Του Γιώργου Λαμπίρη
Αρκετές ομοιότητες με την τοιχογραφία της Βεργίνας, βλέπει η Αθηνά Σχοινά, ιστορικός τέχνης και επιστημονική συνεργάτης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, σχολιάζοντας το ψηφιδωτό που έχει αποκαλυφθεί πλήρως μετά τη δημοσίευση των φωτογραφιών που δείχνουν ότι το τρίτο πρόσωπο ήταν η Περσεφόνη.
Η παράσταση ολοκληρωμένη φέρνει στο φως την αρπαγή της κόρης της θεάς Δήμητρας και του Δία, την οποία ο σύζυγός της, Πλούτωνας την πήρε στον κάτω κόσμο για την ομορφιά της.
"Δεν είναι ρωμαϊκό"
Σύμφωνα με την κυρία Σχοινά, ενδεχομένως να είναι βασιλικός τάφος το μνημείο της Αμφίπολης. Θυμίζει μάλιστα ότι "έχουμε κι άλλα ψηφιδωτά ανάλογης τεχνικής αρτιότητας στο αρχαιολογικό μουσείο της Ρόδου. Πιστεύω ότι δεν είναι ρωμαϊκό ψηφιδωτό, αλλά παλαιότερο, και εντάσσεται στα ελληνιστικά χρόνια", σημειώνει.
"Είναι ένας τύπος που έχουμε ξαναδεί με ζωγραφική παράσταση στη Βεργίνα. Αυτή η αρματοδρομία, η αναχώρηση της αρπαγής θυμίζει πάρα πολύ το μαρμάρινο γλυπτό που αναπαριστά στη δεξιά πλευρά των Έχελο και τη Νύμφη Βασίλη κατά την αρπαγή της, ενώ το άρμα με τα άλογα οδηγεί ο Ερμής που κινείται προς τα αριστερά με ανοιχτό διασκελισμό", συμπληρώνει η ιστορικός τέχνης.
(Αναθηματικό ανάγλυφο. Στα αριστερά παριστάνεται ο Έχελος που απαγάγει με το άρμα του τη Βασίλη)
"Προοπτικά στοιχεία, πλαστικότητα, ρεαλιστική διάσταση"
Όπως λέει στο ψηφιδωτό φαίνεται η προοπτική, η πλαστικότητα και αρκετά προοπτικά στοιχεία που διέθεταν στην τέχνη τους οι αρχαίοι Έλληνες, πριν την Αναγέννηση. Κάτι ανάλογο μάλιστα το βλέπουμε και σε άλλα ελληνιστικά έργα. Έναν ρεαλισμό εξαιρετικό, μία πλαστικότητα και τη διαμόρφωση όγκων και προοπτικών χωρίς υπερβολή. Σκοπός του καλλιτέχνη είναι να πείσει, παρουσιάζοντας μία αληθοφάνεια. Η αλληγορική και τελετουργική γλώσσα έπρεπε να πείσουν για την ισχύουσα δύναμη που είχαν αυτές οι παραστάσεις. Αφορά τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη αλλά και όλες τις δοξασίες γύρω από το θάνατο και τη ζωή, κάποιου ενδεχομένως επιφανούς".
"Η Περσεφόνη έχει πυρόξανθα μαλλιά, την οποία ο Πλούτωνας ανεβάζει στον επάνω κόσμο και την ξανακατεβάζει. Μια παράσταση που συνδέεται με τον κάτω κόσμο και την επαναφορά στον κόσμο των θνητών - το ξέρουμε από τα Ελευσίνια - και συμβολίζει τη διάρκεια της ζωής σε άλλα επίπεδα, την αναγέννηση, τον θάνατο", συμπληρώνει η κυρία Σχοινά.
Σε κάθε περίπτωση επισημαίνει ότι είναι αρκετά νωρίς για πρόωρα συμπεράσματα σε σχέση με τον ένοικο του μνημείου, ενώ σημειώνει πως οι ανασκαφές γίνονται σε ταχύτατους ρυθμούς, τη στιγμή που η επιστημονική εργασία χρειάζεται χρόνο για να εξελιχθεί. "Τίποτα στην επιστήμη δεν χρειάζεται τέτοιες ταχύτητες. Κάτι ανάλογο δεν έγινε ούτε στη Σαντορίνη, ούτε στην Κρήτη, ούτε στη Βεργίνα και το βέβαιο είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις έρευνες που γίνονται με τη δέουσα σοβαρότητα".
