «οι δαπάνες για μισθούς στο δημόσιο και συντάξεις παραμένουν υψηλές σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γι’ αυτό, η σύστασή μας είναι να περιοριστεί η υπερβολική αύξηση των συντάξεων ή των μισθών στο δημόσιο τομέα, ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για πιο παραγωγική χρήση πολύτιμων πόρων» όπως σε επενδύσεις στην Υγεία και στην Παιδεία.
Ο Τζουνγκ Σικ Κανγκ προχώρησε σε τρεις γενικές συστάσεις προς τη χώρα μας:
Πρώτον, να συνεχιστεί με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη η δημοσιονομική προσαρμογή. Τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα θα ενισχύσουν περαιτέρω τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, αλλά υπάρχουν σημαντικές ανάγκες για περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές ιδιαίτερα για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης αλλά και οι κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση.
Δεύτερον, να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να ξεπεραστούν εμπόδια και να βελτιωθούν οι προοπτικές ανάπτυξης για το μέλλον. Συγκεκριμένα, απαιτούνται μέτρα για τις δυσμενείς δημογραφικές τάσεις και την αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, ιδίως από γυναίκες, νέους και ηλικιωμένους. Το ΔΝΤ παρατηρεί ότι πολλές μητέρες αναγκάζονται να βγουν από την αγορά εργασίας λόγω έλλειψης επιλογών για τη φροντίδα των παιδιών τους αν αυτές εργάζονται.
«Βλέπουμε ότι πολλές μητέρες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν την επίσημη αγορά εργασίας, εξαιτίας έλλειψης επιλογών φροντίδας των παιδιών τους. Γι’ αυτό συστήνουμε περαιτέρω μέτρα για τη μείωση της αποκαλούμενης “ποινής παιδιών” και τη διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών στην επίσημη αγορά εργασίας», ανέφερε.
Τρίτον, να ενισχυθεί περαιτέρω η ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα υψηλά κέρδη των τραπεζών πρέπει να χρησιμοποιούνται κυρίως για την περαιτέρω ενίσχυση των αποθεματικών κεφαλαίων και την βελτίωση της ποιότητας του κεφαλαίου. Ενώ χαιρετίζει την ενεργοποίηση από την Τράπεζα της Ελλάδας μακροπροληπτικών πολιτικών για να προληφθούν αναδυόμενοι κίνδυνοι, καθώς θα ενισχύσουν περαιτέρω την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα.
