...και πως διευθετούνται οι εκκρεμότητες των παλαιότερων αναπτυξιακών
Συνέντευξη Τύπου θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016, στο υπουργείο Οικονομίας για να παρουσιαστεί ο αναπτυξιακός νόμος.
Στη συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης, ο υφυπουργός Αλέξης Χαρίτσης και ο γενικός γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων Λόης Λαμπριανίδης θα παρουσιάσουν το νέο καθεστώς που αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για την επίτευξη του αναπτυξιακού σχεδιασμού της χώρας.
Καινοτομίες
Ο νέος αναπτυξιακός νόμος εισάγει μια σειρά από καινοτομίες όπως:
1. Θέτει πλαφόν στο ύψος της ενίσχυσης που μπορεί να λάβει ένα επενδυτικό σχέδιο για να επιτευχθεί διασπορά των ωφελούμενων από τις κρατικές ενισχύσεις. Συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της ανισότητας στην χώρα.
2. Ειδικές Κατηγορίες Ενίσχυσης: α) με βάση τις επιδόσεις εξωστρέφεια, καινοτομία, συγχωνεύσεις, αύξηση απασχόλησης, ενισχύει κατά προτεραιότητα 2 κλάδους (ΤΠΕ - Αγροτοδιατροφικό σύμπλεγμα), υψηλή προστιθέμενη αξία β) με βάση την περιοχή Λιγότερο Ευνοημένες Περιοχές (Μείωση πληθυσμού, νησιωτικές, ορεινές, παραμεθόριες περιοχές), Βιομηχανικές Περιοχές/ Ζώνες Καινοτομίας και περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένες μεταναστευτικές ροές και ιδίως: Αγαθονήσι, Κάλυμνος, Καστελόριζο, Κως, Λέρος, Λέσβος, Σάμος, Σύμη, Χίος. Δίνουμε κεφαλαιακές ενισχύσεις, που άλλως δεν παρέχονται ή μεγαλύτερες κεφαλαιακές, για τις περιπτώσεις που παρέχονται.
3. Χρησιμοποιεί νέα χρηματοδοτικά εργαλεία (Funds), δάνεια και κεφαλαιακές συμμετοχές.
4. Ενίσχυση πρωτίστως με φοροαπαλλαγές (45% συνόλου ενισχύσεων), καθώς μέσω αυτών ενισχύεται πλέον και κυρίως η απόδοση και όχι όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, η ύπαρξη δαπανών ανεξαρτήτως τελικού αποτελέσματος (95% ήταν επιχορηγήσεις).
5. Προκειμένου οι ενισχύσεις που παρέχονται με το κίνητρο της φοροαπαλλαγής (100%) να είναι ισοδύναμες με τις ενισχύσεις της επιχορήγησης. τα ποσά των επιχορηγήσεων ορίζονται στο 70% του ανώτερου επιτρεπόμενου ποσοστού του ΧΠΕ.
6. Απλοποίηση των διαδικασιών Με στόχο την μείωση της γραφειοκρατίας και την ταχύτερη εξυπηρέτηση των επενδυτών και ταυτόχρονη εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
7. Εισήγαγε διαδικασίες αξιολόγησης της νομοθεσίας. Η αξιολόγηση θα πραγματοποιείται τόσο κατά τη διάρκεια (On going) όσο και εκ των υστέρων (ex post evaluation) που θα επιτρέψουν να γίνουν διορθωτικές κινήσεις και να μην παρουσιαστούν ξανά παρόμοια προβλήματα με αυτά του παρελθόντος
8. Έμφαση στην μείωση περιφερειακών ανισοτήτων (ζήτημα που έχει βγει από την πολιτική ατζέντα τα τελευταία χρόνια) και κυρίως την υποβοήθηση της αντιμετώπισης του ανταγωνισμού από γειτονικές χώρες χαμηλού κόστους
9. Στοχεύει στην ενθάρρυνση επενδύσεων και από το εξωτερικό για αυτό μαζί κατατέθηκαν και τροπολογίες δυο νόμων: α) για ενδοομιλικές υπηρεσίες, και για β) επενδύσεις από μετανάστες για να πάρουν άδεια παραμονής. Σε επόμενη φάση, άμεσα, θα υπάρξουν αλλαγές του νόμου για τις Στρατηγικές Επενδύσεις (fast track)
10. Υπήρξε ουσιωδώς διαφορετική διαδικασία σχεδιασμού και σύνταξης του νόμου: ήτοι, ουσιαστική διαβούλευση με φορείς των επιχειρήσεων, των εργαζομένων, ειδικούς επιστήμονες κλπ.
11. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος «απαντά» σε συγκεκριμένα προβλήματα. Εξειδικεύεται σε επιμέρους οκτώ καθεστώτα ενίσχυσης, διαφορετικής το καθένα στόχευσης μέσα από τα οποία πλέον θα υλοποιείται το έργο του. Αυτά είναι τα εξής:
Ποια είναι τα 8 διαφορετικά καθεστώτα ενίσχυσης
1. «Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού»
Στόχος: Ταχεία ένταξη επιχειρήσεων κάθε τύπου, χωρίς διαγωνιστική διαδικασία και καταβολή της ενίσχυσης άμεσα με τη διενέργεια διοικητικών ελέγχων για μηχανολογικό εξοπλισμό.
2. «Γενική Επιχειρηματικότητα»
Στόχος: η ενίσχυση επιχειρήσεων κάθε τύπου, για το πλήρες εύρος των επιλέξιμων δαπανών που προβλέπει ο Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός (ΓΑΚ).
3. «Νέες Ανεξάρτητες ΜΜΕ»
Στόχος: Η ιδιαίτερη ενίσχυση νέων ανεξάρτητων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσω αυξημένων παροχών
4. «Επενδύσεις Καινοτομικού Χαρακτήρα για ΜΜΕ»
Στόχος: Καθιέρωση ή ενίσχυση του καινοτομικού χαρακτήρα προϊόντων ή διαδικασιών με τη συνεχή δέσμευση στην καινοτομία των ενισχυόμενων επιχειρήσεων
5. Επιχειρηματικές συστάδες (Clusters)
Στόχος: είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στα σχήματα, μέσω καθορισμένων συνεργατικών έργων που αφορούν την παραγωγή, την παραγωγικότητα και το μάρκετινγκ
6. Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί - Ταμεία Συμμετοχών»
Στόχος: Το δημόσιο επενδύει σε Ταμείο συμμετοχών,· στη συνέχεια ο διαχειριστής των ταμείων επιδιώκει τη μεγαλύτερη δυνατή μόχλευση των πόρων με πόρους του ιδιωτικού τομέα.
7. «Ολοκληρωμένα Χωρικά και Κλαδικά Σχέδια
Στόχος: H αύξηση - αλλά και η προστασία - της απασχόλησης, και η περιφερειακή σύγκλιση μέσω της αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μιας περιοχής και της ενίσχυσης των τοπικών διασυνδέσεων.
8. Επενδύσεις μείζονος σημασίας
Στόχος: η δημιουργία ενός επενδυτικού περιβάλλοντος που θα διευκολύνει την υλοποίηση πολύ μεγάλων επενδυτικών σχεδίων
Οι προηγούμενοι νόμοι
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας οι προηγούμενοι αναπτυξιακοί νόμοι επηρέασαν ελάχιστα τη διάρθρωση της οικονομίας. Υπήρξε απουσία καθαρής στόχευσης και οράματος για το μέλλον της οικονομίας. Περιόρισαν το ρόλο τους σε έναν μηχανισμό παροχής ρευστότητας στην οικονομία ενισχύοντας τους καθιερωμένους κλάδους διστάζοντας να θέσουν σαφείς κλαδικούς ή οριζόντιους στόχους.
Συγκεκριμένα, τελευταία 15 χρόνια
- έγιναν επενδύσεις 32 δισ. και πήραν ενίσχυση 12 δισ.
- Η μέση επενδυτική δαπάνη/ θέση εργασίας έφτασε τα 976.000 ενώ η μέση ενίσχυση/ θέση εργασίας έφτασε τις 323.000.
- Το 95% των επενδυτικών σχεδίων είναι χαμηλής και σχετικά χαμηλής τεχνολογίας.
- Δυο κλάδοι της ενέργειας και των ξενοδοχείων είχαν το 46,5%επενδυτικών σχεδίων στο Ν. 3908 και το 72,2% του προϋπολογισμού. Ενώ ένα αρκετά αξιόλογο επιπλέον ποσοστό διατέθηκε σε εφοδιαστικές αλυσίδες και ευρυζωνικά δίκτυα, με καταφανή περιορισμό της βιομηχανίας.
- Τέλος, υπήρξε πολύ μεγάλη συγκέντρωση των επιχορηγήσεων: 4,2% των επενδυτικών σχεδίων αντιπροσώπευε το 43,6% του ύψους επένδυσης, Ελάχιστες επιχειρήσεις πήραν τα τελευταία 15 χρόνια πήραν πάρα πολύ μεγάλα ποσά ενισχύσεων: 6 πήραν 1 δισ. , ή 15 πήραν 1,5 δισ. ή 95 πήραν 3 δισ. . Κατ΄ αυτόν τον τρόπο οι προηγούμενοι αναπτυξιακοί συνέβαλαν στην επίταση της ανισότητας στην χώρα, που με την σειρά της αποτέλεσε βασική αιτία της κακής εξέλιξης της οικονομίας μας τα τελευταία χρόνια
Κατά την προηγούμενη περίοδο υπήρξαν υπερδεσμεύσεις με αποτέλεσμα να υπάρχουν συμβασιοποιημένες οφειλές για 6.300 επενδυτικά σχέδια ύψους 6,4 δισ. .
Όπως σημειώνουν στελέχη του υπουργείου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
«Οι επενδύσεις που γίνονται μέσω ενός αναπτυξιακού νόμου αποτελούν 10% του συνόλου των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου πλην κατοικίας, με αυτή την έννοια δεν μπορούν να αλλάξουν τη ροή της οικονομίας. Όμως μπορούν να δώσουν το στίγμα, να λειτουργήσουν τροχιοδεικτικά. Οι συνολικές επενδύσεις των τριών τελευταίων αναπτυξιακών νόμων, που ανέρχονται σε 32 δισ. ευρώ αποτελούν το 5,7% του συνολικού Ακαθάριστου Σχηματισμού Πάγιου Κεφαλαίου στην οικονομία μεταξύ 1998 και 2014 (το διάστημα ισχύος των τριών νόμων). Ωστόσο, αφαιρώντας τις επενδύσεις σε κατοικία, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 9,8% και είναι ακόμη υψηλότερο εάν συνυπολογίσουμε τις έμμεσες και τις προκαλούμενες επενδύσεις».
Όπως έχει σημειώσει πολλές φορές μέχρι σήμερα ο υπουργός, ο νόμος επιδιώκει τη δημιουργία καινοτομικών, εξωστρεφών, δυναμικών-βιώσιμων επιχειρήσεων· την αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στο εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, στοχεύοντας στη συγκράτηση της φυγής των νέων επιστημόνων. Επιδιώκει επιπλέον την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, των συνεργασιών (Clusters / συνεταιρισμοί / κοινωνική οικονομία), του μέσου μεγέθους των επιχειρήσεων, την επανεκβιομηχάνιση της χώρας (με τη στήριξη της καταρρέουσας, αλλά όχι απαξιωμένης, ελληνικής βιομηχανίας).
Έχει χωρική διάσταση, χρησιμοποιεί, παράλληλα με τις επιχορηγήσεις, έντονα τα φορολογικά κίνητρα και τα λεγόμενα νέα επιστρεπτέα χρηματοδοτικά εργαλεία μόχλευσης. Απλοποιεί τις διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου.
Κυρίως όμως ο νέος αναπτυξιακός απομακρύνεται από τη λογική «ενισχύουμε τις υπάρχουσες τάσεις», καθώς έχει δομηθεί στοχεύοντας στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, για έξοδο από την κρίση. Αυτό θα καταστεί εφικτό δίνοντας έμφαση σε τομείς που συμβάλλουν στην τεχνολογική αναβάθμιση της χώρας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της, σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης ώστε να κατακτήσει έναν καλύτερο ρόλο στον Διεθνή Καταμερισμό Εργασίας. Με αυτή την έννοια η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας εκτιμά ότι δυο κλάδοι πρέπει να ενισχυθούν ιδιαιτέρα, χωρίς αποκλεισμούς των υπολοίπων σε κάθε περίπτωση: «Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών» και της «Αγροδιατροφικής αλυσίδας «(από το χωράφι έως τον τουρισμό). Στους κλάδους αυτούς η Ελλάδα μπορεί να δομήσει "brand name" και να αλλάξει έτσι τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη.
Λύση για τις επενδύσεις των παλαιών επενδυτικών νόμων
Οι διαδικασίες ελέγχου στους παλαιότερους αναπτυξιακούς νόμους ήταν τόσο προβληματικές, ώστε πολύ παλιά και ολοκληρωμένα επενδυτικά σχέδια δεν έχουν εισπράξει ούτε 1 ευρώ ενώ άλλα, νέα και ανολοκλήρωτα, έχουν εισπράξει την επιχορήγηση ως προκαταβολή, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομίας.
Σύμφωνα με το νέο νόμο, όσες εταιρείες έχουν ολοκληρώσει το 50% της επένδυσης μέχρι 31/12/2016, λαμβάνουν μέρος της ενίσχυσης ώστε το επόμενο διάστημα να ολοκληρώσουν το σύνολο του έργου. Τα υπόλοιπα έργα απεντάσσονται.
"Οι παρατάσεις και τροποποιήσεις των επενδυτικών σχεδίων, η επίσπευση των ελέγχων και ο εξορθολογισμός των διαδικασιών θα έχουν ως συνέπεια την επιβίωση και στήριξη επιχειρήσεων (επιστροφή εγγυητικών επιστολών, επιχορήγηση), την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών, τη δημιουργία ή διατήρηση χιλιάδων θέσεων εργασίας και γενικά, την αναθέρμανση κι επανεκκίνηση της οικονομίας και την ανάπτυξη.
Για το Δημόσιο οι παραπάνω εκκρεμότητες συνεπάγονταν οφειλές μεγέθους αντίστοιχου του δημοσιονομικού κενού που κάλυψε η Συμφωνία του καλοκαιριού! 'Αρα με το νόμο Σταθάκη διευθετείται ένα σημαντικό κρυφό χρέος" όπως σημειώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στελέχη του υπουργείου.
Για τις εταιρείες η εξέλιξη είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς δίνεται λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα. Πλέον έχουν συγκεκριμένο σχήμα αποπληρωμής των επιδοτήσεων με ορίζοντα 6ετίας. Εναλλακτικά τους προσφέρεται η δυνατότητα να λάβουν άμεσα τις ενισχύσεις υπό τη μορφή φοροαπαλλαγών (ή να επιμερίσουν το φορολογικό όφελος σε βάθος 5ετίας).
Στόχοι του νέου νόμου είναι:
- Ολοκλήρωση όλων των συγχρηματοδοτούμενων από ευρωπαϊκούς πόρους επενδυτικών σχεδίων μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2016, ώστε να μη χαθεί ούτε 1 ευρώ (με οδηγό την απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ που πέτυχε το υπουργείο, αγγίζοντας το απόλυτο 100%).
- Ολοκλήρωση όσων σχεδίων συνδέονται με την επιστροφή εγγυητικών επιστολών, ώστε να βγει η θηλιά από τον λαιμό των επιχειρηματιών.
- Ολοκλήρωση επενδυτικών σχεδίων υλοποιούμενων σε ακριτικά νησιά που δέχονται το κύριο βάρος των προσφυγικών ροών, με στόχο την τόνωση των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών.
- Επισπεύδονται οι διαδικασίες αξιολόγησης, ελέγχου και παρακολούθησης των επενδυτικών σχεδίων από το συγκροτούμενο Εθνικό Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών και Ελεγκτών. Σε αυτό θα ενταχθούν 200 ειδικευμένοι επιστήμονες (οικονομολόγοι, μηχανικοί κα), οι οποίοι θα αναλαμβάνουν τους ελέγχους έναντι ικανοποιητικής αμοιβής (περί των 500 ευρώ και όχι 25 ευρώ που ισχύει τώρα) που δεν θα βαρύνει τον προϋπολογισμό αλλά θα προκύπτει από παράβολα που πλέον καλούνται να καταβάλλουν οι επενδυτές.
