Η ποινική αντιμετώπιση της μετάδοσης του ιού του HIV μέσω σεξουαλικής επαφής απασχόλησε την ελληνική δικαιοσύνη στις περιπτώσεις που έλαβαν χώρα αστυνομικές επιχειρήσεις, κατά τις οποίες προσήχθησαν εκδιδόμενα άτομα στα κατά τόπους αρμόδια αστυνομικά καταστήματα. Οι ασκηθείσες ποινικές διώξεις, η δημοσιοποίηση ιατρικών δεδομένων των κατηγορουμένων και η προσωρινή κράτηση μεγάλου αριθμού αυτών, επικρίθηκε έντονα από εθνικούς και διεθνείς θεσμούς.
Προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση της μάστιγας του ιού του HIV είναι η αποτελεσματική καθιέρωση των πολιτικών πρόληψης και πρόνοιας έναντι της λήψεως περιοριστικών και κατασταλτικών μέτρων έναντι της χρήσεως του ποινικού δικαίου ως μέσου για τον περιορισμό της μετάδοσης της εν λόγω ασθένειας.
Θα πρέπει δηλαδή ολόκληρο το φάσμα του ποινικού δικαίου να εφαρμόζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τιμωρείται κάποιο άτομο μόνο και μόνο επειδή είναι οροθετικό ή λόγω του ότι ανήκει σε μία ομάδα που είναι υπεύθυνη για την εξάπλωση του ιού.
Σίγουρα το έννομο αγαθό των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων δεν μπορεί να απαλείψει την αρχή της νομιμότητας που διέπει την αρχή της άσκησης της ποινικής δίωξης και βασίζεται στην εύλογη και δίκαιη αξίωση του κοινωνικού συνόλου να τιμωρούνται οι εγκληματικές πράξεις.
Πρέπει πάντως να υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για να ασκηθεί ποινική δίωξη. Ο οδηγός των Η.Ε προτείνει στην περίπτωση κατά την οποία, αυτός που μεταδίδει το ιό δεν γνωρίζει ότι φέρει τον ιό HIV ή έλαβε τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, να μην ασκείται ποινική δίωξη.
Στην ελληνική έννομη τάξη εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα περί σωματικών βλαβών, ανθρωποκτονίας κ.λ.π, το άρθρο 425 ΠΚ (επικίνδυνη για την υγεία συνάφεια ) και βέβαια το άρθρο 5 παρ. 2 του Ν. 2734/1999 περί τιμωρήσεως εκδιδόμενων προσώπων που εξακολουθούν να ασκούν το εν λόγω επάγγελμα, παρόλο που γνωρίζουν την οροθετικότητά τους: "… 2. Πρόσωπο που εκδίδεται με αμοιβή και έρχεται σε σαρκική συνάφεια εν γνώσει ότι πάσχει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ή άλλη μολυσματική νόσο, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ένα (1) έτος εκτός αν η πράξη τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη".
Το άρθρο 425 Π.Κ : "Αν κάποιος που πάσχει από μεταδοτική ασθένεια έρχεται με άλλον σε τέτοια προσωπική συνάφεια από την οποία να μπορεί αμέσως να μεταδοθεί η ασθένεια, τιμωρείται με Κράτηση μέχρι πέντε μηνών ή με πρόστιμο",
αναφέρεται βέβαια γενικά σε βαρείες ασθένειες, όπως η φυματίωση, ηπατίτιδα και γενικά ασθένειες που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο.
Η μετάδοση του ιού HIV ενδεχομένως θα μπορούσε να τιμωρηθεί είτε ως απόπειρα επικίνδυνης σωματικής βλάβης (π.χ διακινδύνευση της υγείας του άλλου ατόμου δια σεξουαλικής επαφής χωρίς προφύλαξη, αν η νόσος δεν μεταδόθηκε) είτε ως τετελεσμένη βαρεία σωματική βλάβη (π.χ ερωτική συνάφεια χωρίς προφυλάξεις που είχε ως αποτέλεσμα την μετάδοση του ιού) . Βέβαια, η απόπειρα είναι δυνατή μόνο αν δύναται ν’ αποδοθεί εξ ολοκλήρου σε δόλο του δράστη.
Με γνώμονα τη διακινδύνευση του άλλου ατόμου και έχοντας αποκλείσει ακραίες περιπτώσεις, όπως αυτές της συναίνεσης του ατόμου, αναφέρουμε τις εξής ποινικά κολάσιμες ενέργειες:
- Συμμετοχή οροθετικού ατόμου σε σεξουαλική πράξη
- Συμμετοχή οροθετικού ατόμου σε σεξουαλική πράξη χωρίς προφυλάξεις
- Συμμετοχή οροθετικού ατόμου σε σεξουαλική πράξη χωρίς ενημέρωση για τον ιό HIV και χωρίς προφυλάξεις
- Πορνεία οροθετικού ατόμου.
Πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που να δείχνουν μία σαφή αδιαφορία για την λήψη προφυλάξεων και την ενημέρωση του άλλου ατόμου από το οροθετικό άτομο. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να στοχοποιούμε και στιγματίζουμε αβασάνιστα αυτές τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, οι οποίες λόγω του ιού, χρήζουν μίας μεγαλύτερης φροντίδας. Εξάλλου, ο στιγματισμός τους ελαφρά τη καρδία, δεν οδηγεί σε άμβλυνση αυτού του σοβαρού κοινωνικού προβλήματος, αλλά σε μία διαρκή ανασφάλεια δικαίου που γίνεται αισθητή από το ευρύ κοινωνικό σύνολο.
Kαι επειδή το AIDS είναι εδώ και μας αφορά όλους, διαβάστε απαντήσεις σε καυτά ερωτήματα γύρω από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στο ειδικό αφιέρωμα του news.gr.
