Διεθνείς αντιδράσεις
Στην αμερικανική πολιτεία Αλαμπάμα έγινε χθες, Πέμπτη, η παγκόσμια πρώτη εκτέλεση θανατοποινίτη με τη μέθοδο της πρόκλησης ασφυξίας διά της εισπνοής αζώτου.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΗΕ είχε υποβάλει εκ των προτέρων τις ενστάσεις του, κάνοντας λόγο για μορφή «βασανισμού». Ο θάνατος του Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ, που είχε καταδικαστεί αμετάκλητα το 1996 στην εσχάτη των ποινών, μετά τη δεύτερη δίκη του για τη δολοφονία γυναίκας κατά παραγγελία του συζύγου της, επήλθε στη φυλακή της Άτμορ χθες στις 20:25 (τοπική ώρα· στις 04:25 σήμερα ώρα Ελλάδας), 29 λεπτά μετά την έναρξη της εκτέλεσης, όπως διευκρίνισαν οι αρχές της πολιτείας.
«Αποδόθηκε δικαιοσύνη. Απόψε, ο Κένεθ Σμιθ θανατώθηκε για το στυγερό έγκλημα που είχε διαπράξει πριν από 35 χρόνια», ανέφερε ο Στιβ Μάρσαλ, πολιτειακός γενικός εισαγγελέας (υπουργός Δικαιοσύνης), υποστηρίζοντας πως η Αλαμπάμα σημείωσε «επίτευγμα», κατ’ αυτόν, «ιστορικό».
Σύμφωνα με δημοσιογράφο τοπικού τηλεοπτικού σταθμού, που ανήκει στο εθνικό δίκτυο του CBS, ο οποίος ήταν παρών στην εκτέλεση, τα τελευταία λόγια του Σμιθ ήταν: «Απόψε η Αλαμπάμα πάει την ανθρωπότητα ένα βήμα πίσω […]. Φεύγω με αγάπη, ειρήνη και φως […] Ευχαριστώ όλους αυτούς που με υποστήριξαν. Σας αγαπώ όλους».
Χθες το πρωί του προσφέρθηκε το τελευταίο του γεύμα, μια μπριζόλα με πατάτες και αυγά.
Όταν άρχισε η εκτέλεσή του, ο Σμιθ «άρχισε να συστρέφεται και να σπαρταράει για δυο ως τέσσερα λεπτά, ενώ ακολούθησαν περίπου πέντε λεπτά που βαριανάσαινε», ανέφερε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος AL.com, επικαλούμενος αυτόπτες μάρτυρες.
«Έμοιαζε να προσπαθεί να κρατήσει την ανάσα του για όσο περισσότερο μπορούσε, ώστε να μην εισπνεύσει το άζωτο», είπε σε δημοσιογράφους ο επικεφαλής της διεύθυνσης φυλακών στην Αλαμπάμα, Τζον Χαμ.
Αυτή ήταν η πρώτη εκτέλεση της χρονιάς στις ΗΠΑ, όπου το 2023 έγιναν 24, όλες με τη χορήγηση θανατηφόρου ενέσιμου διαλύματος ενδοφλεβίως. Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 40 και πλέον χρόνια που χρησιμοποιήθηκε στη χώρα εντελώς νέα μέθοδος εκτέλεσης.
«Βασανιστήριο»
Η προηγούμενη προσπάθεια να εκτελεστεί με θανατηφόρα ένεση, τη 17η Νοεμβρίου 2022, ακυρώθηκε in extremis, καθώς δεν μπόρεσε να γίνει εντός του καθορισμένου χρόνου η τοποθέτηση καθετήρα έγχυσης του θανατηφόρου διαλύματος στις φλέβες του, παρότι παρέμεινε δεμένος για ώρες.
Η Αλαμπάμα, στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ, συγκαταλέγεται στις τρεις αμερικανικές πολιτείες που έχουν εγκρίνει τις εκτελέσεις με εισπνοή αζώτου, μέθοδο στην οποία ο θάνατος προκαλείται από υποξία (έλλειψη οξυγόνου).
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα τόνισε τη 16η Ιανουαρίου πως τη «θορύβησε» η χρήση «μεθόδου εκτέλεσης άνευ προηγουμένου», εντελώς «αδοκίμαστης».
Αυτό «θα μπορούσε να συνιστά βασανιστήριο ή απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση βάσει του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα», προειδοποίησε η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας, Ραβίνα Σαμντασάνι, καλώντας να ανασταλεί η εκτέλεση.
Το πρωτόκολλο της εκτέλεσης διά της υποξίας, που προκαλεί η εισπνοή αζώτου, δεν προβλέπει τη χορήγηση αναισθησίας, μολονότι η αμερικανική κτηνιατρική εταιρεία (AVMA) συνιστά να δίνεται αναισθητικό στα ζώα στα οποία γίνεται ευθανασία με αυτόν τον τρόπο, υπογράμμισε η εκπρόσωπος.
«Εντελώς πειραματική»
Όλες οι προσφυγές και τα αιτήματα αναστολής της εκτέλεσης του 58χρονου απορρίφθηκαν, με τελευταία αυτή στο Ανώτατο Δικαστήριο προχθές, Τετάρτη. Στον κορυφαίο δικαστικό θεσμό των ΗΠΑ, όπου έχουν καθαρή πλειοψηφία οι συντηρητικοί, έγινε χθες ύστατη προσφυγή εκ μέρους του Κένεθ Σμιθ, χωρίς καμιά συνέχεια.
Στα γραπτά επιχειρήματά της προς το Ανώτατο Δικαστήριο, η Πολιτεία έφθασε στο σημείο να παρουσιάσει την υποξία διά της εισπνοής αζώτου ως «πιθανόν την πιο ανθρώπινη μέθοδο εκτέλεσης που έχει εφευρεθεί ποτέ».
«Οι Αρχές στην Αλαμπάμα δεν μπόρεσαν να φέρουν εις πέρας τρεις εκτελέσεις το 2022, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Κένεθ Σμιθ», είχε τονίσει η εκτελεστική διευθύντρια του εξειδικευμένου παρατηρητηρίου «Κέντρο Ενημέρωσης για τη Θανατική Ποινή» (DPIC), Ρόμπιν Μάερ.
Ίσως «αισθάνονται πιο άνετα», επειδή πλέον θα χρησιμοποιούν «εντελώς διαφορετική μέθοδο εκτέλεσης», μόνο που «είναι εντελώς πειραματική και δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ», συμπλήρωσε σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Οι ένορκοι αγνοήθηκαν
Ο Κένεθ Σμιθ είχε κριθεί ένοχος το 1988 για τη δολοφονία της 45χρονης Ελίζαμπεθ Ντορλίν Σένετ, την οποία διέπραξε κατόπιν εντολής και πληρωμής από τον σύζυγο του θύματος, πάστορα Τσαρλς Σένετ, που είχε μεγάλα χρέη και ιστορικό απιστίας. Μάλιστα, όπως έγιναν τα πράγματα φάνηκε πως ήθελε να δοθεί η εντύπωση ότι επρόκειτο για ληστεία που πήρε άσχημη τροπή.
Παρότι ο σύζυγος αυτοκτόνησε κατόπιν, η αστυνομία μπόρεσε να φθάσει στους εκτελεστές. Ο συνεργός του Κένεθ Σμιθ, ο Τζον Φόρεστ Πάρκερ, που είχε καταδικαστεί επίσης στην εσχάτη των ποινών, εκτελέστηκε το 2010.
Ο Κένεθ Σμιθ είχε, επίσης, αρχικά καταδικαστεί σε θάνατο, αλλά η δίκη ακυρώθηκε, όταν εξετάστηκε η έφεση. Στη δεύτερη δίκη του, το 1996, τα 11 από τα 12 μέλη του σώματος ενόρκων τάχθηκαν υπέρ του να του επιβληθεί ποινή ισόβιας κάθειρξης.
Όπως, όμως, και στη δίκη του συνεργού του, ο δικαστής αψήφησε τη γνώμη του σώματος ενόρκων και του επέβαλε τη θανατική ποινή, δυνατότητα που υπήρχε εκείνη την εποχή σε κάποιες πολιτείες, αλλά πλέον έχει καταργηθεί σε όλες.
Στην ετήσια έκθεσή του, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο, το DPIC είχε επισημάνει πως οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που εκτελέστηκαν το 2023 στις ΗΠΑ «πιθανόν δεν θα καταδικάζονταν σε θάνατο σήμερα», καθώς θα λαμβανόταν υπόψη ιδίως πως έπασχαν από προβλήματα ψυχικής υγείας ή υπέστησαν ψυχικά τραύματα σε μικρή ηλικία. Έχουν υπάρξει, εξάλλου, νομοθετικές αλλαγές ως προς την επιβολή της θανατικής ποινής.
Η εσχάτη των ποινών έχει καταργηθεί σε 23 αμερικανικές πολιτείες. Άλλες έξι εφαρμόζουν μορατόριουμ στην εφαρμογή της με αποφάσεις των κυβερνητών τους.
