Γράφει η Μαρία – Ελένη Βαρανάκη Παιδίατρος, Επιμελήτρια Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών
Το παιχνίδι αποτελεί μοναδικό στοιχείο της φύσης του παιδιού κάθε ηλικίας. Συμβάλει σημαντικά στη σωματική, ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. Σε όποια ηλικία και αν είναι το παιδί έχει ανάγκη από «παιχνίδι», ακόμα και από τη γέννηση.
Στην ηλικία του 1-2 ετών το νήπιο:
- συμμετέχει πιο ενεργά σε παιχνίδια αλληλεπίδρασης. Παρατηρεί, για παράδειγμα ήδη από την ηλικία των 12 μηνών, ότι ρίχνοντας ένα παιχνιδάκι από το καθισματάκι φαγητού, ο φροντιστής θα το μαζέψει και θα το επιστρέψει σε αυτό. Έτσι, επαναλαμβάνει αυτό το «παιχνίδι» ξανά και ξανά.
- συμμετέχει σε παιχνίδι κοινωνικής αλληλεπίδρασης όπως το «κουκου-τσα» και το «κόλλα το».
- βρίσκει διασκεδαστική την εξερεύνηση αντικειμένων. Μέσα από το παιχνίδι αντιλαμβάνεται σιγά σιγά τη σχέση αιτίου-αποτελέσματος και επιχειρεί να λύσει μικρά προβλήματα με τη μέθοδο δοκιμής-σφάλματος όπως για παράδειγμα να ανακαλύψει ποιό κουμπί πρέπει να πατήσει σε ένα μουσικό παιχνίδι ώστε αυτό να λειτουργήσει.
- μαθαίνει το ρόλο αντικειμένων καθημερινής χρήσης (π.χ. κουτάλι, κύπελλο, χτένα) και αρχίζει να τα χρησιμοποιεί στο παιχνίδι του (συμβολικό παιχνίδι).
- κινείται ελεύθερα στο χώρο και έτσι αυξάνεται η τάση του να εξερευνά το σχήμα, το μέγεθος και την κίνηση των αντικειμένων και των ανθρώπων στο χώρο.
Κατάλληλα παιχνίδια για παιδιά ηλικίας 1-2 ετών:
- παιχνίδια πολλαπλών δραστηριοτήτων.
- μουσικά παιχνίδια.
- παιχνίδια που να μπορεί να στηρίζεται και να τα σπρώχνει το παιδί, όταν μπορεί πλέον να στέκεται, ώστε να αποκτήσει ισορροπία και εμπιστοσύνη στην όρθια θέση.
- μαλακές μπάλες, οχήματα, υφασμάτινοι κύβοι όταν μπουσουλάει, ώστε να έχει κίνητρο να ασκήσει το σώμα του.
- κύβοι ή κουτιά σε διάφορα μεγέθη ή κρίκοι με ράβδο, ώστε να βγάζει και να βάζει και να αποκτήσει σωστή αντίληψη του χώρου.
- κουζινικά και αντικείμενα σαν αυτά που χρησιμοποιούμε καθημερινά π.χ. παιδική βούρτσα καθώς σε αυτή την ηλικία μαθαίνει τη χρήση και λειτουργία των κοινών αντικειμένων.
- βιβλία που θα μπορεί να του διαβάσει ο φροντιστής με στόχο την ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού.
- παιχνίδια με ρόδες που το παιδί μπορεί να «οδηγήσει» σπρώχνοντας με τα πόδια. Το βοηθούν να αποκτήσει έλεγχο της ισορροπίας, της κίνησης και της ταχύτητας.
- φτυαράκια, κουβαδάκια, τσουγκράνες, που το βοηθούν να αποκτήσει αίσθηση των υλικών, της υφής και των χρωμάτων.
- κατασκευές, κύβοι, παζλ με λίγα κομμάτια, που διευκολύνουν την αντίληψη του χώρου και τον οπτικοκινητικό συντονισμό.
- αντικείμενα που προάγουν το συμβολικό παιχνίδι: τηλεφωνάκια, κατσαρόλες, πιατικά, αυτοκινητάκια, κούκλες, ζωάκια, καρότσια κ.ά.
- παιχνίδια με άμμο ή νερό.
- βιβλία με εικόνες, μικρές ιστορίες και τραγουδάκια.
Συμβουλές σχετικά με την ασφάλεια των παιχνιδιών:
- Λάβετε υπόψη την προτεινόμενη ηλικία χρήσης των παιχνιδιών από τον κατασκευαστή καθώς αυτή προτείνεται με βάση την ασφάλεια του παιχνιδιού, και την ικανότητα του παιδιού να παίξει με το παιχνίδι και να κατανοήσει πώς αυτό χρησιμοποιείται.
- Σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών επιλέξτε παιχνίδια με μεγάλο μέγεθος για αποφυγή κινδύνου κατάποσης και πνιγμονής. Παιχνίδια διαμέτρου μεγαλύτερης των 3 εκατοστών και μήκους μεγαλύτερης των 6 εκατοστών θεωρούνται ασφαλή.
- Αποφύγετε παιχνίδια στρογγυλού σχήματος (βόλοι, νομίσματα, μικρές μπάλες).
- Απομακρύνετε εξαρτήματα όπως σχοινάκια, κορδέλες ή χάντρες από λούτρινα παιχνίδια.
- Αν χρησιμοποιείτε παιχνίδια με μπαταρίες τότε βεβαιωθείτε ότι τοποθετούνται σε θήκη που βιδώνει, ώστε να αποτραπεί η πρόσβαση του παιδιού στις μπαταρίες. Τα υγρά των μπαταριών είναι δηλητηριώδη, ενώ μικρές μπαταρίες μπορεί να προκαλέσουν εισρόφηση.
- Προτιμήστε αρκετά σκληρά παιχνίδια που δε σπάνε εύκολα, δεν έχουν μικρά εξαρτήματα που μπορεί να αποκοπούν (ματάκια, ρόδες, κουμπιά).
- Παρατηρείτε συχνά τα παιχνίδια για εξαρτήματα που χαλάρωσαν ή έσπασαν και ελέγξτε τα παιχνίδια από δεύτερο χέρι ως προς την ασφάλειά τους.
- Μην χρησιμοποιείτε μπαλόνια ή γάντια από λάτεξ για παιχνίδι σε παιδιά μικρότερα των 8 χρονών λόγω κινδύνου εισρόφησης.
