Το καλοκαίρι τα νερά του ποταμού κατεβαίνουν ορμητικά μέσα στα φαράγγια των βουνών της οροσειράς των Ιμαλαΐων. Το χειμώνα γίνεται ένα παγωμένο μονοπάτι που οδηγεί προς το αρχαίο βασίλειο της ινδικής κοιλάδας στη Λαντάκ. Αλλά και η μόνη διαφυγή από αυτόν τον απομονωμένο τόπο!
Ο ποταμός Ζανσκάρ διατρέχει την ομώνυμη κοιλάδα που βρίσκεται σε υψόμετρο 3.600 μέτρων. Βρίσκεται στην περιοχή εκείνη της οροσειράς των Ιμαλαΐων που ανήκει στην Ινδία.
Για πάρα πολλούς αιώνες, η περιοχή ήταν παντελώς απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Οι ντόπιοι έχουν μια παροιμία για τους εαυτούς τους που λέει: «η γη μας είναι τόσο άγονη που μόνον οι χειρότεροι εχθροί και οι καλύτεροι μας φίλοι θα προσπαθούσαν ποτέ να μας επισκεφτούν».
Λόγω της απομόνωσης της από τον υπόλοιπο κόσμο, η περιοχή Ζανσκάρ έχει δεχτεί τόσο ελάχιστες επιρροές, που παραμένει ένα σχεδόν ανέπαφο (κι ένα από τα τελευταία) προπύργιο της αρχαίας βουδιστικής κουλτούρας του Θιβέτ.
Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, περίπου μέχρι τα 1980, οι κάτοικοι της Ζανσκάρ ζούσαν σε μικρές, αυτάρκεις κοινότητες. Μόλις εδώ και λίγα χρόνια έχουν αρχίσει να «ανοίγονται» στον υπόλοιπο κόσμο καθώς στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο σε μεγαλύτερες πόλεις της ευρύτερης περιοχής, στην Kargil ή τη Leh.
Παρά το δρόμο που άνοιξε για να ενώσει τη Ζανσκάρ με την Καργκίλ, το χειμώνα ο δρόμος παραμένει ένα παγωμένο μονοπάτι, μήκους 230 χλμ, σε υψόμετρο 5.000 μέτρων. Πολύ συχνά ο δρόμος κλείνει από τις χιονοπτώσεις. Οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους -40° Κελσίου. Και τότε, ο ποταμός παραμένει ο μόνος δρόμος διαφυγής. Οι κάτοικοι τον αποκαλούν «το μονοπάτι Τσαντάρ», που θα πει «κουβέρτα».
Και ο δρόμος της διαφυγής όμως δεν είναι εύκολος!
Πολύ συχνά στον πάγο δημιουργούνται ρωγμές από τις πιέσεις που ασκούνται πάνω και κάτω από την επιφάνεια ενώ οι καιρικές μεταβολές είναι τεράστιες και απρόβλεπτες.
Όμως αν κάτι γνωρίζουν καλά οι άνθρωποι της Ζανσκάρ είναι να «διαβάζουν» τα σημάδια του πάγου και του καιρού.
Ο τουρισμός εδώ και περίπου μια δεκαετία αυξάνεται συνεχώς. Συχνά σε βάρος του ευαίσθητου οικοσυστήματος της περιοχής αλλά και της ιδιότυπης οικονομίας του τόπου.
Οι επισκέπτες του μέρους, τους «καλούς» μήνες χρειάζονται περίπου 10 μέρες για να διανύσουν το μονοπάτι. Τους «κακούς» μήνες, δεν το σκέφτονται καν...
Πηγή φωτογραφιών και πληροφορίες Neelima Vallangi και BBC
