Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ψήφισε να επιτραπεί στις ναυτικές δυνάμεις των χωρών της ΕΕ η αναχαίτιση πλοίων στα ύδατα της Λιβύης που είναι ύποπτα για μεταφορά όπλων προς ή από τη χώρα
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών επιφόρτισε τη ναυτική αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία περιπολεί στα ανοικτά της Λιβύης να τηρεί το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη χώρα, προκειμένου να βοηθήσει την κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην προσπάθειά της να εξαλείψει την απειλή των τζιχαντιστών.
Η απόφαση, την οποία προετοίμασαν το Λονδίνο και το Παρίσι, υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα 15 κράτη μέλη του Συμβουλίου.
Ο ΟΗΕ επέκτεινε έτσι, κατόπιν σχετικού αιτήματος της ΕΕ, την εντολή της ναυτικής επιχείρησης Σοφία. Η αποστολή αυτή αρχικά αποσκοπούσε να εμποδίσει τους διακινητές που μεταφέρουν χιλιάδες μετανάστες, οι οποίοι προσπαθούν να φθάσουν στην Ευρώπη συχνά με κίνδυνο της ζωής τους.
Η απόφαση «αντανακλά την ομόφωνη υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας προκειμένου η ΕΕ να εργαστεί για να γίνει η Μεσόγειος ασφαλέστερη για όλους, πρωτίστως για τους Λίβυους», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.
Πλέον, και για δώδεκα μήνες, τα ευρωπαϊκά πολεμικά πλοία θα μπορούν να αναχαιτίζουν και «να επιθεωρούν, χωρίς ανώφελη καθυστέρηση, στα ανοικτά των λιβυκών ακτών, πλοία με προορισμό τη Λιβύη ή προερχόμενα από αυτή» τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι μεταφέρουν όπλα ή στρατιωτικό εξοπλισμό.
Η απόφαση επικαλείται το Κεφάλαιο 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, το οποίο επιτρέπει τη χρήση βίας.
Τα περισσότερα από τα όπλα που εισέρχονται στη Λιβύη δεν καταλήγουν στη νόμιμη κυβέρνηση —οι δυνάμεις της οποίας εμπλέκονται σε επιχειρήσεις εναντίον της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ)— αλλά στην αντίπαλη κυβέρνηση ή διάφορες ένοπλες οργανώσεις.
Για τον Γάλλο πρεσβευτή στα Ηνωμένα Έθνη, Φρανσουά Ντελάτρ, ο οποίος ασκεί την προεδρία του ΣΑ αυτόν τον μήνα, η απόφαση μπορεί «να αλλάξει τα δεδομένα στη Λιβύη».
Θα «δώσει τα μέσα» στην κυβέρνηση «να αγωνιστεί καλύτερα εναντίον του Ντάες (σ.σ. ακρώνυμο του ΙΚ στα αραβικά), σταματώντας τη ροή των όπλων που τροφοδοτούν την αστάθεια στη Λιβύη», επισήμανε ο Ντελάτρ μιλώντας σε δημοσιογράφους λίγο πριν από την ψηφοφορία.
Η απόφαση «θα ενισχύσει επίσης την κυβέρνηση εθνικής ενότητας και θα προωθήσει την ενότητα στη χώρα», έκρινε ο ίδιος.
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι οι έξι εκατομμύρια Λίβυοι διαθέτουν 20 εκατομμύρια όπλα κάθε είδους.
Μετά την πτώση του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι και λόγω του χάους που ακολούθησε, ο ΟΗΕ επέβαλε εμπάργκο όπλων το 2011. Αλλά οι ειδικοί του οργανισμού τονίζουν ότι έκτοτε έχουν υπάρξει πολυάριθμες παραδόσεις οπλισμού σε λιβυκές παρατάξεις, που προερχόταν από το Σουδάν, την Αίγυπτο, την Τουρκία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Το εμπάργκο δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό», σημείωσε ο πρεσβευτής της Βρετανίας στα Ηνωμένα Έθνη, Μάθιου Ράικροφτ. «Είναι καθήκον του Συμβουλίου να σταματήσει αυτή τη διακίνηση» όπλων, πρόσθεσε.
Για να διεξάγουν επιθεωρήσεις, οι Ευρωπαίοι εξουσιοδοτήθηκαν να «λαμβάνουν όλα τα μέτρα που υπαγορεύονται από τις περιστάσεις», διευκρινίζεται στην απόφαση του ΣΑ του ΟΗΕ.
Θα μπορούν για να παράδειγμα να εκτρέπουν ένα ύποπτο πλοίο από την πορεία του προς ένα λιμάνι ώστε να αχρηστεύονται ή να καταστρέφονται τα όπλα που θα κατάσχονται.
Πριν επεμβαίνουν, πάντως, θα πρέπει να ζητούν «τη συναίνεση του κράτους» υπό τη σημαία του οποίου πλέει το σκάφος.
Αυτή η αναφορά αποτέλεσε παραχώρηση προς τη Ρωσία, η οποία επέμεινε στο συγκεκριμένο ζήτημα, επικαλούμενη θέματα εθνικής κυριαρχίας.
Η επιβολή του εμπάργκο εκτιμάται ότι θα βοηθήσει τη νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας (ΚΕΕ) της Λιβύης να εδραιώσει την εξουσία της. Στην απόφαση προβλέπονται κάποιες εξαιρέσεις από το εμπάργκο, προκειμένου η κυβέρνηση να αποκτήσει όπλα που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει το ΙΚ.
Στην απόφαση επιβεβαιώνεται ότι η ΚΕΕ θα μπορεί να ζητάει να γίνονται εξαιρέσεις και τα αιτήματά της θα εξετάζονται «με τη δέουσα ταχύτητα» από την Επιτροπή του ΟΗΕ η οποία είναι αρμόδια για την επιβολή του εμπάργκο.
Δυνάμεις προσκείμενες στην ΚΕΕ διεξάγουν εδώ κι έναν μήνα επιχειρήσεις εναντίον του ΙΚ στη Σύρτη, το προπύργιο των τζιχαντιστών στη Λιβύη. Η πόλη αυτή βρίσκεται 450 χλμ. ανατολικά της Τρίπολης.
Ο επικεφαλής της ΚΕΕ Φάγεζ αλ Σαράτζ κάλεσε χθες όλους τους πολίτες της χώρας του να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις αυτές.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ αναμένεται στο Συμβούλιο της 20ής Ιουνίου στο Λουξεμβούργο να παρατείνουν και να επεκτείνουν την εντολή της ναυτικής επιχείρησης Σοφία.
Οι Ευρωπαίοι σκοπεύουν επίσης να εκπαιδεύσουν τα μέλη του λιβυκού λιμενικού σώματος, κάτι πάντως που αναμένεται να γίνει κατόπιν διμερούς συμφωνίας και χωρίς να απαιτείται απόφαση του ΟΗΕ.
