«Ο σταθερός εκλογικός κύκλος προσθέτει μεγάλα αποθέματα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας»
«Νομίζω ότι προσθέτει μεγάλα αποθέματα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας να γνωρίζουν όλοι ότι ο εκλογικός κύκλος είναι σταθερός», επισημαίνει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής».
Ο κ. Μητσοτάκης τονίζει, ότι «η πρόοδος είναι πάνω απ' όλα η αλλαγή, είναι η δυνατότητα προσαρμογής σε έναν κόσμο ο οποίος αλλάζει με πολύ γρήγορους ρυθμούς». Ακόμη εξηγεί τι σημαίνει για τον ίδιο «πραγματική προοδευτική διακυβέρνηση», επισημαίνει πως αναζητά «ένα πολιτικό σύστημα το οποίο να είναι ανταγωνιστικό στο επίπεδο των εκλογών», αλλά και ότι «μια αυτοδύναμη κυβέρνηση έχει άλλες δυνατότητες ευελιξίας και ταχύτητας στην εφαρμογή της πολιτικής της».
Ο πρωθυπουργός απαντά επίσης σχετικά με το ενδεχόμενο εξαγωγής της κρίσης που διέρχεται η Τουρκία αλλά και για τα πολύ σημαντικά ζητήματα της πανδημίας. Επισημαίνει ότι «λυπάται για την ποιότητα της αντιπολίτευσης», υπογραμμίζει τον δυναμικό χαρακτήρα τού υγειονομικού εφιάλτη που ζούμε αλλά και τις δυνατότητες αναπροσαρμογής που έχει επιδείξει η κυβέρνηση και μιλά επίσης αναλυτικά για τις εξελίξεις στην οικονομία, υπογραμμίζοντας πως σκοπός της κυβέρνησης είναι «να πάμε από μια ταχύτατη ανάκαμψη σε μια διατηρήσιμη ανάπτυξη προς όφελος όλων των πολιτών».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δίνει ακόμη απαντήσεις για την παγκόσμια κρίση τιμών και τις πρωτοβουλίες-παρεμβάσεις της κυβέρνησης προς αντιμετώπιση των συνεπειών της, για τις προτάσεις που έχει καταθέσει για το Σύμφωνο Σταθερότητας αλλά και για τις «ενεργητικές πολιτικές εργασίας» που όπως λέει «εκεί θέλω να διαθέσουμε πολλούς πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Αναλυτικά, η συνέντευξη του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
Πάνος Αμυράς: Έχετε δηλώσει πολλές φορές ότι οι εκλογές θα γίνουν το 2023 με τη λήξη της τετραετίας. Θα μπορούσε να υπάρχει κάποιος παράγοντας, όπως οι εξελίξεις στην πανδημία, που θα ανέτρεπε αυτό τον σχεδιασμό; Και το ρωτώ γιατί ο κ. Τσίπρας έχει πει ότι είναι έτοιμος να κυβερνήσει, χωρίς να έχει ζητήσει εκλογές.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι εμμένω στην άποψή μου ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Νομίζω ότι προσθέτει μεγάλα αποθέματα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας να γνωρίζουν όλοι ότι ο εκλογικός κύκλος είναι σταθερός. Αυτό υπήρξε πάγια άποψή μου και τώρα φυσικά που έχω την τιμή να κάθομαι σε αυτή την καρέκλα έχω την δυνατότητα να την κάνω πράξη. Σάς επαναλαμβάνω, λοιπόν, και πάλι ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Έχουμε ακόμα 18 μήνες εντατικής δουλειάς μπροστά μας και θέλω να αξιολογηθούμε συνολικά για το έργο το οποίο παραγάγαμε, για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίσαμε τις πολλαπλές κρίσεις που μας προέκυψαν αλλά και για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις, σημαντικές αλλαγές που έχουμε κάνει, που πιστεύω ότι ήδη έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στη ζωή των Ελλήνων.
Πάνος Αμυράς: Το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας θα γίνει στο πρώτο τρίμηνο λόγω της πανδημίας…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας μετατέθηκε για λόγους που είχαν περισσότερο να κάνουν με τη σημειολογία και λιγότερο με τη δυνατότητά μας να οργανώσουμε ένα ασφαλές συνέδριο. Αλλά το συνέδριο είναι και μια γιορτή. Και επειδή εξέτασα και διάφορες εισηγήσεις για ενδεχομένως υβριδικό συνέδριο, ήθελα να κάνουμε ένα κανονικό συνέδριο, να είναι μια γιορτή της εσωκομματικής δημοκρατίας μας. Θυμίζω ότι επί δικής μου προεδρίας έχουμε καταφέρει να κανονικοποιήσουμε και τα συνέδριά μας και κάνουμε ουσιαστικά ένα συνέδριο κάθε χρόνο, με εξαίρεση το 2020 που αναγκαστήκαμε να το αναβάλουμε λόγω Covid. Οπότε, το συνέδριο θα γίνει όταν δεν θα έχουμε ουσιαστική πίεση από την πανδημία και θα γίνει με τον σωστό τρόπο, που δεν είναι άλλος από τη φυσική παρουσία των συνέδρων μας.
Πάνος Αμυράς: Ποιο είναι το στίγμα που θέλετε να δώσετε εσείς στην παράταξη της Νέας Δημοκρατίας για την επόμενη μέρα; Δηλαδή είναι μία φιλελεύθερη κεντροδεξιά παράταξη, όπως έχετε τονίσει, αλλά έχετε επισημάνει ότι ο διαχωρισμός Δεξιάς-Αριστεράς είναι πλέον παρελθόν…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Νέα Δημοκρατία αυτή τη στιγμή είναι το μεγαλύτερο κεντροδεξιό κόμμα στην Ευρώπη. Και είναι ένα κόμμα το οποίο έχει κάθε δικαίωμα να διεκδικεί τον χαρακτήρα του προοδευτικού κόμματος, διότι πιστεύω ότι αυτό το οποίο έχουμε πετύχει είναι να επαναπροσδιορίσουμε τον δημόσιο διάλογο γύρω από το τι πραγματικά συνιστά πρόοδο και τι τελικά ταυτίζεται με την οπισθοδρόμηση. Για εμένα η πρόοδος είναι πάνω από όλα η αλλαγή, είναι η δυνατότητα προσαρμογής σε ένα κόσμο ο οποίος αλλάζει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αγκαλιάσουμε με ενθουσιασμό και με αισιοδοξία τις δίδυμες προκλήσεις της ψηφιακής επανάστασης και της κλιματικής αλλαγής, πράγμα το οποίο έχουμε κάνει.
Να διαμορφώσουμε ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης το οποίο θα έχει στο επίκεντρό του τη δημιουργία θέσεων εργασίας και κατά συνέπεια τη μείωση των ανισοτήτων, γιατί οι μεγαλύτερες ανισότητες είναι μεταξύ αυτών που έχουν δουλειά και μεταξύ αυτών που δεν έχουν δουλειά. Και ταυτόχρονα να κάνουμε την ελληνική κοινωνία πιο συμπεριληπτική, πιο ανοιχτή και πιο ανεκτική στη διαφορετικότητα. Ταυτόχρονα να προστατεύσουμε και να εγγυηθούμε τα εθνικά μας συμφέροντα αναπτύσσοντας μία εξωτερική και αμυντική πολιτική η οποία ενισχύει την θέση της Ελλάδος ως ενός αξιόπιστου περιφερειακού παίκτη με τον οποίο θέλουν τελικά να συνομιλούν όλοι.
Αυτό για εμένα συνιστά πραγματική προοδευτική διακυβέρνηση. Αισθάνομαι πολύ ικανοποιημένος για το γεγονός ότι, παρά τις πολλές αναπάντεχες περιπέτειες τις οποίες έπρεπε να διαχειριστούμε, έχουμε παραμείνει απολύτως συνεπείς στην υλοποίηση του προεκλογικού μας προγράμματος όχι μόνο στην οικονομία, σε πολλά διαφορετικά πεδία πολιτικής. Στην Παιδεία έχουμε υλοποιήσει σχεδόν το σύνολο των προεκλογικών μας δεσμεύσεων. Και αυτό θα μου επιτρέψει στο τέλος της 4ετίας να παρουσιάσω τον απολογισμό μας στους Έλληνες πολίτες, να ζητήσω με αυτοπεποίθηση μία δεύτερη θητεία διεκδικώντας, πρώτα και πάνω από όλα, την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη: Το είπαμε, το κάναμε. Το λέμε, το κάνουμε. Δεν νομίζω ότι υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό σε μία κοινωνία και σε ένα πολιτικό σύστημα το οποίο τραυματίστηκε βαθιά από ψεύτικες υποσχέσεις οι οποίες δεν τηρήθηκαν από αυτούς τους οποίους κάποια στιγμή εμπιστεύτηκε ο ελληνικός λαός.
Πάνος Αμυράς: Να πάμε στις εξελίξεις για την Κεντροαριστερά. Θα ήθελα το σχόλιό σας εν όψει της εκλογής νέας ηγεσίας του Κινήματος Αλλαγής και πώς βλέπετε γενικά τις ζυμώσεις στην Κεντροαριστερά. Πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στο πολιτικό σκηνικό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό το οποίο αναζητώ -και πιστεύω αναζητούν όλοι οι Έλληνες πολίτες- είναι ένα πολιτικό σύστημα το οποίο να είναι ανταγωνιστικό στο επίπεδο των εκλογών. Να συγκρούονται ιδέες, ιδεολογίες, πρακτικές προτάσεις, το οποίο, όμως, θα διατηρεί ήθος και αξιοπρέπεια στην εκφορά του πολιτικού λόγου. Θεωρώ ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα δυο, εντός εισαγωγικών, «παλιά» κόμματα είναι αυτά τα οποία τελικά έχουν κάνει το βήμα να εκλέξουν τον πρόεδρο τους από ένα ευρύ εκλογικό σώμα. Ουσιαστικά από την ίδια την κοινωνία. Ενώ το δήθεν προοδευτικό είναι εγκλωβισμένο σε ατέρμονες εσωτερικές αναζητήσεις και δεν μπορεί καλά καλά να οργανώσει ένα συνέδριο. Και αυτό, ενδεχομένως, είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να λάβουμε υπόψη, όταν μιλάμε με τόσο μεγάλη άνεση για δημοκρατικές παρατάξεις, προοδευτικά κόμματα. Στην πράξη μάλλον το ανάποδο ισχύει. Από κει και πέρα, όταν θα έχει τυπωθεί η συνέντευξη, δεν ξέρω ποιος θα είναι ο νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, αλλά όποιον και αν επιλέξουν οι πολίτες, οι οποίοι συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία του ΚΙΝΑΛ, θεωρώ ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε έναν ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας μαζί του και προσβλέπω σε ουσιαστική, ποιοτική αντιπολίτευση. Για εμένα ποιοτική είναι η αντιπολίτευση που καταθέτει προτάσεις. Μια καλή αντιπολίτευση θα κάνει και την κυβέρνηση καλύτερη.
Πάνος Αμυράς: Έχετε πει «αυτοδυναμία ή δεύτερες εκλογές». Επιμένετε σε αυτή τη θέση, ιδίως μετά τις εξελίξεις και στην Κεντροαριστερά; Υπάρχει κάποια αλλαγή δεδομένων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θεωρώ ότι μια αυτοδύναμη κυβέρνηση έχει άλλες δυνατότητες ευελιξίας και ταχύτητας στην εφαρμογή της πολιτικής της. Και αν οι πολίτες κρίνουν τελικά ότι η διακυβέρνησή μας είναι επιτυχημένη, τότε έχουμε κάθε δικαίωμα να διεκδικήσουμε αυτοδυναμία και την επόμενη τετραετία.
Πάνος Αμυράς: Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις μας με την Τουρκία είστε υπέρ του διαλόγου με συγκεκριμένη ατζέντα, βλέπουμε όμως ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Επιπλέον, διαπιστώνουμε την όξυνση της οικονομικής κρίσης στην Τουρκία. Αυτό σας ανησυχεί, μήπως υπάρξει μια «εξαγωγή» κρίσης όπως πολλές φορές το έχει πράξει η Άγκυρα στο παρελθόν;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν πιστεύω ότι θα γίνει, διότι αυτή τη στιγμή οποιαδήποτε ένταση αφορά στην εξωτερική πολιτική, ειδικά ως προς την Ελλάδα, πιστεύω ότι θα είχε επιπτώσεις και στην εσωτερική οικονομική κατάσταση της Τουρκίας. Γιατί το λέω αυτό; Διότι η Τουρκία πια γνωρίζει ότι υπάρχουν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι οποίες ουσιαστικά δίνουν στην Τουρκία δυο επιλογές: Να μειώσει την ένταση, να συζητήσει σοβαρά με την Ευρώπη αλλά και με τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα οποία έχει διαφορές, Ελλάδα και Κύπρο δηλαδή, και να επιδιώξει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου την επίλυση των διαφορών μας ή να εντείνει και να κλιμακώσει την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο. Στην περίπτωση αυτή θα βρισκόταν αντιμέτωπη με μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα οποία πολύ απλά δεν τα αντέχει αυτή τη στιγμή η τουρκική οικονομία. Να επισημάνω ακόμη ότι δεν είναι καλό για την Ελλάδα μία τουρκική οικονομία η οποία είναι σε κρίση. Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός εμπορικός εταίρος για την Ελλάδα και νομίζω ότι είναι πολύ απλοϊκές οι αναλύσεις οι οποίες ενδεχομένως να θεωρούν ότι η Ελλάδα ενισχύεται επειδή η Τουρκία περνά από μία οικονομική κρίση. Η Ελλάδα αναπτύσσεται αλλά δεν έχουμε κανένα λόγο εμείς να χαιρόμαστε ή να είμαστε ικανοποιημένοι όταν ένας σημαντικός μας γείτονας δοκιμάζεται οικονομικά, όπως δοκιμάζεται σήμερα η Τουρκία για πολλούς λόγους που για εμένα είναι απολύτως προφανείς.
Πάνος Αμυράς: Να περάσουμε στο θέμα της πανδημίας, που μας απασχολεί καθημερινώς. Είστε ικανοποιημένος από την αύξηση του ρυθμού των εμβολιασμών, ιδίως για όσους βρίσκονται στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60 ετών, για τους οποίους αποφασίσατε την υποχρεωτικότητα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η αύξηση στον ρυθμό του εμβολιασμού για τους άνω των 60 είναι πολύ ικανοποιητική σε σχέση με αυτό το οποίο συνέβαινε πριν. Αυτό πιστεύω ότι δικαιώνει τη δύσκολη, πλην όμως απαραίτητη απόφαση να προχωρήσουμε στον υποχρεωτικό εμβολιασμό όσων είναι άνω των 60. Εκτιμώ ότι η αύξηση θα συνεχιστεί και θα αξιολογήσουμε, τελικά, την επιτυχία του μέτρου σε βάθος χρόνου. Είναι βέβαιο όμως ότι έδωσε μία σημαντική δυναμική, μία ώθηση απαραίτητη στο όλο πρόβλημα του εμβολιασμού. Επίσης, θέλω να σταθώ στο γεγονός ότι είμαστε η πρώτη χώρα η οποία τόσο τολμηρά προώθησε την αναμνηστική δόση, την 3η, δόση με διάφορους τρόπους. Ο πρώτος ήταν ότι ουσιαστικά λήγει το πιστοποιητικό εμβολιασμού στους 7 μήνες μετά την χορήγηση της 2ης δόσης, ενώ ταυτόχρονα μπορεί κάποιος να κάνει την 3η δόση τρεις μήνες μετά τη χορήγηση της 2ης. Γιατί όμως να εμβολιαστεί με αναμνηστική δόση; Διότι όλα όσα γνωρίζουμε αυτήν τη στιγμή για τη μετάλλαξη «Όμικρον» -και δεν τα γνωρίζουμε όλα- καταδεικνύουν το γεγονός ότι η 3η δόση είναι απαραίτητη. Ακόμα πιο απαραίτητη από αυτό το οποίο πιστεύαμε. Το γεγονός, λοιπόν, ότι είμαστε πρωτοπόροι στην Ευρώπη στους ενισχυτικούς εμβολιασμούς είναι μία θετική εξέλιξη η οποία σε βάθος χρόνου πιστεύω θα οδηγήσει και σε μία πιο γρήγορη αποκλιμάκωση αυτού του κύματος το οποίο μας ταλαιπωρεί έντονα.
Πάνος Αμυράς: Είναι πιθανό λόγω της μετάλλαξης «Όμικρον» να υπάρξει επέκταση της υποχρεωτικότητας, είτε πιο χαμηλά σε ηλικίες, δηλαδή των 50 ετών, είτε σε άλλες κοινωνικές ομάδες;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν είναι κάτι που αυτή τη στιγμή εξετάζεται.
Πάνος Αμυράς: Η αξιωματική αντιπολίτευση σας κατηγορεί για το θέμα της πανδημίας, ο κ. Τσίπρας υποστηρίζει ότι έχετε εγκληματικές ευθύνες με επίκεντρο τις ΜΕΘ. Ότι δηλαδή δεν υπάρχουν πολλές ΜΕΘ και ότι ασθενείς νοσηλεύονται εκτός ΜΕΘ. Τι έχετε να πείτε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Λυπάμαι για την ποιότητα της αντιπολίτευσης και για τον τρόπο με τον οποίο ο κ. Τσίπρας έχει διαλέξει να πολιτεύεται καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Προφανώς δεν καταλαβαίνει ότι η πανδημία δεν είναι πανδημία Μητσοτάκη αλλά ένας παγκόσμιος υγειονομικός εφιάλτης ο οποίος αναγκάζει όλες τις κυβερνήσεις να αναπροσαρμόζουν συνέχεια τη στρατηγική τους με βάση τα δεδομένα που έχουν στη διάθεσή τους. Από εκεί και πέρα, για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας το μόνο που θα πω είναι ότι ο κ. Τσίπρας πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στην κριτική την οποία ασκεί, διότι παρέδωσε ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας με τραγικές αδυναμίες στον τομέα αυτό. Θέλω επίσης να θυμίσω ότι περιπτώσεις συμπολιτών μας που δεν έβρισκαν κρεβάτι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είχαμε κάθε χειμώνα στις τακτικές επιδημίες της γρίπης. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Θα έπρεπε να το γνωρίζει ο ίδιος. Θα πρέπει, επίσης, να γνωρίζει ότι υπερδιπλασιάσαμε τα κρεβάτια των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας και προσλάβαμε όλους τους γιατρούς οι οποίοι ήταν διαθέσιμοι και πρόθυμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Και όποτε γιατροί δεν ήταν πρόθυμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αναγκαστήκαμε να χρησιμοποιήσουμε, και το κάναμε, το εργαλείο της επίταξης. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ο κ. Τσίπρας ότι έχουμε συνεργαστεί με τον ιδιωτικό τομέα με έναν αποτελεσματικό τρόπο μετατρέποντας ουσιαστικά όλη τη χώρα, όλο το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δημόσιο και ιδιωτικό, σε μία υγειονομική περιφέρεια. Από εκεί και πέρα, δεν έχω να προσθέσω κάτι άλλο. Θα πω μόνο ότι αυτό το οποίο συμβαίνει στην Ελλάδα με την απόλυτη κομματικοποίηση της πανδημίας και τη χρήση ενός λεξιλογίου από πλευράς της αξιωματικής αντιπολίτευσης τόσο εμπρηστικού και τολμώ να πω και προσβλητικού, είναι μοναδικό στην Ευρώπη. Αλλά ο καθένας από εκεί και πέρα είναι υπεύθυνος για τις επιλογές του.
Πάνος Αμυράς: Η Αυστρία καθιέρωσε τον καθολικό υποχρεωτικό εμβολιασμό. Κάποιοι γιατροί το εισηγούνται και για την Ελλάδα. Εσάς είναι στις σκέψεις κάτι τέτοιο; Θα μπορούσε να γίνει και στη χώρα μας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όπως σας είπα, αυτήν τη στιγμή δεν εξετάζουμε επέκταση του υποχρεωτικού εμβολιασμού πέραν της ηλικίας άνω των 60. Αλλά, όπως έχουμε δει, η πανδημία αυτή, δυστυχώς, μας έχει εκπλήξει πολλές φορές όλους μας- όχι μόνο στην Ελλάδα- και μας εκπλήσσει συνήθως δυσάρεστα, όχι ευχάριστα. Και έχω πει με γενναιότητα ότι είμαστε έτοιμοι να αναπροσαρμόσουμε την πολιτική μας εάν τα δεδομένα μας υποδείξουν ότι αυτό είναι απαραίτητο.
Πάνος Αμυράς: Στην οικονομία έχουμε ανάπτυξη στο τρίμηνο 9,3%, υψηλότερη και από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, μπορεί και από τις γενικότερες εκτιμήσεις των διεθνών οίκων. Οι υψηλοί ρυθμοί θα συνεχιστούν και το 2022; Έχουν μπει οι βάσεις ώστε αυτός ο υψηλός αριθμός ανάπτυξης να περάσει, τελικά, στους πολίτες και στα εισοδήματα τους;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σκοπός μας είναι να πάμε από μία ταχύτατη ανάκαμψη, σε μία υψηλή διατηρήσιμη ανάπτυξη προς όφελος όλων των πολιτών. Αυτό το οποίο με ικανοποιεί ιδιαίτερα δεν είναι μόνο ο απόλυτος ρυθμός της ανάπτυξης, αλλά κυρίως η σύνθεση της ανάπτυξης.
Μία ανάπτυξη η οποία προέρχεται ολοένα και περισσότερο από επενδύσεις και από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Στέκομαι στις υπηρεσίες, διότι πολλοί είχαν σπεύσει -κυρίως από την αντιπολίτευση- να καταστροφολογήσουν και να θεωρήσουν περίπου χαμένη και τη φετινή τουριστική περίοδο. Αντιθέτως, η τουριστική περίοδος ήταν εξαιρετική και αποδείξαμε ότι μπορούμε να φιλοξενήσουμε ξένους επισκέπτες με ασφάλεια και με σημαντικό οικονομικό όφελος για τη χώρα. Επαναπρογραμματίζουμε ουσιαστικά όλο το DNA της ελληνικής οικονομίας. Αλλάζουμε τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί, δίνοντας έμφαση στην εξωστρέφεια, στην καινοτομία, στην κατάρτιση, στο εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό το οποίο διαθέτουμε και κάνουμε την Ελλάδα μια χώρα ελκυστική όχι μόνο για να την επισκέπτεται κάποιος το καλοκαίρι, αλλά μία χώρα ελκυστική για να επενδύει, αρκεί να κατοικεί σε αυτήν, ενδεχομένως να έρχεται αφού βγει στη σύνταξη στην Ελλάδα. Και αυτό, βέβαια, είναι κάτι το οποίο αναγνωρίζεται διεθνώς.
Έχουμε κάθε λόγο ως Έλληνες να είμαστε υπερήφανοι για τα εύσημα τα οποία αποδίδονται στην Ελλάδα και νομίζω ότι σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και παρά τις κρίσεις που έπρεπε να διαχειριστούμε, έχουμε αλλάξει δραστικά την εικόνα της χώρας εντός και εκτός Ελλάδος και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Η αλλαγή της εικόνας έχει άμεσο οικονομικό αντίκτυπο. Είμαστε μια αξιόπιστη χώρα η οποία κάνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και βελτιώνει την ανταγωνιστικότητά της. Αυτό έχει αντίκρισμα στο κόστος δανεισμού, στην ταχύτητα με την οποία εκταμιεύονται οι ευρωπαϊκοί πόροι, στην άνεση με την οποία μπορούμε πια να μιλάμε σε ξένους επενδυτές και να τους πείθουμε να επενδύουν στην Ελλάδα.
Όλα αυτά σε τι μεταφράζονται, τελικά; Όχι σε έναν ψυχρό δείκτη ανάπτυξης αλλά σε δουλειές και σε καλύτερο διαθέσιμο εισόδημα για όλους τους Έλληνες. Αυτό, τελικά, είναι το μέτρο της επιτυχίας. Την ανάπτυξη πρέπει να την αισθανθεί το κάθε νοικοκυριό στην καθημερινότητά του και στον οικογενειακό του προϋπολογισμό.
Πάνος Αμυράς: Επειδή είναι μεγαλύτερη η ανάπτυξη σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, υπάρχουν περιθώρια για έξτρα δημοσιονομικές ενισχύσεις πέραν των όσων έχετε ανακοινώσει;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι. Πέραν των όσων έχουμε ήδη ανακοινώσει. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και φέτος η Ελλάδα έχει ακόμα, όπως και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, υψηλά ελλείμματα. Θέλω όμως να υπενθυμίσω ότι όλες οι χώρες δαπάνησαν σημαντικούς πόρους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δεν ήμασταν οι μόνοι. Απλώς κάποιες χώρες τα κατάφεραν πολύ καλύτερα από άλλες.
Αν κάνετε τη σύγκριση, ας πούμε, με την Ισπανία του κ. Sánchez και των Podemos, θα δείτε ότι η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες που υπερκάλυψαν την απώλεια του ΑΕΠ της πανδημίας ήδη από το 3ο τρίμηνο του '21. Αντιθέτως η Ισπανία υπολείπεται σημαντικά. Και οι Ισπανοί δαπάνησαν πολλά χρήματα, όπως και εμείς, αλλά εμείς προφανώς το κάναμε με πιο ουσιαστικό τρόπο προωθώντας την ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας.
Πάνος Αμυράς: Έχετε αναφέρει ότι θα υπάρξει και δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού το '22. Πόσο περίπου προσδιορίζετε την αύξηση; Και επίσης για τον ΕΝΦΙΑ. Ο προϋπολογισμός προβλέπει μία περαιτέρω μείωση για το 2022. Τι σκοπεύετε να κάνετε με τον ΕΝΦΙΑ από το 2023 και μετά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αφήστε να πούμε και κάτι στη συζήτηση του Προϋπολογισμού. Αυτό το οποίο έχω πει είναι ότι ο επαναπροσδιορισμός των αντικειμενικών αξιών θα οδηγήσει, τελικά, τα πιο πολλά νοικοκυριά να πληρώσουν χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ. Κάποιοι θα πληρώσουν υψηλότερο ΕΝΦΙΑ. Και αυτό είναι δίκαιο και σωστό. Διότι, προφανώς, οι αντικειμενικές αξίες του παρελθόντος δεν ανταποκρίνονταν στις πραγματικές αξίες των περιουσιών σε κάποιες λίγες περιοχές της πατρίδας μας.
Από εκεί και πέρα, για τον κατώτατο μισθό δεν είμαι έτοιμος ακόμα να σας απαντήσω. Έχω δεσμευτεί ότι θα υπάρξει μία δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού εντός του '22. Θα πρέπει να ακολουθήσουμε τη διαδικασία όπως προβλέπεται από τον νόμο. Και αυτό το οποίο θέλω να επαναλάβω είναι ότι προφανώς όταν η οικονομία αναπτύσσεται θα πρέπει και οι συμπολίτες μας οι οποίοι λαμβάνουν τον βασικό μισθό να έχουν ένα όφελος, μία συμμετοχή, ένα μέρισμα ανάπτυξης το οποίο θα καταλήξει τελικά και σε αυτούς.
Όμως, θέλω να τονίσω θα ήταν σφάλμα εάν αυτή τη στιγμή παίρναμε οποιαδήποτε απόφαση χωρίς να γνωρίζουμε, πρώτον, την πραγματική αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας και, δεύτερον, την πραγματική κατάσταση των επιχειρήσεων.
Πάνος Αμυράς: Για την ακρίβεια που πλήττει τα ασθενέστερα κυρίως νοικοκυριά τι πρωτοβουλίες έχετε λάβει, υπάρχουν περιθώρια για πρόσθετες παρεμβάσεις;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πράγματι, υπάρχει μία παγκόσμια κρίση τιμών. Η έξοδος από τα lockdowns της πανδημίας δημιούργησε αυξημένη ζήτηση, ανέβασε τις τιμές και αυτές αλυσιδωτά τον πληθωρισμό. Ενώ για αυτούς -αλλά όχι μόνο για αυτούς- τους λόγους ακρίβυνε και η ενέργεια, ειδικά οι τιμές του φυσικού αερίου, που επηρεάζουν άμεσα και τη χώρα μας, εκτινάσσοντας ταυτόχρονα την αξία της παραγωγής, της μεταφοράς και, τελικά, των αγαθών. Η γενεσιουργός αιτία των αυξήσεων στην Ελλάδα, είναι οι αυξήσεις στις τιμές του ρεύματος. Γι' αυτό από πολύ νωρίς, από τη ΔΕΘ ήδη, προχωρήσαμε σε σειρά μέτρων. Η κρατική επιδότηση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για όλα τα νοικοκυριά αυξήθηκε δύο φορές από τον Σεπτέμβριο, όταν ανακοινώσαμε την ίδρυση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Από τα 9 ευρώ τον Σεπτέμβριο, σε 18 ευρώ τον Οκτώβριο και σε 39 ευρώ τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Το επίδομα θέρμανσης υπερδιπλασιάστηκε από τα 84 εκατ. ευρώ στα 174 εκατ. ευρώ. Τον φετινό χειμώνα, οι δικαιούχοι θα υπερβούν το 1 εκατομμύριο, αυξημένοι κατά 300.000 συγκριτικά με την περίοδο 2020-2021. Από το 2020 δικαιούχοι του επιδόματος θέρμανσης είναι και καταναλωτές φυσικού αερίου.
Για τους οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου αναστείλαμε τις χρεώσεις των τελών χρήσης δικτύου για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Τα τέλη χρήσης θα εξοφληθούν σταδιακά από την άνοιξη του επόμενου έτους, όταν θα αποκλιμακωθούν οι τιμές φυσικού αερίου στις διεθνείς αγορές. Παράλληλα, από τον Οκτώβριο η ΔΕΠΑ Εμπορίας προσφέρει έκπτωση ύψους 15% στους προμηθευτές της, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη δέσμευση να μειώσουν αντίστοιχα τα τιμολόγια στους καταναλωτές. Επίσης, η ΔΕΠΑ Εμπορίας ήδη εξετάζει την αύξηση της έκπτωσης στο φυσικό αέριο για τους οικιακούς καταναλωτές για τον μήνα Δεκέμβριο όπου οι καταναλώσεις είναι αυξημένες, ενώ ανάλογη πρόνοια θα ληφθεί και για το πρώτο 3μηνο του 2022. Μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης θα χρηματοδοτήσουμε με 40 εκατ. ευρώ και τη δημιουργία γραμμής ενεργειακής αλληλεγγύης για την επανασύνδεση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ευάλωτα νοικοκυριά.
Παράλληλα έχουμε προχωρήσει σε ένα πακέτο στήριξης των χαμηλοσυνταξιούχων και γενικότερα των οικονομικά αδύναμων συμπολιτών μας. Θα δοθεί μια πρόσθετη ενίσχυση 250 ευρώ, προσαυξημένη κατά 50 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος, που καλύπτει 800.000 χαμηλοσυνταξιούχους. Θα δοθεί, επίσης, ένα πρόσθετο βοήθημα 250 ευρώ σε άτομα με αναπηρία που καλύπτει 173.000 αναπήρους συνανθρώπους μας. Επιπλέον, τον Δεκέμβριο θα υπάρξει μία διπλή καταβολή σε σχέση με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Μην ξεχνάτε ότι μέσω του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος καλύπτονται 250.000 νοικοκυριά ή 400.000 συμπολίτες μας που είναι σε οικονομική αδυναμία, όπως μακροχρόνια άνεργοι κ.λπ. Όλα αυτά αθροιζόμενα είναι πιστεύω μία κάποια ανακούφιση για αυτές τις συγκεκριμένες ομάδες όσο το επιτρέπει σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία ο προϋπολογισμός. Έχουμε, συνεπώς, στραμμένη την προσοχή μας σε αυτούς που δοκιμάζονται περισσότερο, κινούμενοι όμως πάντα με βάση τις αντοχές της οικονομίας.
Πάνος Αμυράς: Στο θέμα του ΦΠΑ είχαμε τις προηγούμενες ημέρες αποφάσεις από το Ecofin. Προεκλογικώς είχατε πει ότι διατηρούμε από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ, ο οποίος μάλιστα είχε αυξηθεί και επί ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Είναι στις επόμενες σκέψεις σας η μείωση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ 24% που λειτουργεί εις βάρος της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κάθε πράγμα στον καιρό του, κ. Αμυρά. Είχαμε δεσμευτεί, και ήμασταν απόλυτα συνεπείς σε αυτό το οποίο είχαμε πει, ότι θα ξεκινήσουμε με τη μείωση των φόρων στην ακίνητη περιουσία. Το κάναμε. Θα ακολουθούσε η μείωση των φόρων στις επιχειρήσεις. Το κάναμε. Θα ακολουθούσε η μείωση των φόρων στην εργασία. Το κάναμε. Θα συμπληρώναμε όλες αυτές τις πολιτικές με ένα πλέγμα φορολογικών κινήτρων που θα είναι φιλικές προς τις επενδύσεις και προς την προσέλκυση εργαζόμενων Ελλήνων αλλά και ξένων, τους οποίους θέλουμε πίσω στη χώρα μας. Το έχουμε κάνει. Απομένουν ακόμα οι φόροι στην κατανάλωση. Όλα αυτά θα τα αξιολογήσουμε με πολλή προσοχή στα πλαίσια του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Και, βέβαια, θα εξαρτηθούν αφενός από τον δημοσιονομικό χώρο ο οποίος θα προκύψει από τη ρωμαλέα ανάπτυξη και από την άλλη από τη συζήτηση που αφορά το πλαίσιο, το νέο δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας, άρα και από τους δημοσιονομικούς στόχους που θα έχουμε από το '23 και μετά.
Πάνος Αμυράς: Αυτό σας φοβίζει, η νέα δημοσιονομική κατάσταση που θα διαμορφωθεί με το Σύμφωνο Σταθερότητας; Η Ελλάδα με τι προτάσεις θα μπει στο τραπέζι των συζητήσεων;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε ήδη καταθέσει τις προτάσεις μας για το Σύμφωνο Σταθερότητας. Θα έχω την ευκαιρία σύντομα να μιλήσω πιο αναλυτικά για την ελληνική θέση και για τις αρχές με τις οποίες προσερχόμαστε σε αυτήν τη διαπραγμάτευση.
Είναι δεδομένο, νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε σε αυτό, ότι οι προηγούμενοι κανόνες δεν ανταποκρίνονται στις προκλήσεις μιας ευρωπαϊκής οικονομίας η οποία στηρίζεται σε ένα κοινό νόμισμα και σε μια κοινή νομισματική πολιτική. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο τα διδάγματα της κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά και την ανάγκη να χρηματοδοτήσουμε τώρα με σημαντικότατους πόρους δημόσιες επενδύσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, ενδεχομένως και με την υποστήριξη της ιδέας της στρατηγικής αυτονομίας. Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να μιλάμε για στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Και είμαστε διατεθειμένοι να επενδύσουμε πόρους στην οικοδόμηση αυτής της στρατηγικής αυτονομίας.
Πάνος Αμυράς: Σε ό,τι αφορά τους νέους, τονίσατε νωρίτερα ότι ένας από τους βασικούς στόχους της πολιτικής σας είναι η επιστροφή των επαγγελματιών, η επιστροφή των δυναμικών ηλικιών που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Τι μήνυμα θέλετε να δώσετε στη νέα γενιά που τώρα βρίσκεται σε φάση αναζήτησης εργασίας εδώ ή κατοικεί στο εξωτερικό και κοιτά προς την Ελλάδα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν κοιτάμε μόνο τους νέους οι οποίοι έφυγαν από την Ελλάδα, κοιτάμε και τους νέους οι οποίοι βρίσκονται στην Ελλάδα και οι οποίοι είναι τα παιδιά της κρίσης, έχουν μία απολύτως δικαιολογημένη καχυποψία και απέναντι στην πολιτική, έναν φόβο ότι θα ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους και θα μπορούσα να μιλάω ώρες ολόκληρες για τις πολιτικές μας για τη νεολαία.
Να πω μόνο ότι αυτό το οποίο θέλουμε και πασχίζουμε είναι να δώσουμε στα νέα παιδιά γνώσεις, δεξιότητες και ευκαιρίες να μπορέσουν να χτίσουν την επαγγελματική τους διαδρομή στην πατρίδα μας. Άρα, να μπορέσουμε να ευθυγραμμίσουμε τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μια οικονομίας που αναπτύσσεται, με την προσφορά δεξιοτήτων σε επίπεδο νέας γενιάς. Και εκεί ναι, παίρνουμε και κάποιες δύσκολες αποφάσεις. Η απόφασή μας να στρέψουμε κάποια νέα παιδιά προς την τεχνική εκπαίδευση ήταν μία συνειδητή απόφαση, η οποία πιστεύω ότι θα δικαιωθεί σε βάθος χρόνου.
Πάνος Αμυράς: Θα υπάρξει δηλαδή βελτίωση στην τεχνική εκπαίδευση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το βλέπουμε ήδη. Διαπιστώνουμε ότι οι απόφοιτοι τεχνικής εκπαίδευσης έχουν καλύτερες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης από πολλούς αποφοίτους πανεπιστημιακών σχολών, κάποιες εκ των οποίων όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν ένα διαβατήριο καλής επαγγελματικής αποκατάστασης αλλά αντίθετα δημιουργούν την ψευδαίσθηση ενός πτυχίου το οποίο, όμως, τελικά μπορεί να μην έχει κανένα απολύτως αντίκρισμα στην αγορά εργασίας.
Οι ενεργητικές πολιτικές εργασίας, και εκεί θέλω να διαθέσουμε πολλούς πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, η απόκτηση πρόσθετων δεξιοτήτων, η επανεκπαίδευση του εργατικού μας δυναμικού, των νέων αλλά και των μεγαλύτερων, σε μία διαρκή διαδικασία απόκτησης νέων δεξιοτήτων, αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Έχουμε μια συνεκτική πολιτική για αυτόν τον σκοπό, η οποία έχει να κάνει με την εκπαίδευση, τα δικαιώματα, τη συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία, την επαγγελματική αποκατάσταση, την ποιότητα ζωής, αυτό που αποκαλούν οι Αγγλοσάξονες work-life balance, δηλαδή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Όλα αυτά τα θέματα έχουν πάρα πολύ μεγάλη σημασία για την νέα μας γενιά. Ξεδιπλώνουμε αυτές τις πολιτικές με μεγάλη ταχύτητα και πιστεύω ότι θα έχουν ένα ουσιαστικό αποτύπωμα. Πάρτε για παράδειγμα το Πρώτο Ένσημο. Πάρα πολύ σημαντικό. Τόσα νέα παιδιά μάς λένε, «μα δεν μπορώ να βρω δουλειά γιατί δεν έχω προϋπηρεσία». Να, λοιπόν, που δίνουμε ένα σημαντικό κίνητρο και στον ίδιο τον νέο αλλά και στην εταιρεία να προσλάβει ένα νέο παιδί το οποίο δεν έχει μέχρι στιγμής επαγγελματική προϋπηρεσία. Και είμαι σίγουρος ότι οι εργοδότες οι οποίοι τολμάνε και προσλαμβάνουν νέα παιδιά, χρησιμοποιώντας το εργαλείο του Πρώτου Ενσήμου αλλά και άλλα προγράμματα του ΟΑΕΔ που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση, τελικά δικαιώνονται. Διότι τα νέα παιδιά είναι εξαιρετικά καλά μορφωμένα, είναι εξαιρετικά εργατικά. Μια ευκαιρία ψάχνουν.
