Μπορεί η Ελλάδα να είναι αυτή που χρωστάει χρήματα στη Γερμανία, όμως για ορισμένους είναι και η Γερμανία που έχει ένα χρέος προς την Ελλάδα – ηθικό χρέος.
Σε άρθρο της στους Financial Times, η Γκίλιαν Τετ περιγράφει μία ομιλία του Αμερικανού ιστορικού της οικονομίας Μπέντζαμιν Φρίντμαν το καλοκαίρι στην Ελβετία, στην οποία ήταν παρούσα, με τον Φρίντμαν να αφηγείται μεταξύ άλλων πόσο επωφελήθηκε η Γερμανία στη διάρκεια του 20ού αιώνα από αναδιαρθρώσεις του χρέους της.
Όπως επεσήμανε ο Φρίντμαν, οι δυτικοί εταίροι της Γερμανίας είχαν δεχθεί αναδιάρθρωση του χρέους της το 1924, το 1929, το 1932 και το 1953. Και τότε έριξε τη... βόμβα: “Δεν υπάρχει καμία οικονομική βάση για να είναι η Γερμανία η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα στη σύγχρονη εποχή στην οποία χορηγείται ανακούφιση από το επίσημο χρέος της σε μεγάλη κλίμακα, και σίγουρα ούτε και ηθική βάση”.
Η Τετ θυμάται πως η επισήμανση αυτή προκάλεσε νεκρική σιγή στο χώρο, καθώς μπορεί ο Φρίντμαν να μην αναφέρθηκε ονομαστικά στην Ελλάδα, όμως “όλοι ήξεραν τι εννοούσε”. Αργότερα, η τοποθέτηση του Αμερικανού ιστορικού ανέδειξε τη διαφορά νοοτροπίας ανάμεσα στους Γερμανούς (και τους εκπροσώπους κρατών της βόρειας Ευρώπης) και τις χώρες της περιφέρειας. Οι μεν πρώτοι χαρακτήριζαν εξωφρενικό, αν όχι ανήθικο, να διαγραφούν τα χρέη της Ελλάδας – εξάλλου, σχολίαζαν, η Ελλάδα ήταν πνιγμένη στη διαφθορά και τη γραφειοκρατική ανικανότητα. “Πώς μπορείς να διαγράψεις χρέος όταν μία χώρα έχει ηλικία συνταξιοδότησης στα 50;”, έλεγε ένας αξιωματούχος. Οι δε εκπρόσωποι των κρατών της περιφέρειας συμφωνούσαν με τον Φρίντμαν, όχι μόνο για το ηθικό του θέματος, αλλά και επειδή φαίνεται απίθανο μία χώρα να μπορέσει να ξεπληρώσει ένα χρέος που ανέρχεται στο 175% του ΑΕΠ της, όσο κι αν προσπαθήσει.
Αυτό που έγινε σαφές εκείνο το βράδυ, συνεχίζει η Τετ, ήταν ότι οι χειρισμοί στην περίπτωση της Ελλάδας είναι ένα θέμα βαθιά συναισθηματικό, πέρα από οικονομικό. Και μάλιστα, “όσο περισσότερο η Ελλάδα υποφέρει κάτω από αυτό το φορτίο του χρέους, τόσο περισσότερο θα φουντώνουν τα πάθη, από όλες τις πλευρές”.
