Τι μορφές παίρνει το έγκλημα στον κυβερνοχώρο

Κύριες μορφές Κυβερνοεγκλημάτων που εξιχνιάσθηκαν στην Ελλάδα από το Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος είναι τα εξής: 

1. Απάτες μέσω Διαδικτύου 

2. Παιδική πορνογραφία 

3. Cracking και hacking 

4. Διακίνηση-πειρατεία  λογισμικού 

5. Πιστωτικές κάρτες 

6. Διακίνηση ναρκωτικών 

7. Έγκλημα στα chat rooms 

Στην Ελλάδα η νομοθεσία για τα εγκλήματα που διαπράττονται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι ο  Ν. 1805/88, όπως αυτός ισχύει που αφορά στα εγκλήματα που διαπράττονται με ηλεκτρονικούς υπολογιστές (computer crimes) και στο βαθμό που τα προβλεπόμενα εγκλήματα (370Β, 370Γ, 386Α) διαπράττονται και σε περιβάλλον Διαδικτύου (Internet), τότε τα άρθρα αυτά εφαρμόζονται και  σε αυτά τα αδικήματα.

Το πρόβλημα 

Στην ελληνική νομοθεσία όμως, δεν υπάρχει νόμος που να αναφέρεται αποκλειστικά σε θέματα Διαδικτύου και να ρυθμίζει εξειδικευμένα και αυτοτελώς τα αδικήματα που διαπράττονται στο Διαδίκτυο. 

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα συνεργάζεται με τα άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και διάφορους διεθνείς φορείς προκειμένου να στηλιτεύσει το έγκλημα στο Διαδίκτυο. 

Το Π.Δ. 47/2005, από την Α.Δ.Α.Ε. (Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών), προβλέπει τις εγγυήσεις για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και τη διασφάλισή του σε περιπτώσεις αδικημάτων τελουμένων μέσω Διαδικτύου.  

Σύμφωνα  τώρα με τα σχετικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα :  

Άρθρο 370Β 

1. Όποιος αθέμιτα αντιγράφει, αποτυπώνει, χρησιμοποιεί, αποκαλύπτει σε τρίτον ή οπωσδήποτε παραβιάζει στοιχεία ή προγράμματα υπολογιστών τα οποία συνιστούν κρατικά, επιστημονικά ή επαγγελματικά απόρρητα ή απόρρητα επιχείρησης του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών. Ως απόρρητα θεωρούνται κι εκείνα που ο νόμιμος κάτοχός τους από δικαιολογημένο ενδιαφέρον τα μεταχειρίζεται ως απόρρητα, ιδίως όταν έχει λάβει μέτρα για να παρεμποδίζεται ως απόρρητα, ιδίως όταν έχει λάβει μέτρα για να παρεμποδίζονται τρίτοι να λάβουν γνώση τους.

2. Αν ο δράστης είναι στην υπηρεσία του κατόχου των στοιχείων, καθώς και αν το απόρρητο είναι ιδιαίτερα μεγάλης οικονομικής σημασίας, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους.

3. Αν πρόκειται για στρατιωτικό ή διαπλαστικό απόρρητο ή για απόρρητο που αναφέρεται στην ασφάλεια του κράτους, η κατά την παρ. 1 πράξη τιμωρείται κατά τα άρθρα 146 και 147.

4. Οι πράξεις που προβλέπονται στις παρ.1 και 2 διώκονται ύστερα από έγκληση.

Άρθρο 370Γ

1. Όποιος χωρίς δικαίωμα αντιγράφει ή χρησιμοποιεί προγράμματα υπολογιστών, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι έξι μήνες και με χρηματική ποινή διακοσίων ενενήντα (290) ευρώ έως πέντε χιλιάδων εννιακοσίων (5.900) ευρώ.

2. Όποιος αποκτά πρόσβαση σε στοιχεία που έχουν εισαχθεί σε υπολογιστή ή σε περιφερειακή μνήμη υπολογιστή ή μεταδίδονται με συστήματα τηλεπικοινωνιών, εφόσον οι πράξεις αυτές έγιναν χωρίς δικαίωμα ιδίως με παραβίαση απαγορεύσεων ή μέτρων ασφαλείας που είχε λάβει ο νόμιμος κάτοχός τους, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τρεις μήνες ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον είκοσι εννέα ευρώ. Αν η πράξη αναφέρεται στις διεθνείς σχέσεις ή την ασφάλεια του κράτους, τιμωρείται κατά το άρθρο 148.

3. Αν ο δράστης είναι στην υπηρεσία του νόμιμου κατόχου των στοιχείων, η πράξη της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται μόνο αν απαγορεύεται ρητά από εσωτερικό κανονισμό ή από έγγραφη απόφαση του κατόχου ή αρμοδίου υπαλλήλου του.

4. Οι πράξεις των παρ. 1 έως 3 διώκονται ύστερα από έγκληση. 

Άρθρο 386Α - Απάτη με υπολογιστή  

Όποιος, με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλο παράνομο περιουσιακό όφελος, βλάπτει ξένη περιουσία, επηρεάζοντας τα στοιχεία υπολογιστή είτε με μη ορθή διαμόρφωση του προγράμματος είτε με επέμβαση κατά την εφαρμογή του είτε με χρησιμοποίηση μη ορθών ή ελλιπών στοιχείων είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, τιμωρείται με τις ποινές του προηγούμενου άρθρου. Περιουσιακή βλάβη υφίσταται και αν τα πρόσωπα που την υπέστησαν είναι άδηλα. Για την εκτίμηση του ύψους της ζημιάς είναι αδιάφορο αν παθόντες είναι ένα ή περισσότερα πρόσωπα." 

Η νομοθεσία όμως γενικώς αποδεικνύεται συνήθως ανεπαρκής ενώ οι νομοθέτες είναι αναγκασμένοι να ενημερώνονται διαρκώς για τις εξελίξεις  στην τεχνολογία και ειδικότερα στην πληροφορική  ώστε να μπορούν να εντοπίζουν εύκολα τον τρόπο διάπραξης αδικημάτων με τη βοήθεια των προχωρημένων τεχνολογικών μέσων. 

Ο εντοπισμός ενός διαδικτυακού δράστη διαρκεί από 1 μήνα μέχρι και 2 χρόνια διότι ο δράστης αυτού του μέσου, έχει όλη την εξοικείωση και γνώση να λαμβάνει μέτρα προστασίας ώστε ο εντοπισμός του να καθίσταται εξαιρετικά πολύπλοκος, χρονοβόρος και δύσκολος

Γίνεται κάθε φορά που υπάρχει ένα διαδικτυακό αδίκημα  προσπάθεια να εντοπιστεί η  λεγομένη ηλεκτρονική απόδειξη (electronic evidence), η οποία όπως είναι φυσικό δεν  μοιάζει με τα παραδοσιακά αποδεικτικά μέσα, αφού τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά μέσα είναι ψηφιακά και δεν μπορούν να εντοπιστούν σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.  

- Το έγκλημα στον Κυβερνοχώρο είναι γρήγορο, διαπράττεται σε χρόνο δευτερολέπτων και πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνεται ούτε το ίδιο το θύμα. 

- Είναι εύκολο στην διάπραξή του, ενώ τα ίχνη που αφήνει  είναι ψηφιακά. 

- Για την τέλεσή του απαιτούνται άριστες και εξειδικευμένες γνώσεις. 

- Μπορεί να διαπραχθεί χωρίς την μετακίνηση του δράστη 

- Δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με  ιδιαιτερότητες όπως οι  παιδόφιλοι  (child pornography) να επικοινωνούν γρήγορα ή και σε πραγματικό χρόνο, χωρίς μετακίνηση, εύκολα, ανέξοδα, να βρίσκονται πολλοί μαζί στις ίδιες ομάδες συζητήσεως (news groups) ή μέσα σε chat rooms. 

- Οι "εγκληματίες του Κυβερνοχώρου" πολλές φορές δεν εμφανίζονται με την πραγματική τους ταυτότητα , αποστέλλουν ηλεκτρονικά μηνύματα(e-mail) με ψευδή στοιχεία. 

- Είναι έγκλημα διασυνοριακό και συνεχές 

- Είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί ο τόπος τελέσεως του και επίσης είναι αρκετά δύσκολη η διερεύνηση  και ο  εντοπισμός του δράστη. 

 -Η έρευνα απαιτεί  κατά κανόνα συνεργασία δύο τουλάχιστον κρατών (του κράτους στο οποίο  διαπιστώθηκε το αποτέλεσμα της εγκληματικής συμπεριφοράς, και του κράτους όπου βρίσκονται τα αποδεικτικά στοιχεία). 

- Το μέγεθος της εγκληματικότητας στο χώρο του Διαδικτύου είναι «ακόμα πιο σκοτεινό», από ότι στον «κοινό» εγκληματικό χώρο, διότι τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο συνήθως δεν καταγγέλλονται 

 

Χρύσα Τσιώτση, Δικηγόρος