Από τι αποτελείται ο κόσμος; Πως αποκτούμε τη γνώση; Πως πρέπει να ζούμε;
Αυτά και άλλα παρόμοια προαιώνια ερωτήματα που έθεσαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, με πρώτους τους τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, παρουσιάζει με τις απαντήσεις τους η έκδοση-λεύκωμα «Η φιλοσοφία με απλά λόγια», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Μέσα στις 352 σελίδες κρατάς τη σοφία 2.500 χιλιάδων ετών, με εκλαϊκευτικά κείμενα, παραστατικά σκίτσα, κατανοητά γραφήματα και πάνω από 500 φωτογραφίες.
Το συλλογικό αυτό έργο αποτελεί μετάφραση από τα αγγλικά και έχει συντελεστές τον Γουίλ Μπάκιγχαμ, λέκτορα στο πανεπιστήμιο Μοντφόρτ, τον Ντάγκλας Μπέρνχαμ καθηγητή φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο Στάφορντσαϊρ, τον Κλάιβ Χιλ λέκτορα πολιτικής θεωρίας, τον Πίτερ Τ. Κινγκ δόκτορα φιλοσοφίας στο Κολλέγιο Πέμπρουκ, τον Τζον Μάρενμπον του Κολλεγίου Τρίνιτ και τον Μάρκους Γουίκς δάσκαλο φιλοσοφίας.
Η φιλοσοφία –τονίζουν οι συντελεστές- δεν είναι απλώς το βασίλειο της σκέψης λαμπρών αλλά και εκκεντρικών στοχαστών, όπως πιστεύεται. Είναι αυτό που κάνουμε όταν δεν είμαστε απασχολημένοι με τις καθημερινές εργασίες μας και έχουμε την ευκαιρία να αναρωτηθούμε για το νόημα της ζωής και τη δημιουργία του σύμπαντος. Αν και μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, κάθε φορά που συλλογιζόμαστε φιλοσοφούμε. Οι πρώτοι φιλόσοφοι στην αρχαία Ελλάδα και στην Κίνα ήταν στοχαστές οι οποίοι δεν ήταν ικανοποιημένοι από τις καθιερωμένες θρησκευτικές και παραδοσιακές απόψεις και αναζητούσαν απαντήσεις που προέκυπταν μέσω λογικών συλλογισμών. Και, όπως εμείς ανταλλάσσουμε απόψεις με τους φίλους και τους συναδέλφους μας , έτσι και εκείνοι συζητούσαν τις ιδέες που είχαν μεταξύ τους ιδρύοντας «σχολές» όπου δεν δίδασκαν απλώς τα συμπεράσματα στα οποία είχαν καταλήξει ,αλλά και τον τρόπο στον οποίο είχαν φτάσει σε αυτά. Οι φιλόσοφοι- υπογραμμίζουν οι συντελεστές- ενθάρρυναν μάλιστα τους μαθητές τους να διαφωνούν και να ασκούν κριτική στις ιδέες, ώστε με αυτόν τον τρόπο να τις τελειοποιούν και να επινοούν νέες.
Το βιβλίο ξεκινάει με το κεφάλαιο «Ο αρχαίος κόσμος, 700 π.Χ. – 250 μ.Χ.» και τον Θαλή τον Μιλήσιο να αποφαίνεται ότι τα πάντα γεννιούνται από το νερό. Τον Λάο Τσε (μεγάλο δάσκαλο στην Κίνα) να κηρύσσει τη ζωή σε αρμονία με τη φύση.
Τον Πυθαγόρα να πιστεύει ότι τα πάντα στο σύμπαν διέπονται από μαθηματικούς κανόνες. Τον Σιντάρτα Γκαουτάμα να διακηρύσσει ότι ευτυχισμένος είναι εκείνος που έχει ξεπεράσει το εγώ του. Τον Κομφούκιο να τονίζει ότι η αφοσίωση και η ειλικρίνεια είναι ύψιστες αξίες. Τον Ηράκλειτο να επισημαίνει ότι τα πάντα ρει. Τον Παρμενίδη να υπογραμμίζει ότι τα πάντα είναι ένα. Τον Πρωταγόρα να καταλήγει ότι ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων. Τον Δημόκριτο να ανακαλύπτει ότι υπάρχουν μόνο άτομα και το κενό. Τον Σωκράτη να εφαρμόζει τη διαλεκτική μέθοδο προτείνοντας την ενάρετη ζωή. Τον Πλάτωνα να θεωρεί ότι η παγκόσμια γνώση δεν είναι παρά μια σκιά. Τον Αριστοτέλη να εντοπίζει την αλήθεια που βρίσκεται γύρω μας.
Ακολουθεί το κεφάλαιο «Ο μεσαιωνικός κόσμος, 250-1500) με τον Άγιο Αυγουστίνο να μας λέει ότι ο Θεός δεν δημιούργησε το κακό. Τον Αβικέννα να διαχωρίζει τη ψυχή από το σώμα. Τον Αβερρόη να διαπιστώνει ότι φιλοσοφία και θρησκεία δεν είναι ασυμβίβαστες. Τον Θωμά Ακινάτη να συμπεραίνει ότι το σύμπαν δεν υπήρχε πάντοτε.
Έπεται το κεφάλαιο «Η Αναγέννηση και η εποχή της λογικής, 1500-1750» με τον θεωρητικό του κυνισμού Νίκολο Μακιαβέλι, τον στοχαστή του εμπειρισμού Φράνσις Μπέικον, τον Ρενέ Ντεκάρτ του «σκέπτομαι άρα υπάρχω» και άλλους.
Στο κεφάλαιο «Η εποχή της επανάστασης, 1750-1900» ο Βολταίρος διαλαλεί ότι η αμφιβολία δεν είναι ευχάριστη αλλά η βεβαιότητα είναι παράλογη. Τον Ζαν Ζακ Ρουσό να καταγγέλλει ότι ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος αλλά είναι παντού σιδηροδέσμιος. Τον Άνταμ Σμιθ να σαρκάζει ότι ο άνθρωπος είναι ζώο που διαπραγματεύεται.
Το βιβλίο φτάνει μέχρι τα τωρινά χρόνια με τα κεφάλαια «Ο σύγχρονος κόσμος, 1900- 1950» και το επικαιρικό «Η σύγχρονη φιλοσοφία, 1950-σήμερα».
Στο τέλος ένα κατατοπιστικό γλωσσάρι δίνει τις ερμηνείες από το Α έως το Ω. Από το «Α posteriori» (κάτι που μπορούμε να θεωρήσουμε έγκυρο μόνο μέσω της εμπειρίας) μέχρι το «Ωφελιμισμός» (όταν το καλό ορίζεται με γνώμονα την ικανοποίηση).
