Εκτενής ενημέρωση για τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία πραγματοποιήθηκε σήμερα από τον Υπουργό Παιδείας προς τους εκπαιδευτικούς συντάκτες. Ακολουθεί το κείμενο που δίνει τις απαραίτητες διευκρινίσεις:
1. Ο Ν. 3966/2011 ενοποιεί τα Πειραματικά και τα Πρότυπα Σχολεία εξομοιώνοντας τα .
Η κατάθεση του νόμου αυτού συνάντησε πολλές και σοβαρές ενστάσεις από εκπαιδευτικούς και μελετητές της εκπαίδευσης οι οποίες δεν λήφθηκαν καθόλου υπόψη.
Σε κάθε περίπτωση, η ενοποίηση των προτύπων και πειραματικών σχολείων και η επιβολή εξετάσεων για την εισαγωγή των μαθητών και μαθητριών στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο καταργεί την έννοια του πειραματικού σχολείου ή ορθότερα, μεταβάλλει τον πειραματικό χαρακτήρα του σχολείου σε πειραματισμό επί της αριστείας, γεγονός που αντιβαίνει πλήρως στον παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου.
2. Τα Πειραματικά είναι πολύ διαφορετικά από τα Πρότυπα σχολεία.
ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Στα Πειραματικά Σχολεία εφαρμόζονται και αξιολογούνται καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα, νέες μέθοδοι και τεχνικές διδασκαλίας, εισάγονται και αξιοποιούνται για εκπαιδευτική χρήση νέες τεχνολογίες, υποστηρίζεται η εισαγωγή των παιδιών στις τέχνες και διευκολύνεται η πρόσβαση τους στα επιτεύγματα του πολιτισμού.
Οι εκπαιδευτικές καινοτομίες, οι οποίες αναπτύσσονται και εφαρμόζονται σε ένα Πειραματικό σχολείο, πρέπει να ελέγχονται και να αξιολογούνται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού και συνεπώς σε ένα τυχαίο δείγμα, το οποίο μπορεί να προκύψει µόνο από την εισαγωγή των μαθητών και μαθητριών στα σχολεία αυτά µε κλήρωση. Μόνον έτσι επιτυχείς και έγκυρες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις είναι δυνατόν στη συνέχεια να διαδοθούν και να αξιοποιηθούν στα υπόλοιπα σχολεία. Τα σχολεία αυτά οφείλουν να προσφέρουν πλούσιες μαθησιακές εμπειρίες και να εντοπίζουν τις "βέλτιστες πρακτικές" οι οποίες μπορεί να διαδοθούν σε όλα τα σχολεία.
Είναι σαφές ότι η δοκιμαστική εφαρμογή μιας εκπαιδευτικής καινοτομίας σε μαθητές υψηλών επιδόσεων μπορεί ενδεχομένως να έχει αξιόλογα αποτελέσματα, αλλά δεν έχει τα εχέγγυα για να διαδοθεί στο σύνολο των σχολείων της χώρας.
Ο θεσμός των Πειραματικών σχολείων εισάγεται αρχικά με τις ρυθμίσεις του ν. 4376/1929 και την ίδρυση Πειραματικών Σχολείων στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, υπό την εποπτεία των αντίστοιχων Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων. Στα επόμενα χρόνια ιδρύονται πειραματικά σχολεία σε άμεση σχέση με τα πανεπιστήμια και τις σχολές τους, οι οποίες παράγουν εν δυνάμει εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας η και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Πάτρα, Ιωάννινα, Κρήτη, Θεσσαλία κλπ).
Τα σχολεία που ιδρύθηκαν σε εφαρμογή του Ν. 3966/2011 ως Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία εξακολουθούν να λειτουργούν ως Πειραματικά Σχολεία και εξακολουθούν να συνδέονται ή συνδέονται σταδιακά με Α.Ε.Ι. ή Προγράμματα Έρευνας και Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (όπως προβλέπεται και στο άρθρο 46 του Ν. 3966/2011) ώστε να πληρούν τους όρους λειτουργίας ενός πειραματικού σχολείου.
Η εισαγωγή μαθητών και μαθητριών στα σχολεία αυτά γίνεται αποκλειστικά με κλήρωση και υπό όρους απόλυτης διαφάνειας.
Την κατά σχολείο εφαρμογή των διαδικασιών κλήρωσης θα έχει το Επιστημονικό Εποπτικό Συμβούλιο σε άμεση συνεργασία με τον διευθυντή του σχολείου, το σύλλογο διδασκόντων και τον σύλλογο γονέων & κηδεμόνων.
Σε κάθε περίπτωση η κλήρωση των μαθητών και μαθητριών θα αφορά στην εισαγωγική σχολική τάξη και μόνο, ενώ η σχολική πορεία των μαθητών και μαθητριών από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο των σχολείων αυτών θα υπόκειται μόνο στους σχολικούς κανόνες. Δεν θα υπάρχουν δηλαδή επιπλέον κληρώσεις από βαθμίδα σε βαθμίδα. Διαδικασίες κλήρωσης μαθητών και μαθητριών σε κάθε σχολική βαθμίδα θα γίνονται μόνο για τυχόν συμπληρωματικές θέσεις, οι οποίες θα καθορίζονται από τα όργανα διοίκησης του σχολείου.
ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Τα Πρότυπα σχολείαείναι σχολεία τα οποία οργανώνονται και λειτουργούν σε υποδειγματικές συνθήκες, όπως αυτές ορίζονται από τα πορίσματα της εκπαιδευτικής θεωρίας και διδακτικής πρακτικής. Υποδειγματικές συνθήκες κτηριακών υποδομών, υλικο-τεχνικής υποδομής, οργανωτικής δομής, επιστημονικής και εκπαιδευτικής επάρκειας των εκπαιδευτικών, σχέσης μαθητών-εκπαιδευτικών, διδακτικών πρακτικών κλπ.
Ο θεσμός των Προτύπων Σχολείων καθιερώθηκε αρχικά με τον Αναγκαστικό Νόμο 247/ 1936 όταν σε μια σειρά σχολείων επιτράπηκε “παρέκκλισις από του εν τοις λοιποίς γυμνασίοις εφαρμοζομένου προγράμματος”. Στο νόμο αυτό η διάκριση Προτύπων και Πειραματικών είναι σαφής.
Στα Πρότυπα αυτά σχολεία περιελήφθησαν και μια σειρά «ιστορικών» σχολείων τα οποία είχαν ιδρυθεί ως κληροδοτήματα από το τέλος του 19ου αιώνα με κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας, αλλά και ίδιους πόρους, ώστε να λειτουργούν ως υποδειγματικά, πρότυπα σχολεία, για τα σχολεία της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας.
Τα Ιστορικά Πρότυπα Σχολεία:
- Η Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά (έτος λειτουργίας 1847),
- η Βαρβάκειος Σχολή (1860),
- η Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων (1833),
στα οποία προστέθηκαν αργότερα
- η Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης (1934/1972)
- το Γυμνάσιο Αριστούχων Αναβρύτων (1946)
έχουν τη δική τους ιστορία και τη δική του εκπαιδευτική παράδοση, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή.
Τα σχολεία αυτά θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τους δικούς τους, ιστορικά αιτιολογημένους, κανόνες συμπληρωματικά στο εκπαιδευτικό σύστημα ως η βέλτιστη εκδοχή του.
Για τα σχολεία αυτά η Διοικούσα Επιτροπή Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων θα καθορίσει άμεσα σε συνεργασία με τον σύλλογο διδασκόντων, τον σύλλογο αποφοίτων, τον σύλλογο γονέων & κηδεμόνων τη διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής των μαθητών και μαθητριών τους για την προσεχή σχολική χρονιά. Την κατά σχολείο εφαρμογή των διαδικασιών επιλογής θα έχει το Επιστημονικό Εποπτικό Συμβούλιο σε συνεργασία με τα όργανα διοίκησης του σχολείου και υπό όρους απόλυτης διαφάνειας.
Σε κάθε περίπτωση η επιλογή των μαθητών και μαθητριών θα αφορά στην εισαγωγική σχολική τάξη και μόνο, ενώ η σχολική πορεία των μαθητών και μαθητριών από το Γυμνάσιο στο Λύκειο των σχολείων αυτών θα υπόκειται μόνο στις σχολικές εξετάσεις. Δεν θα υπάρχουν δηλαδή επιπλέον διαδικασίες επιλογής από το Γυμνάσιο στο Λύκειο.
Διαδικασίες επιλογής μαθητών και μαθητριών για το Λύκειο θα γίνονται μόνο για τυχόν συμπληρωματικές θέσεις, οι οποίες θα καθορίζονται από τα όργανα διοίκησης του σχολείου.
3. Η μέχρι σήμερα λειτουργία των Προτύπων Πειραματικών Σχολείων του Νόμου 3966/2011προφανώς θα αξιολογηθεί, όπως άλλωστε προβλέπεται και από τους κανόνες λειτουργίας τους.
Σε διάλογο με τους δασκάλους, τους καθηγητές, τους γονείς και τους φορείς τους, θα προσδιοριστούν τόσο τα κριτήρια αποτίμησης, ποιοτικά και ποσοτικά, των διδακτικών μονάδων, του διδακτικού έργου, της απόδοσης των διδασκόντων, των τρόπων επιλογής τους κλπ. Θα αποτιμηθεί επίσης η επίδραση της λειτουργίας των σχολείων αυτών στην ενίσχυση της παραπαιδείας, των φροντιστηρίων, των ιδιαίτερων μαθημάτων προετοιμασίας για τις εξετάσεις εισαγωγής στα σχολεία αυτά.
Η διαδικασία αξιολόγησης των σχολείων αυτών και των επιπτώσεων της λειτουργίας τους θα οργανωθεί και θα εποπτευθεί από τη νέα Διοικούσα Επιτροπή Πειραματικών και Προτύπων Σχολείων.
4. Θα διοριστεί άμεσα νέα προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή Πειραματικών και Προτύπων Σχολείων αφού τα μέλη της μέχρι σήμερα επιτροπής έχουν υποβάλλει τις παραιτήσεις τους που έγιναν ήδη αποδεκτές από τον Υπουργό.
Τα Επιστημονικά Εποπτικά Συμβούλια των ΠΠΣ παραμένουν ως έχουν.
5. Όλες οι απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις για την ομαλή λειτουργία των Πειραματικών και Προτύπων σχολείων θα προωθηθούν στο πρώτο νομοσχέδιο του Υπουργείου και θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον προβλεπόμενο για τις κληρώσεις στα Πειραματικά και τις διαδικασίες επιλογής στα Πρότυπα χρόνο.
6. Ένα συνολικό και ολοκληρωμένο θεσμικό λειτουργίας τόσο των Πειραματικών όσο και των Προτύπων σχολείων και στη βάση του πλαισίου αυτού τα κριτήρια χαρακτηρισμού σχολείων ως Πειραματικών ή Προτύπων, όπως και οι όροι επιλογής και απασχόλησης των εκπαιδευτικών στα σχολεία αυτά (τόσο των ήδη υπηρετούντων όσο και των ενδιαφερομένων στο μέλλον να υπηρετήσουν στα σχολεία αυτά) θα αποτελέσει αντικείμενο διαλόγου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
ΜΕΡΙΚΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΣΧΟΛΙΑ
6. Σήμερα λειτουργούν 60 Πρότυπα Πειραματικά Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια σχολεία και φοιτούν σ’ αυτά 12.000 περίπου μαθητές και μαθήτριες
Το σύνολο των Πρωτοβάθμιων και Δευτεροβάθμιων σχολείων της χώρας είναι σήμερα 12.734 και σ’ αυτά φοιτούν 1.387.000 παιδιά, πολλά εκ των οποίων έχουν άριστες επιδόσεις.
7. Πολλά από τα σχολεία της χώρας βρίσκονται σε συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης παρά τις ηρωικές προσπάθειες και την αυταπάρνηση των περισσοτέρων δασκάλων και καθηγητών. Με ελλείψεις στο διδακτικό προσωπικό, χωρίς επαρκή θέρμανση, με πεινασμένα παιδιά. Αποτελεί πολιτική επιλογή του Υπουργείου να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των αντίστοιχων προβλημάτων.
8. Το σχολείο στο οποία αποσκοπούμε είναι το σχολείο όπου οι δάσκαλοι ασκούν το λειτούργημα τους σε συνθήκες ασφάλειας και δημιουργικότητας, το σχολείο όπου τα παιδιά (κάθε ηλικίας) χαίρονται την ηλικία τους ενόσω μαθαίνουν και ενόσω συνεργάζονται για να μαθαίνουν, το σχολείο όπου ο καλός βαθμός είναι επιστέγασμα της προσπάθειας και του μόχθου και όχι αυτοσκοπός.
9. Το καλό σχολείο είναι το σχολείο της συνεργασίας τόσο μεταξύ δασκάλων και παιδιών όσο και μεταξύ των ίδιων των παιδιών, είναι το σχολείο όπου κύρια σημασία έχει το προς λύση πρόβλημα και όχι το ποιος θα φτάσει πρώτος στη λύση. Είναι το σχολείο όπου οι καλοί μαθητές βοηθούν τους πιο αδύνατους και δεν τους ανταγωνίζονται για να επιδείξουν την ανωτερότητα τους. Και αυτό ονομάζεται ευγενής άμυλα. Σκοπός μας είναι όλα τα σχολεία της χώρας να γίνουν σταδιακά βήμα το βήμα, άριστα.
10. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι πολλά και εξαιρετικά σύνθετα. Απαιτούν ήρεμο περιβάλλον, νηφάλια αντιμετώπιση και σε βάθος μελέτη σε συνάρτηση με την αξιοποίηση εμπειριών άλλων χωρών.
