Mεγαλύτερη από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και από την πτώση των τιμών του πετρελαίου το 2015
Ο αγώνας κατά του κοροναϊού είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, τα τελευταία 100 χρόνια, που έχουν να αντιμετωπίσουν η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική. Είναι μεγαλύτερη από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, μεγαλύτερη από την πτώση των τιμών του πετρελαίου το 2015.
Του Μιχαήλ Φ. Ρετσινά
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η κρίση εξέπληξε όλους. Και είμαστε ακόμα στο μάτι της καταιγίδας. Αυτή είναι μια κρίση που επηρεάζει τη διαβίωση των ανθρώπων. Η περιοχή πλήττεται από έναν συνδυασμό σοκ που ενισχύουν το ένα το άλλο», δήλωσε ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, Jihad Azour.
Το πρώτο σοκ ήταν το ξέσπασμα του κοροναϊού και ο αντίκτυπός του στο εμπόριο, στην ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών και το δεύτερο είναι η πτώση της τιμής του πετρελαίου.
Η πιο ταχεία από την εποχή του πολέμου στο Περσικό κόλπο μείωση στο μισό της τιμής του πετρελαίου πέριξ των 25 -30 δολαρίων για το BRENT (διεθνής δείκτης αναφοράς), εξαιτίας της κατά 30 τις εκατό μείωσης της ζήτησης, θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα στα έσοδα των χώρων εξαγωγών πετρελαίου της περιοχής. Και αν οι τελευταίες δε συμφωνούσαν μαζί με τη Ρωσία το Μέξικο και την Αμερική στη μείωση κατά 10 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου της ημερήσιας παραγωγής, θα ήταν πιθανό η τιμή του να κατέρρεε.
Στο διάγραμμα διαφαίνεται πως με εξαίρεση μια απόκλιση το πρώτο εξάμηνο του 2018, οι πορείες των μηνιαίων δεικτών τιμών του πετρελαίου BRENT και του χρηματιστηριακά διαπραγματεύσιμου αμοιβαίου κεφαλαίου MSCI UAE ETF συμπίπτουν, ενώ το 2019 ο χρηματιστηριακός δείκτης των 500 μεγαλυτέρων σε κεφαλαιοποίηση εταιριών της Αμερικής S&P 500 κινούταν αντιστρόφως ανοδικά μέχρι την εξάπλωση στην Κίνα του κοροναϊού στα τέλη του έτους. Η παρέμβαση της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ σε συνδυασμό με την παγκόσμια συμφωνία για μείωση της παραγωγής πετρελαίου, συντόνισε σε ανοδική τροχιά όλες τις παραπάνω αγορές.
Προκειμένου να καταπολεμηθεί το ξέσπασμα, οι χώρες πρέπει να καταφύγουν σταδιακά να κλείσουν τις οικονομίες τους με αρνητικές συνέπειες για τις μικρές επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας. Για αυτό η Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), προτρέπει τους δανειστές να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ιδιώτες.
Το ΔΝΤ ενθαρρύνει τις χώρες να δώσουν προτεραιότητα στην υγειονομική περίθαλψη και στα κοινωνικά προγράμματα ώστε περισσότεροι πόροι να είναι διαθέσιμοι στα άτομα χαμηλού εισοδήματος και στις ευάλωτες ομάδες της κοινωνίας.
Μέχρι στιγμής το ταμείο έχει διαθέσει περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης και έχει ήδη λάβει τουλάχιστον 90 αιτήματα, συμπεριλαμβανομένης της Τυνησίας. Ωστόσο, το ΔΝΤ προσπαθεί να συντονιστεί με την Παγκόσμια Τράπεζα, τις υπηρεσίες του ΟΗΕ, καθώς επίσης, ορισμένες από τις τράπεζες περιφερειακής ανάπτυξης που μπορούν να ενισχύσουν τη χρηματοδότηση για αυτούς τους ανθρωπιστικούς λόγους.
Οι προοπτικές του ΔΝΤ για τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία ταιριάζουν με μια ζοφερή πρόβλεψη για την παγκόσμια οικονομία. Φέτος, οι οικονομίες στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία θα συρρικνωθούν κατά μέσο όρο κατά 3,1 τοις εκατό, αντιπροσωπεύοντας απώλεια στο ΑΕΠ 425 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία, αντέδρασαν γρήγορα λαμβάνοντας μέτρα για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης από τον Covid-19. Και επίσης έχουν εισαγάγει τόσο φορολογικά όσο νομισματικά και χρηματοοικονομικά μέτρα για να ανακουφίσουν την οικονομία τους.
Η ανάκαμψη θα εξαρτηθεί από το «πόσο γρήγορα και πόσο ισχυρή θα είναι η ανάκαμψη σε παγκόσμιο επίπεδο, διότι αυτό θα επιφέρει αυξανόμενη ζήτηση για πετρέλαιο, καθώς και την αποκατάσταση των κανόνων του εμπορίου και της αλυσίδας αξίας», δήλωσε ο κ. Azour. «Η δυσκολία», λέει «είναι πως δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα διαρκέσει η κρίση».
Το τέταρτο τρίμηνο του 2020, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η παγκόσμια οικονομία θα αρχίσει να βγαίνει από το τρέχον σοκ, και στη συνέχεια θα υπάρξει ταχεία βελτίωση στις οικονομικές συνθήκες. Ωστόσο, δεν είναι ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε ότι το επόμενο έτος, θα επιστρέψουμε στα επίπεδα ανάπτυξης πριν από το σοκ του κοροναϊού.
Χώρες που ήταν ήδη εύθραυστες πριν τον κοροναϊό - όπως το Ιράκ και το Ιράν, καθώς και εκείνες που βρίσκονται σε σύγκρουση, η Συρία, η Λιβύη και ο Λίβανος - «αντιμετωπίζουν σήμερα μεγάλο πρόβλημα και δυσκολία» για να αντιμετωπίσουν την κρίση υγείας, δήλωσε ο κ. Azour.
Η ιρανική οικονομία θα συρρικνωθεί 6% φέτος και η Τεχεράνη ζητά βοήθεια από το Ταμείο 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά οι ΗΠΑ, ισχυρό μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΔΝΤ, ανθίσταται ισχυριζόμενη ότι τα χρήματα δεν θα φτάσουν στον ιρανικό λαό.
Αρκετοί οικονομολόγοι διεθνώς προβλέπουν πως το ΔΝΤ θα κληθεί να επέμβει ως δανειστής τελευταίας καταφυγής για οικονομίες που δεν διαθέτουν ισχυρές κεντρικές τράπεζες.
Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κοροναϊό
