Οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου «Δουλειές Ξανά»
Την επανεκκίνηση της στεγαστικής πολιτικής σχεδιάζει, μεταξύ άλλων, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο «Δουλειές Ξανά: Αναδιοργάνωση Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της, αναβάθμιση δεξιοτήτων εργατικού δυναμικού και διάγνωσης των αναγκών εργασίας και άλλες διατάξεις», το οποίο κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, δηλώνει ότι μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις που φέρνει το νομοσχέδιο είναι ότι καθιστά τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), όπως θα μετονομαστεί ο ΟΑΕΔ, σε βασικό «πυλώνα» για την υλοποίηση της στεγαστικής πολιτικής του Δημοσίου, που ενισχύεται και θέτει τους νέους στο επίκεντρό της. Όπως αναφέρει, οι ρυθμίσεις, που περιλαμβάνει, θα επιτρέψουν στη ΔΥΠΑ να αξιοποιήσει αποθεματικό, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, για να στηρίξει το εργατικό δυναμικό της χώρας με νέα εργαλεία, πέρα από αυτά που ήδη χρησιμοποιούνται. «Μιλώ για παραχώρηση ακινήτων με χαμηλό ενοίκιο, το οποίο ο εργαζόμενος θα μπορεί σε κάποια χρόνια να αγοράσει, επιδότηση ενοικίου, επιδότηση επιτοκίου και άλλες δράσεις. Πρόκειται για μια ακόμα πτυχή της κοινωνικής πολιτικής στην πράξη που εφαρμόζει το υπουργείο Εργασίας» επισημαίνει ο κ. Χατζηδάκης.
Από εκεί και πέρα, όπως σημειώνει, «το νομοσχέδιο "Δουλειές ξανά" προσανατολίζει τον ΟΑΕΔ στην κάλυψη των σημερινών αναγκών της αγοράς εργασίας. Ενισχύει τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης με καινοτομίες, όπως το επίδομα εργασίας, που θεσπίζεται για πρώτη φορά. Προσανατολίζει τις παροχές και τα ωφελήματα του ΟΑΕΔ στους πραγματικά ανέργους, ξεχωρίζοντάς τους από τους κατ' επάγγελμα ανέργους και θέτει τις προϋποθέσεις, ώστε η κατάρτιση να είναι πιο αξιόπιστη διαδικασία για τους παρόχους και να προσφέρει ουσιαστικά εφόδια σε ανέργους και εργαζόμενους».
Αναλυτικότερα, με το νομοσχέδιο προωθούνται διατάξεις που προβλέπουν την αναδιοργάνωση και την ψηφιοποίηση του ΟΑΕΔ, ο οποίος μετονομάζεται πλέον σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ). Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ένας βασικός στόχος, πέραν από τον εκσυγχρονισμό του ΟΑΕΔ, «ώστε να μετασχηματιστεί σε μια σύγχρονη και ευέλικτη ευρωπαϊκή Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, είναι να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της κατάχρησης των παροχών στον ΟΑΕΔ, που έχει εντοπιστεί».
Με το νομοσχέδιο εισάγονται επίσης ρυθμίσεις που στοχεύουν στην πιο ενεργή στήριξη των ανέργων και, ειδικά, των μακροχρόνια ανέργων, με νέα ψηφιακά εργαλεία, προκειμένου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, στην επιβράβευση όσων αναζητούν ενεργά και βρίσκουν εργασία, στην αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για την ποιοτική κατάρτιση ανέργων και εργαζομένων και στην ενίσχυση της αντιστοιχίας μεταξύ δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και αγοράς εργασίας.
Στεγαστική πολιτική
Στο πεδίο της στεγαστικής πολιτικής, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εντάσσει στους δικαιούχους στεγαστικής συνδρομής και τους νέους. Στο πλαίσιο αυτό, επεκτείνονται οι αρμοδιότητες της ΔΥΠΑ, έτσι ώστε, πέρα από την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του εργατικού δυναμικού, να μπορεί η ΔΥΠΑ να ασχοληθεί και με τις στεγαστικές ανάγκες των νέων, μέσω της χορήγησης παροχών και της υλοποίησης σχετικών προγραμμάτων.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, βασικός άξονας του νομοσχεδίου αποτελεί η αναβαθμισμένη στεγαστική πολιτική, μέσω της οποίας θα αξιοποιηθεί αποτελεσματικότερα η περιουσία του πρώην Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ), που έχει περιέλθει στον Οργανισμό, αλλά και θα αναπτυχθεί μία δυναμική πολιτική που θα διευκολύνει τη στέγαση για χιλιάδες εργαζόμενους και ιδιαίτερα τους νέους.
Με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) θα έχει τη δυνατότητα να αποκτά αδόμητα και δομημένα ακίνητα για την εκπλήρωση των σκοπών της που σχετίζονται με τη στεγαστική συνδρομή, αλλά και να συμπράττει με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων, με σκοπό την προώθηση των κυβερνητικών πολιτικών σχετικά με τη στεγαστική προστασία του εργατικού δυναμικού και των νέων.
Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο εισάγει ρυθμίσεις που διευκολύνουν τόσο την απόκτηση/ανέγερση ακινήτων που θα διατεθούν για τη στέγαση εργαζομένων, ανέργων και των οικογενειών τους, όσο και την αξιοποίηση της περιουσίας της ΔΥΠΑ για την αύξηση των εσόδων της, ενώ για τα ακίνητα ιδιοκτησίας της ΔΥΠΑ, που δεν προορίζονται για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών των εργαζομένων, προωθούνται διατάξεις που θα επιτρέψουν την καλύτερη εκμετάλλευση και την αύξηση των εσόδων της. Προς την κατεύθυνση αυτή, επιτρέπεται η σύναψη μακροχρόνιων μισθώσεων, η σύμπραξη με ιδιώτες οι οποίοι μπορεί να αναλάβουν την οικοδόμηση αδόμητων ακινήτων, οι εγγυήσεις που θα πρέπει να παρέχουν, για να συμμετάσχουν στους σχετικούς διαγωνισμούς, κ.ά.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο νομοσχέδιο, «η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) δύναται, με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, να εκμισθώνει ακίνητά της, τα οποία δεν προορίζονται για άμεση στεγαστική συνδρομή των δικαιούχων, προς οικονομικούς φορείς που έχουν εμπειρία διαχείρισης και ανάπτυξης ακινήτων, με σκοπό τον προσπορισμό εσόδων που θα ενισχύσουν τις πολιτικές αρμοδιότητάς της, με σκοπό την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού».
Οι βασικές ρυθμίσεις
Μεταξύ των βασικών ρυθμίσεων που προωθούνται με το νομοσχέδιο είναι η θέσπιση του επιδόματος εργασίας για τους επιδοτούμενους ανέργους που βρίσκουν δουλειά. Ειδικότερα, όσοι βρίσκουν εργασία, κατά την περίοδο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, εκτός από τον μισθό τους, θα συνεχίσουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος ανεργίας, μέχρι την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της περιόδου καταβολής του.
Επίσης, με διατάξεις του νομοσχεδίου, προβλέπεται η παροχή κινήτρων-μπόνους στους μακροχρόνια ανέργους για ενεργή αναζήτηση εργασίας. Συγκεκριμένα, θα καταβάλλεται μπόνους, ύψους 300 ευρώ, σε όσους μακροχρόνια ανέργους (πάνω από πέντε χρόνια) καταρτίζουν ατομικό σχέδιο δράσης, ενώ θεσπίζονται εισοδηματικά κριτήρια για τη διατήρηση σειράς βοηθημάτων, παροχών, κ.λπ., που προβλέπονται για τους εγγεγραμμένους στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ. Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, στόχος της ρύθμισης είναι η αντιμετώπιση φαινομένων κατάχρησης και απάτης, που εντοπίστηκαν, μετά από διασταυρώσεις, οι οποίες αποκάλυψαν περιπτώσεις προσώπων με υψηλά εισοδήματα που παρέμεναν επί χρόνια εγγεγραμμένα στο μητρώο.
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων διευκρινίζει ότι τα κριτήρια αυτά είναι εκείνα που εφαρμόζονται για τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης και δεν επηρεάζουν το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα εξακολουθήσει να χορηγείται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια ούτε το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας και το βοήθημα για αυτοτελώς και ανεξάρτητα απασχολούμενους, για τα οποία παραμένουν οι προϋποθέσεις που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία. Επίσης, δεν αλλάζει το καθεστώς που διέπει τη χορήγηση του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) ρεύματος, την έκπτωση ή απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ και το επίδομα θέρμανσης.
Ταυτόχρονα, με το νομοσχέδιο θεσπίζονται νέα ψηφιακά εργαλεία, όπως είναι για παράδειγμα η ψηφιακή κάρτα ΔΥΠΑ, το ψηφιακό μητρώο και το ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης, που αποσκοπούν στη διευκόλυνση των ανέργων να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Σημειώνεται ότι στο ψηφιακό μητρώο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης θα εγγράφονται οι αναζητούντες εργασία, πλην όσων είναι ήδη εργαζόμενοι, ενώ σε κάθε αναζητούντα εργασία θα παρέχεται η ψηφιακή κάρτα ΔΥΠΑ, η οποία θα διασυνδέεται με το ψηφιακό μητρώο ΔΥΠΑ. Με τη διασύνδεση αυτή, επιβεβαιώνεται ότι ο κάτοχος της ψηφιακής κάρτας ΔΥΠΑ είναι εγγεγραμμένος σε αυτό ή ότι είναι δικαιούχος επιδομάτων, παροχών και βοηθημάτων, από τη ΔΥΠΑ. Μπορεί να παρέχεται υπό μορφή ψηφιακής εφαρμογής σε κινητά τηλέφωνα ή κάρτας που περιέχει επεξεργαστή, ο οποίος επιτρέπει την επιβεβαίωση της ισχύος της ή με οποιονδήποτε άλλον πρόσφορο τρόπο.
Στο ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης θα αποτυπώνονται οι επαγγελματικοί στόχοι του αναζητούντος εργασία σε συνάρτηση με τη μέχρι τότε απασχόλησή του και τις αποδοχές του, τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις δεξιότητες, που ήδη κατέχει και αυτές που πρέπει να αποκτήσει, καθώς και τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του, τον τόπο διαμονής και δραστηριοποίησής του και τα λοιπά απαραίτητα στοιχεία, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβασή του στην αγορά εργασίας. Επίσης, θα περιλαμβάνει τις επιμέρους διαδοχικές ενέργειες, ιδίως τη συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και τις ειδικές ενέργειες αναζήτησης εργασίας, οι οποίες θα συνοδεύονται από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και θα αποσκοπούν στην εύρεση κατάλληλης θέσης εργασίας. Θα καταρτίζεται από τον εργασιακό σύμβουλο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης σε συνεργασία με τον αναζητούντα εργασία και θα συναποφασίζεται από αυτούς. Μετά την κατάρτισή του, η ΔΥΠΑ θα αναζητά και θα προτείνει προς τον αναζητούντα εργασία θέσεις εργασίας, προγράμματα και δράσεις συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και θα παρέχει εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες και υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού προς αυτόν, με βάση το ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης.
Επιπλέον, βάσει των διατάξεων του νομοσχεδίου, αναβαθμίζεται ο μηχανισμός διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας, με σκοπό τα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και θεσπίζεται ο «Ατομικός Λογαριασμός Δεξιοτήτων». Συγκεκριμένα, για κάθε καταρτιζόμενο θα τηρείται «Ατομικός Λογαριασμός Δεξιοτήτων», στον οποίο θα μπορούν να πιστώνονται δικαιώματα επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, τα οποία θα αντιστοιχούν σε πιστωτικές μονάδες που εξαργυρώνονται σε υπηρεσίες συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, συμβουλευτικής και καθοδήγησης ή πιστοποίησης. Τα δικαιώματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης δύνανται να παρέχονται, μέσω επιταγών κατάρτισης (vouchers) ή με άλλον πρόσφορο τρόπο.
Ο «Ατομικός Λογαριασμός Δεξιοτήτων» θα περιλαμβάνει:
α) τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την ταυτοποίηση του κατόχου του,
β) κάθε μορφής εκπαίδευση και κατάρτιση που έχει λάβει ο κάτοχος του λογαριασμού,
γ) το σύνολο της επιδοτούμενης κατάρτισης που έχει λάβει, ανεξαρτήτως εάν περαίωσε επιτυχώς την κατάρτιση αυτή ή όχι,
δ) τα ποσά της επιδότησης που αντιστοιχούν στο σύνολο της κατάρτισης που έχει λάβει, καθώς και κάθε επιμέρους επιδοτούμενη επαγγελματική κατάρτιση στην οποία έχει συμμετάσχει,
ε) τα διαθέσιμα δικαιώματα επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης του κατόχου του λογαριασμού.
Η διαχείριση του «Ατομικού Λογαριασμού Δεξιοτήτων» θα υλοποιείται μέσα από ειδική πλατφόρμα, στην οποία θα διαθέτουν διαπιστευμένη πρόσβαση οι καταρτιζόμενοι, οι εργοδότες τους στην περίπτωση της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης και οι εργασιακοί σύμβουλοι της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης για λόγους αντιστοίχισης της προσφοράς και της ζήτησης εργασίας.
Ο «Ατομικός Λογαριασμός Δεξιοτήτων» θα λειτουργεί και ως ψηφιακό αρχείο, θα αξιοποιείται από τον κάτοχό του και ως μέσο απόδειξης για την κατοχή υφιστάμενων και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τις αρμόδιες αρχές, προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν και πότε ο κάτοχος του λογαριασμού είναι δικαιούχος επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης ή για να υποστηριχθεί στην προσπάθειά του να ενταχθεί ή να επανενταχθεί στην αγορά εργασίας.
Όσον αφορά στον έλεγχο των παρόχων επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, διευρύνονται τα κριτήρια ως προς τον έλεγχο της ποιότητας στην κατάρτιση. Πλέον, η αξιολόγηση θα καταλήγει σε βαθμολόγηση του παρόχου, σε αριθμητική κλίμακα από το 1 (κακή) έως το 5 (άριστη), ενώ ο πάροχος δεν μπορεί να βαθμολογηθεί θετικά (3 και άνω), εάν δεν πληροί τουλάχιστον τρία από τα πέντε ακόλουθα κριτήρια:
- τουλάχιστον το 50% των άνεργων καταρτισθέντων να βρήκε εργασία εντός 12 μηνών,
- τουλάχιστον το 90% των εργαζόμενων καταρτισθέντων να διατήρησε την ιδιότητα του εργαζομένου για διάστημα 12 μηνών,
- να έχει αξιολογηθεί θετικά το πρόγραμμα από τουλάχιστον το 75% των καταρτισθέντων,
- να έχει αξιολογηθεί θετικά το πρόγραμμα από τουλάχιστον το 75% των εργοδοτών, όταν πρόκειται για πρόγραμμα κατάρτισης εργαζομένων και
- να έχει πιστοποιηθεί τουλάχιστον το 80% των καταρτισθέντων που έχουν περαιώσει την παρακολούθηση του προγράμματος.
Με βάση το νομοσχέδιο, στο σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης θα ακολουθείται το τρίπτυχο «αξιολόγηση-ποιότητα-πιστοποίηση» και θα συνδέονται οι αμοιβές με τα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι δεν επιτρέπεται η καταβολή προς τον πάροχο άνω του 40% της αμοιβής ανά ωφελούμενο, αν ο ωφελούμενος δεν έχει ολοκληρώσει την παρακολούθηση του προγράμματος και άνω του 70%, αν ο ωφελούμενος δεν έχει πιστοποιηθεί επιτυχώς για την περάτωση του προγράμματος.
Επίσης, ιδρύεται ψηφιακή πύλη για τις δεξιότητες στον ιστότοπο skills.gov.gr. Σκοπός της λειτουργίας της ενιαίας ψηφιακής πύλης για τις δεξιότητες είναι η βελτίωση της πρόσβασης και της εξυπηρέτησης του καταρτιζομένου στις υπηρεσίες κατάρτισης και επανακατάρτισης, η εύρυθμη λειτουργία και υποστήριξη των παρεχόμενων υπηρεσιών αναβάθμισης των δεξιοτήτων, καθώς και ο συντονισμός των δράσεων φορέων που παρέχουν τέτοιου είδους υπηρεσίες.
Ακόμη, προβλέπεται νέος ρόλος των κοινωνικών εταίρων στην ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων σχετικών με την επαγγελματική κατάρτιση και την αναβάθμιση δεξιοτήτων του επαγγελματικού δυναμικού μέσα από τον «Ειδικό Λογαριασμό Επαγγελματικής Κατάρτισης» (Ε.Λ.Ε.Κ.), τον οποίο θα διαχειρίζεται νομικό πρόσωπο που θα συγκροτήσουν οι κοινωνικοί εταίροι.
Μεταξύ άλλων, προβλέπεται διαγραφή από το μητρώο ανέργων για δύο χρόνια και διακοπή του επιδόματος ανεργίας, μετά από τρεις αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας, όπως επίσης διαγραφή από το μητρώο για έξι μήνες και διακοπή του επιδόματος ανεργίας για άρνηση συμμετοχής σε δράση κατάρτισης. Σύμφωνα με διάταξη του νομοσχεδίου, κατάλληλη θέση εργασίας θεωρείται εκείνη που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, στις δεξιότητες, στις ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία, στην προηγούμενη απασχόληση και στις αποδοχές του ανέργου.
Στο σημείο αυτό, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έχει ήδη διευκρινίσει ότι η διακοπή του επιδόματος και η διαγραφή από το μητρώο δεν σημαίνουν διακοπή του ΚΟΤ και των ρυθμίσεων για ΕΝΦΙΑ και επίδομα θέρμανσης, που εξακολουθούν να χορηγούνται με τις προϋποθέσεις που προβλέπει η αντίστοιχη νομοθεσία.
Επιπρόσθετα, με το νομοσχέδιο «Δουλειές Ξανά», θεσπίζεται το πλαίσιο υλοποίησης της δράσης «Δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών εντός επιχειρήσεων», με φορέα υλοποίησης τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΔΟΠΙΦ) του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
