Η θέση της ήταν στρατηγική με εμπορικά πλεονεκτήματα και σύντομα εξελίχθηκε στη σημαντικότερη πόλη-κράτος της βορειοδυτικής Ελλάδας
Για πρώτη φορά εκτίθενται στο κοινό τα νέα ευρήματα από τις ανασκαφές που διενεργεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας, στην περιοχή που άλλοτε καταλάμβανε η Αμβρακία, μέσα από την περιοδική έκθεση που ξεκίνησε ήδη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης την περασμένη Κυριακή και θα διαρκέσει έως τις 31 Μαΐου.
Με θέμα, «Αμβρακία, τα νεότερα ανασκαφικά ευρήματα», η έκθεση φιλοξενεί τα πλέον σημαντικά και καλύτερα διατηρημένα αντικείμενα, σημαντικά έργα τέχνης, από την αρχαϊκή έως και τη ρωμαϊκή περίοδο, τα οποία παρέχουν πληροφορίες για την καλλιτεχνική δημιουργία στην Αμβρακία, αλλά και για την ιστορία του αρχαίου εμπορίου αγαθών πολυτέλειας, σε μια περιοχή, που αποτελούσε, σημαντικό κόμβο μεταξύ της Ελλάδας και της ιταλικής χερσονήσου.
Η Αμβρακία, ιδρύθηκε στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. από Κορίνθιους αποίκους, δίπλα στις όχθες του ποταμού Άραχθου, στους πρόποδες του λόφου της Περάνθης, όπου σήμερα εκτείνεται η σύγχρονη Άρτα.
Η θέση της ήταν στρατηγική με εμπορικά πλεονεκτήματα και σύντομα εξελίχθηκε στη σημαντικότερη πόλη-κράτος της βορειοδυτικής Ελλάδας, μετά την Κέρκυρα. Μάλιστα, διέθετε ένα από τα καλύτερα πολεοδομικά συστήματα της αρχαιότητας και την προστάτευαν ισχυρά τείχη.
Το διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης, κοσμούσαν μνημειώδη δημόσια κτίρια, ενώ οι ναοί βρίσκονταν στο βορειοδυτικό τμήμα της. Στην υπόλοιπη έκτασή της αναπτύσσονταν οι ιδιωτικές οικίες σε ορθογώνιες νησίδες. Στους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Αμβρακίας συγκαταλέγονται, ο υστεροαρχαϊκός ναός του Πύθιου Απόλλωνα, προστάτη της πόλης, το μικρό και μεγάλο θέατρο και η δυτική Νεκρόπολη.
Η Αμβρακία είχε δύο νεκροταφεία, τα οποία βρίσκονται έξω από τα τείχη της πόλης, και η χρήση τους υπήρξε αδιάλειπτη, από την εποχή ίδρυσης της πόλης μέχρι και την εγκατάλειψή της.
Το σύνολο των αντικειμένων της περιοδικής έκθεσης, προέρχεται από τη δυτική Νεκρόπολη, η οποία βρίσκεται στην οδό Κομμένου και αναπτυσσόταν κατά μήκος μίας εντυπωσιακής λεωφόρου. Η ταφική λεωφόρος χρησιμοποιήθηκε παράλληλα και ως οδικός άξονας, που ξεκινούσε από τη νότια πύλη του τείχους και κατέληγε στον Άμβρακο, το επίνειο της πόλης στον Αμβρακικό Κόλπο. Εκατέρωθεν της λεωφόρου, υψώνονταν ταφικοί περίβολοι σε διαφορετικά επίπεδα. Από τα πήλινα ευρήματα ξεχωρίζουν οι ερυθρόμορφες και μελαμβαφείς πελίκες. Οι μελαμβαφείς πελίκες κοσμούνται με κατακόρυφες ραβδώσεις και περίτεχνα ανάγλυφα εμβλήματα κάτω από τις λαβές. Σε αρκετές περιπτώσεις, φέρουν γραπτή διακόσμηση στο λαιμό. Οι ερυθρόμορφες πελίκες, εγχώριες ή εισηγμένες, φέρουν πλούσιες παραστάσεις, με σκηνές από τον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, αλλά και λατρευτικά θέματα. Μία άλλη κατηγορία τεφροδόχων αγγείων είναι οι αμφορείς, που είναι άβαφοι ή μελαμβαφείς, αλλά και εκείνοι του «κυπριακού τύπου», που φέρουν γραπτή διακόσμηση με φυτικά μοτίβα. Επιπλέον, η ανασκαφή έφερε στο φως χάλκινα τεφροδόχα αγγεία, στην πλειονότητά τους υδρίες και οινοχόες. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η περίτεχνη διακόσμηση στις λαβές τους με πλαστικές μορφές, ανθρωπόμορφες ή μυθικών όντων.
Μέσα στους τάφους βρέθηκαν επίσης κτερίσματα που κατασκευάζονταν αποκλειστικά και μόνο για ταφική χρήση.
Στους τάφους νεαρών ανύπαντρων γυναικών βρέθηκαν αντικείμενα που σχετίζονται με το γάμο, ενώ στους νέους, αντικείμενα που χρησιμοποιούνται σε αθλητικές δραστηριότητες. Οι ώριμοι άντρες, συνοδεύονταν από αντικείμενα σχετικά με τα συμπόσια ή με το επάγγελμά τους, ενώ στους γυναικείους τάφους, βρέθηκαν κοσμήματα και αγγεία καλλωπισμού.
Εξαιρετικά δείγματα καλλιτεχνίας, που αποδεικνύουν την τεχνογνωσία που διέθεταν οι Αμβρακιώτες λιθοξόοι, αποτελούν οι στήλες, που βρέθηκαν τοποθετημένες επάνω στους τάφους. Μέχρι σήμερα, έχουν έρθει στο φως πάνω από 800 στήλες, αριθμός ικανοποιητικός για τους αρχαιολόγους, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα όσον αφορά τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων της Αμβρακίας και την εξέλιξη της γλώσσας, στην πάροδο των αιώνων.
Παράλληλα με την περιοδική έκθεση, πραγματοποιούνται και εκπαιδευτικές δράσεις για μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων, με ξεναγήσεις σε όλες τις αίθουσες του αρχαιολογικού Μουσείου.
