Συνέντευξη στο Γιώργο Λαμπίρη
Το σκηνικό σύγκρουσης που επικρατεί το τελευταίο χρονικό διάστημα στη γειτονική χώρα, καθώς και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό των Σκοπίων για την Ελλάδα, αναλύει, μιλώντας στο news.gr ο επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επικεφαλής προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο ΕΛΙΑΜΕΠ, Γιάννης Αρμακόλας.
Όπως τονίζει το ενδεχόμενο αποσταθεροποίησης στο εσωτερικό των Σκοπίων θα έχει «σημαντικές και πολυεπίπεδες συνέπειες για την Ελλάδα». Επισημαίνει επίσης, πως η χώρα μας, η οποία αυτή τη στιγμή είναι απορροφημένη σε θέματα που σχετίζονται με τις οικονομικές εξελίξεις, δεν έχει αυτή τη στιγμή την πολυτέλεια να μην παρακολουθεί όχι μόνο το ζήτημα της ονομασίας της γειτονικής μας χώρας, αλλά και τις προσπάθειες ένταξης των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Η συνέντευξη του Γιάννη Αρμακόλα στο news.gr:
-Παρακολουθούμε την κατάσταση πολιτικής έντασης που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στα Σκόπια. Από τη μία πλευρά ο Γκρουέφσκι κατηγορεί την αντιπολίτευση της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης για τις υποκλοπές και αντίστοιχα η αντιπολίτευση κάνει το ίδιο. Κατά πόσο η πολιτική κρίση στα Σκόπια μπορεί να επηρεάσει την Ελλάδα ή πρόκειται για ένα ζήτημα αποκλειστικά εσωτερικής κατανάλωσης;
"Δεν θα χαρακτήριζα το ζήτημα 'εσωτερικής κατανάλωσης' με δεδομένο ότι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κρίσεις που αντιμετωπίζει η χώρα από την περίοδο της ανεξαρτησίας της με σημαντικές προεκτάσεις για τη σταθερότητα στη χώρα αυτή. Οποιουδήποτε είδους ένταση σε γειτονικές χώρες ασφαλώς και ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ελλάδα, ενώ πιθανή αποσταθεροποίηση θα έχει σημαντικές και πολυεπίπεδες συνέπειες για την Ελλάδα. Βέβαια η χώρα μας είναι πλέον απορροφημένη με τα δικά της οικονομικά προβλήματα. Δεν έχουμε πάντως την πολυτέλεια να μην παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις, που άλλωστε θα μπορεί να επηρεάσουν και ζητήματα όπως η διαφορά για το όνομα της γειτονικής χώρας ή η διαδικασία ένταξης των Σκοπίων σε ΕΕ και ΝΑΤΟ."
- Πόσο πιθανό είναι η εθνικιστική έκρηξη στο εσωτερικό των Σκοπίων με το πρόγραμμα Σκόπια 2014 και την ανακατασκευή κτιρίων όπως το στάδιο "Αρένα Φιλίππου Β'", αεροδρόμιο "Αλέξανδρος ο Μέγας" και άλλα ανάλογα... έργα να οδηγήσουν σε διπλωματική αντιπαράθεση με την Ελλάδα;
"Τα ζητήματα που αναφέρετε δεν είναι νέα και έχουν απασχολήσει την ελληνική διπλωματία τα προηγούμενα χρόνια. Σε αυτή τη φάση το ζήτημα δεν είναι μια νέα αντιπαράθεση με την Ελλάδα, αλλά μάλλον η κλιμάκωση των εντάσεων στη γειτονική χώρα ως αποτέλεσμα της πολιτικής επένδυσης από την κυβέρνηση των Σκοπίων σε ένα αδιέξοδο εθνικισμό. Αυτή η πολιτική, που έχει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόγραμμα Σκόπια 2014, μπορεί να ενοχλεί για ευνόητους λόγους την Ελλάδα, αλλά τελικά έχει πιο άμεσο και αρνητικό αντίκτυπο στο εσωτερικό της χώρας, στις σχέσεις με την αλβανική κοινότητα και με τη μερίδα εκείνη του σλαβομακεδονικού πληθυσμού που δεν επιθυμεί νέες εντάσεις και αντιπαραθέσεις".
- Ποια στάση τηρεί αυτή τη στιγμή η χώρα μας;
"Η Ελλάδα ορθώς τηρεί στάση αναμονής. Οφείλει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να εντατικοποιήσει τις διπλωματικές της προσπάθειες στο πλαίσιο της ΕΕ. Οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν αυτό που η Αθήνα επαναλαμβάνει τα τελευταία χρόνια στους εταίρους της. Ότι το βασικό πρόβλημα της γειτονικής χώρας είναι η φύση και η άσκηση της πολιτικής εξουσίας από συγκεκριμένους πολιτικούς παράγοντες. Είναι βέβαιο ότι θα τεθεί εκ νέου στην Ελλάδα το ζήτημα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΠΓΔΜ, την έναρξη των οποίων ουσιαστικά δεν επιτρέπει η Αθήνα. Οι σχέσεις όμως της κυβέρνησης Γκρουέβσκι τόσο με την αντιπολίτευση όσο και με την αλβανική κοινότητα προσφέρουν επιχειρήματα τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα σε αυτή τη φάση".
- Αντλεί δύναμη από το Ισλαμικό Κράτος η αλβανική μειονότητα των Σκοπίων;
"Το Ισλαμικό κράτος έχει κάποια απήχηση μεταξύ των μουσουλμάνων (κυρίως Αλβανών) της ΠΓΔΜ, όπως έχει και σε αρκετούς νέους μουσουλμάνους στο Κόσοβο, τη Σερβία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και αλλού. Καλό είναι να μην υπερβάλουμε την επιρροή αυτή. Δεν είναι μεγαλύτερη σε έκταση και ένταση από την απήχηση που έχει αυτού του είδους ο Ισλαμικός ριζοσπαστισμός σε δυτικές χώρες, όπως η Γαλλία ή η Γερμανία. Αν υπάρχει κάποιος μεγαλύτερος κίνδυνος στην περιοχή μας είναι ότι αυτή η επιρροή αναπτύσσεται στο πλαίσιο σχετικά προβληματικών, αδύναμων και σχετικά φτωχών χωρών, που δεν έχουν τις υλικές δυνάμεις, ούτε και την κουλτούρα πολιτικής και κοινωνικής συναίνεσης που είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού ριζοσπαστισμού".
- Πώς διαγράφεται αυτή τη στιγμή η κατάσταση που αφορά στις μειονότητες στο εσωτερικό των Σκοπίων;
"Το βασικό πρόβλημα συνδέεται με τη θέση και το ρόλο της αλβανικής κοινότητας στο πλαίσιο της Συμφωνίας της Αχρίδας. Τόσο οι Σλαβομακεδόνες όσο και οι Αλβανοί δεν είναι ικανοποιημένοι από τις προβλέψεις και την υλοποίηση της συμφωνίας αυτής. Η κυβερνητική πλειοψηφία έχει καταφέρει μέσω της ενσωμάτωσης των αλβανικών κομμάτων στο σύστημα εξουσίας να αποτρέψει αποσταθεροποιητικές τάσεις. Συγχρόνως, όπως προείπα, επενδύει στην καλλιέργεια του σλαβομακεδονικού εθνικισμού. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι τα αλβανικά κόμματα να απονομιμοποιθούν πλήρως και να μην μπορούν πλέον να ελέγξουν τις ριζοσπαστικές τάσεις της αλβανικής κοινότητας. Τα πρόσφατα γεγονότα στο Κουμάνοβο ίσως συνδέονται με αυτόν τον κίνδυνο. Αλλά είναι ακόμα πρώιμο να μιλάμε για αποσταθεροποίηση. Θα πρέπει να δούμε τι είδους διαχείριση θα γίνει από τους πολιτικούς παράγοντες των Σκοπίων, καθώς και από τη διεθνή κοινότητα και κυρίως την ΕΕ".
- Πόσο πιθανό είναι η αποσταθεροποίηση στα Σκόπια να φέρει αστάθεια και αποσταθεροποίηση σε άλλες χώρες της Βαλκανικής εάν λάβουμε υπόψη μας την αυστηρή προειδοποίηση από τον πρωθυπουργό της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, προς τους εξτρεμιστές να μην μεταφέρουν τις ένοπλες συγκρούσεις στο εσωτερικό της χώρας του;
"Είναι πρώιμο σε αυτή τη φάση να μιλάμε για ευρύτερη αποσταθεροποίηση. Νομίζω και στην ίδια την ΠΓΔΜ είναι πιο πιθανό να επικρατήσουν ψυχραιμότερες φωνές. Η Σερβία έχει θέσει ως στόχο την προώθηση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ και στο άμεσο άνοιγμα των πρώτων κεφαλαίων ενταξιακών διαπραγματεύσεων τους επόμενους μήνες. Θα κάνει τα πάντα για να αποφύγει τη διακινδύνευση αυτού του στόχου. Η κοσοβαρική κυβέρνηση επίσης επιθυμεί την πρόοδο των συνομιλιών με το Βελιγράδι, ενώ η αποσταθεροποίηση δεν θα ωφελήσει ούτε τους Αλβανούς της ΠΓΔΜ. Αλλά όπως προείπα πολλά θα κριθούν στο πως θα γίνει η διαχείριση της κρίσης".
