Το παράνομο εμπόριο τσιγάρων στην Ελλάδα παίρνει διαστάσεις, σύμφωνα με μελέτη που διενέργησε η KPMG σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για λογαριασμό των εταιρειών British American Tobacco, Imperial Tobacco, Japan Tobacco International και Philip Morris International. Οι χαμένοι φόροι το 2013 από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων μόνο στην Ελλάδα προσέγγισαν τα 565 εκατ. ευρώ
Τα κύρια ευρήματα για την Ελλάδα περιλαμβάνουν:
- Το παράνομο εμπόριο τσιγάρων αυξήθηκε κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας το 17,8% στο σύνολο του 2013
- Η συντριπτική πλειονότητα των παράνομων τσιγάρων είναι illicit whites (7 στα 10), που το 2013 αυξήθηκαν κατά 63% σε σχέση με το 2012. Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα εντοπίστηκε η 2η μεγαλύτερη ποσότητα illicit whites στην ΕΕ (2,8 δισ. τσιγάρα). Η μελέτη SUN 2013 της KPMG ορίζει τα illicit whites ως: τσιγάρα τα οποία συνήθως παράγονται νόμιμα σε μία χώρα/αγορά, με κύριο σκοπό τη λαθραία διάθεσή τους. Παρότι μερικές φορές επίσης εξάγονται νόμιμα από ορισμένες χώρες, διακινούνται λαθραία διασυνοριακά έως την αγορά που αποτελεί τον τελικό προορισμό τους όπου έχουν περιορισμένη ή καμία νόμιμη διανομή και πωλούνται χωρίς να καταβάλλονται φόροι.
- Με βάση τα παραπάνω, υπολογίζεται ότι οι χαμένοι φόροι το 2013 από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων προσέγγισαν τα 565 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.
Σε επίπεδο ΕΕ, ένα στα δέκα τσιγάρα που καταναλώθηκαν το 2013 ήταν παράνομο. Από αυτά, το 33% ήταν τα λεγόμενα illicit whites, τα οποία αποτελούν μια αναδυόμενη μορφή παράνομων τσιγάρων, που παράγονται με μοναδικό στόχο την παράνομη διακίνησή τους, σύμφωνα με τη μελέτη της KPMG. Συνολικά, 58,6 δισ. παράνομα τσιγάρα καταναλώθηκαν στην ΕΕ – ποσότητα που αντιστοιχεί στο σύνολο της νόμιμης αγοράς τσιγάρων της Ισπανίας και της Πορτογαλίας – και υπολογίζεται ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχασαν περίπου 10,9 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, αν και τα illicit whites που καταναλώθηκαν το 2013 αυξήθηκαν κατά 15% σε σχέση με το 2012, συνολικά το παράνομο εμπόριο τσιγάρων στην ΕΕ μειώθηκε ελαφρά από το 11,1% το 2012 σε 10,5% το 2013. Η μείωση αυτή οφείλεται στη σημαντική πτώση κατά 26,7% των λαθραίων τσιγάρων και είναι αποτέλεσμα των έντονων προσπαθειών που καταβάλει η βιομηχανία, οι κυβερνήσεις και οι διωκτικές Αρχές για την πάταξη αυτής της παράνομης δραστηριότητας.
Παρά τη συνολική μείωση της παράνομης αγοράς το 2013, η μαύρη αγορά προϊόντων καπνού στην ΕΕ παραμένει σημαντική πηγή απώλειας εσόδων για τις κυβερνήσεις και αποτελεί σοβαρό ανταγωνιστή της νόμιμης εφοδιαστικής αλυσίδας (βιομηχανία και εμπόριο). Η παράνομη αυτή δραστηριότητα όχι μόνο έχει οικονομικό κόστος, αλλά ενισχύει επίσης την εγκληματικότητα στις τοπικές κοινωνίες. Η BAT, η Imperial, η JTI και η PMI εξακολουθούν να αφιερώνουν σημαντικούς πόρους στην καταπολέμηση του φαινομένου αυτού – πέραν των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Συμφωνίες Συνεργασίας που έχουν συνάψει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – έχοντας την πεποίθηση ότι οι αποτελεσματικές λύσεις απαιτούν στενή συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων, των διωκτικών Αρχών, της βιομηχανίας και του εμπορίου.
Στην Ελλάδα οι τέσσερις εταιρίες καπνικών προϊόντων υλοποιούν ευρεία εκστρατεία ενημέρωσης των καταναλωτών για το παράνομο εμπόριο τσιγάρων και χύμα καπνού, που αποτελεί μια νέα αυξανόμενη τάση στη χώρα μας. Την εκστρατεία υποστηρίζουν τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, Ναυτιλίας και Αιγαίου, το ΣΔΟΕ, οι Δήμοι Αθηναίων και Θεσσαλονίκης, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βιομηχανιών Μεταποίησης και Εταιρειών Εμπορίας Καπνού και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Μισθωτών Περιπτέρων και Αναπηρικών Κυλικείων.
Επίσης, οι τέσσερις εταιρίες έχουν παρουσιάσει στο Υπουργείο Οικονομικών πρόταση πέντε σημείων για την αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού. Μεταξύ άλλων, έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη και πιστοποίηση από ανεξάρτητο φορέα ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού, που θα περιλαμβάνει και σύστημα ψηφιακής σήμανσης και ιχνηλασιμότητας των προϊόντων αυτών, παράλληλα με τις υπάρχουσες φορολογικές ταινίες, πλήρως ευθυγραμμισμένου με τις πρόνοιες της πρόσφατης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα καπνικά προϊόντα.
Η KPMG εκπονεί αυτή τη μελέτη κάθε χρόνο από το 2006, ως μέρος της Συμφωνίας Συνεργασίας μεταξύ της Philip Morris International, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών-μελών της ΕΕ. Για πρώτη φορά το 2013, η μελέτη εκπονήθηκε για λογαριασμό και των τεσσάρων μεγάλων καπνοβιομηχανιών – British American Tobacco plc (BAT), Imperial Tobacco plc (Imperial), Japan Tobacco International (JTI) και Philip Morris International Inc. (PMI).
