Με ποιο ποσοστό μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση το πρώτο κόμμα
Οι προσεχείς εθνικές εκλογές 2023 θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2016 από την κυβερνητική πλειοψηφία των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξάρτητων Ελλήνων, ενώ υπέρ είχε ταχθεί τότε και η κοινοβουλευτική ομάδα της Ένωσης Κεντρώων. Θεωρητικά πρόκειται για το πιο δημοκρατικό εκλογικό σύστημα που υπάρχει. Και η αλήθεια είναι πως όντως κατανέμει τις έδρες των κομμάτων με τον πλέον αντιπροσωπευτικό τρόπο, ωστόσο έχει ένα εξίσου σοβαρό μειονέκτημα. Η εφαρμογή του, ενέχει τον κίνδυνο της παρατεταμένης ακυβερνησίας σε περίπτωση που δεν υπάρξουν οι απαιτούμενες συνεργασίες μεταξύ των πολιτικών αρχηγών. Τι είναι λοιπόν αυτή η πολυσυζητημένη απλή αναλογική και πώς εφαρμόζεται;
Για να αντιληφθούμε τον τρόπο που λειτουργεί θα πρέπει να έχουμε καταρχάς στο μυαλό μας το εξής δεδομένο: Για να εισέλθει ένα κόμμα στο Κοινοβούλιο, θα πρέπει να λάβει πανελλαδικά πάνω από 3%. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας, ας δούμε με ποιον τρόπο λειτουργεί η απλή αναλογική στην πιο καθαρή μορφή της.
Για να βρούμε πόσους βουλευτές εκλέγει ένα κόμμα, θα πρέπει να πολλαπλασιάσουμε το σύνολο των 300 εδρών της Βουλής, με το ποσοστό που θα πάρει ο κάθε πολιτικός σχηματισμός και κατόπιν να το διαιρέσουμε με το 100. Για να γίνει κατανοητό, ας δούμε ένα παράδειγμα: Εάν ένα κόμμα πάρει ποσοστό 36%, οι έδρες που θα του αναλογούν είναι: 300 x 36 (που είναι το ποσοστό % που πήρε) / 100 = 108 έδρες.
Το σύστημα της απλής αναλογικής με αριθμούς και παραδείγματα
Επειδή όμως όπως είπαμε στην Ελλάδα έχει θεσπιστεί το όριο του 3% για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή, οι έδρες που κερδίζει ο πολιτικός σχηματισμός που παραδείγματος που είδαμε, θα είναι κατά τι αυξημένες (καθώς δεν κερδίζουν έδρες τα κόμματα που παίρνουν κάτω από το πλαφόν αυτό). Το πόσο αυξημένες θα είναι οι έδρες, εξαρτάται από το άθροισμα των ποσοστών των πολιτικών κομμάτων που θα μείνουν εκτός Κοινοβουλίου. Όσο μεγαλύτερο είναι το άθροισμα των σχηματισμών που δεν μπαίνουν στη Βουλή, τόσο μικρότερο ποσοστό θέλει ο πρώτος για να σχηματίσει κυβέρνηση.
- Σε περίπτωση που τα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής λαμβάνουν όλα μαζί γύρω στο 6%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει περίπου 38,5%.
- Σε περίπτωση που τα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής πάρουν όλα μαζί 7%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει περίπου 38,3%.
- Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν γύρω στο 8% (τόσο περίπου ήταν στις τελευταίες εκλογές του Ιουλίου 2019), το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει τουλάχιστον 37,9% με 38%. Εάν το πρώτο κόμμα πάρει 36% (και όλα τα εκτός 8%) τότε θα του αναλογούν μόλις 117 – 118 έδρες.
- Σε περίπτωση που τα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής πάρουν όλα μαζί 9%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει περίπου 37,7%.
- Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν ποσοστό της τάξης του 10%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει 37,5%.
- Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν ποσοστό της τάξης του 11%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει 37,1%.
- Σε περίπτωση που τα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής πάρουν όλα μαζί 12%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει περίπου 36,8%.
- Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν ποσοστό της τάξης του 13%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει 36,5%.
- Εάν τα εκτός Βουλής κόμματα έχουν ποσοστό της τάξης του 14%, τότε το πρώτο κόμμα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει 36,2%.
- Και τέλος, εάν οι εκτός Βουλής πολιτικοί σχηματισμοί λάβουν 15% τότε ο πρώτος για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση χρειάζεται να πάρει ποσοστό από 36% και πάνω.
