Ταξίδι στη Θεσσαλία σημαίνει στάση στη γειτονιά της Νέας Ιωνίας
«Μα είναι δυνατόν να στήσεις μια ολόκληρη εκδρομή με προορισμό όσα περισσότερα τσιπουράδικα γίνεται να επισκεφτεί κανείς;» θα αναρωτηθείτε. Η απάντηση είναι προφανής. «Ναι, στα τσιπουράδικα στο Βόλο». Αν θέλετε τα ταξίδια σας να έχουν άρωμα και γεύση και «ναι», και αν το ταξίδι σας περιλαμβάνει μια καλή, μικρότερη ή μεγαλύτερη παρέα η οποία μπορεί να περάσει εγγυημένα καλά. Και για στον Βόλο; Για να είμαστε ειλικρινείς, πάντως, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για ένα χειμερινό ταξίδι στο Βόλο. Εκεί όπου η τελετουργία της κατανάλωσης τσίπουρου είναι αλλιώς. Στην πραγματικότητα, είναι μοναδική σε όλη την Ελλάδα.
Τσιπουράδικα στο Βόλο: Γιατί στη Νέα Ιωνία;
Τσίπουρο. Η ανθρώπινη εφευρετικότητα σε όλο της το μεγαλείο αφού μιλάμε για την αξιοποίηση των υπολειμμάτων της παραγωγής του κρασιού μέσω της απόσταξης. Ο θεσμός της κατανάλωσης τσίπουρων συνοδεία μεζέ και η οποία πια υπάρχει σε όλη την Ελλάδα, ξεκίνησε από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες του Βόλου και ειδικότερα από αυτούς που εγκαταστάθηκαν στη συνοικία Νέα Ιωνία. Αρχικά, το τσίπουρο ερχόταν από τον Τύρναβο και το Πήλιο και οι Βολιώτες μαζί με τους πρόσφυγες το έπιναν σε δαχτυλήθρες. Και κάπως έτσι, για τους Βολιώτες, τα τσιπουράδικα έγιναν ό,τι και τα καφενεία για τους υπόλοιπους Έλληνες.
Κατανάλωση τσίπουρου υπήρχε φυσικά και πριν από τους Βολιώτες πρόσφυγες αλλά ως τότε πινόταν… ξεροσφύρι (ή με στραγάλια) . Οι πρόσφυγες και οι εργάτες του λιμανιού ήταν αυτοί που έβαλαν τους μεζέδες στο τραπέζι (ελίτσα, ντοματούλα και αγγουράκι), πολύ λιτοί στην αρχή για να εξελιχθούν σιγά σιγά.
Και γιατί στη γειτονιά της Νέας Ιωνίας; Γιατί εκεί εγκαταστάθηκαν το 1922 οι 1.000.000 πρόσφυγες. Δέκα περίπου χρόνια αργότερα ξεκίνησαν να δημιουργούνται και τα τσιπουράδικα. Παρόλα αυτά, μαζεμένα στα στενά της πόλης άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους από το 1956 κι έπειτα. Κάποια από αυτά ήταν ο Ζήσης, ο Σωκράτης, ο Καβούρας, ο Τσούκος, ο Παπαδής, ο Μιμίκος, ο Ξιφίας κι η Μαρίνα. Είμαστε ακόμα στην εποχή που οι γυναίκες αποκλείονται από τα τσιπουράδικα (είτε από την κουζίνα είτε ως πελάτισσες), κανένας μεζές δεν «περνάει» από το τηγάνι -μόνο από τα κάρβουνα- ενώ το τσίπουρο με γλυκάνισο δεν υπάρχει καν ως ιδέα.
Τσιπουράδικα στο Βόλο: Μεζέδες με… κλιμάκωση
Σήμερα, οι μεζέδες σερβίρονται με τη λογική της κλιμάκωσης. Όσα περισσότερα τσίπουρα παραγγέλνει κανείς, τόσο πιο κομπλικέ και πλούσιοι στην γεύση γίνονται κι οι μεζέδες αφού η λογική είναι να μην «εξουδετερώνονται» από τη σφοδρότητα του ποτού. Όσο για τον σύγχρονο χαρακτήρα του τσιπουράδικου, παραμένει μια οικονομική επιλογή για συνδυασμό αλκοόλ και μεζέ (σημειώστε πως κάθε 25άρακι τιμολογείται ανάμεσα στα 3 και στα 4 ευρώ (ανάλογα με το αν είναι χύμα ή εμφιαλωμένο). Πολλά από τα τσιπουράδικα έχουν… εξωκείλει (ή φλερτάρουν) με την φιλοσοφία του μεζεδοπωλείου.
Στην αρχή, στα τσιπουράδικα στο Βόλο, στο τραπέζι καταφθάνουν τα τουρσιά και τα παστά (λακέρδα, σαρδέλες, γαύροι μαρινάτοι). Ακολουθούν τα τηγανητά και τα θαλασσινά (καλαμαράκια, κεφτεδάκια, μελιτζάνες, αθερίνες, ψητό χταποδάκι). Αλλά και διάφορα άλλα νόστιμα όπως ντολμαδάκια, ταραμοσαλάτα, παστουρμάς, τυριά με έντονη γεύση. Στο τέλος τα πιο σπάνια (χαβιάρι, αυγοτάραχο, καπνιστός σολωμός, στρείδια, αχινοί, φούσκες).
Μερικές συμβουλές. Στα τσιπουράδικα στο Βόλο δε ζητάτε μενού και δεν παραγγέλνετε. Απλώς ανακοινώνετε με πόσα εικοσιπενταράκια θέλετε να ξεκινήσετε, χρησιμοποιώντας είτε τον προσδιορισμό «με», είτε «χωρίς»- και ο οποίος αναφέρεται στον γλυκάνισο. Προτιμήστε τα παλιά τσιπουράδικα στην καρδιά της πόλης αν θέλετε να πάρετε την αυθεντική γεύση των τσιπουράδικων και όχι τα πιο τουριστικά κατά μήκος της παραλίας, τα οποία μάλιστα δεν είναι τόσο τσιπουράδικα όσο μεζεδοπωλεία.
Η καλύτερη ώρα για να τα επισκεφτείτε και αυτό που κάνουν και οι ντόπιοι είναι κατά το μεσημέρι. Μην πάρετε τηλέφωνο για να κάνετε κράτηση (εκτός από αυτά που λειτουργούν και ως μεζεδοπωλεία ή είναι πιο γκουρμέ). Αν θέλετε να δοκιμάσετε όσους περισσότερους μεζέδες μπορείτε, απλώς μην πίνετε τα τσίπουρα από ένα σημείο κι έπειτα ή απλώς πάρτε τα μπουκαλάκια μαζί σας στο σπίτι! Όσοι δεν είναι προπονημένοι σε αυτό το ποτό μπορεί να φύγουν πολύ γρήγορα από το παιχνίδι χωρίς να έχουν καν προλάβει να γευτούν τα πιο ωραία.
Να μιλάτε πολύ και να απολαμβάνετε την παρέα σας ανάμεσα στις γουλιές. Κάτι που μπορείτε να κάνετε και αν επισκεφθείτε το παλαιότερο καφενείο της Ελλάδας που μετρά δύο αιώνες ή την ελληνική πόλη με τις περισσότερες καφετέριες σε αναλογία κατοίκων.
