Στην πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα προχωρήσει η Κυβέρνηση από την 1η Ιανουαρίου 2014.
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα αποτελεί στοχευμένη κοινωνική παροχή που θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια, και θα απευθύνεται σε οποιονδήποτε πληροί τα κριτήρια αυτά, χωρίς αποκλεισμούς. Το πρόγραμμα θα συνδυάζει την οικονομική ενίσχυση των ευπαθέστερων ομάδων του πληθυσμού και θα συμπληρώνει το αρχικό εισόδημα των δικαιούχων ώστε αυτό να μην υπολείπεται ενός καθορισμένου ορίου.
Λεπτομέρειες του προγράμματος θα παρουσιασθούν σήμερα στη Βουλή σε ημερίδα των Διαρκών Επίτροπων Οικονομικών Υποθέσεων και Κοινωνικών Υποθέσεων και της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με θέμα «Στήριξη των οικονομικά αδυνάτων - ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα».
Σημειώνεται πως το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αποτελεί θεσπισμένη νομοθετημένη υποχρέωση (ν.4093/2012) και εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο ανασχεδιασμού των πολιτικών κοινωνικής προστασίας και ανάπτυξης της κυβέρνησης για μια βιώσιμη εθνική στρατηγική κοινωνικής ένταξης.
Το πρόγραμμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, θα ξεκινήσει πιλοτικά την 1η Ιανουαρίου 2014 σε δύο περιοχές της χώρας με συγκεκριμένα δυσμενή χαρακτηριστικά, ενώ αναμένεται η γενίκευση της εφαρμογής του μόλις ολοκληρωθεί η πιλοτική της φάση.
Με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών κ. Γ. Στουρνάρα και Εργασίας κ. Γ. Βρούτση θα ορισθούν οι δικαιούχοι για ένταξη στο πρόγραμμα, η βάση υπολογισμού και το ύψος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για κάθε άτομο ή οικογένεια, αλλά και οι διαδικασίες ένταξης στο πρόγραμμα και καταβολής της παροχής ως διαφοράς μεταξύ του πραγματικού εισοδήματος και του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Πρέπει να σημειωθεί πως ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) απορρίπτει την πολιτική του ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος ως μη αποτελεσματική με τα εξής επιχειρήματα:
α) Ότι η μετάβαση στο νέο σύστημα θα πάρει χρόνο και εν τω μεταξύ (βραχυχρόνια) θα έχει κόστος,
β) Ότι τέτοια προγράμματα προκαλούν διαρθρωτική ανεργία, και
γ) Ότι με την αδήλωτη εργασία στην Ελλάδα στο 25% η εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων θα είναι δυσχερής και ατελέσφορη.
Το βασικό πλαίσιο, με βάση το οποίο θα προχωρήσει η πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, έθεσε ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας στην ημερίδα που οργανώθηκε σήμερα στη Βουλή, σημειώνοντας ότι η εφαρμογή του θα είναι ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα για την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού και σταθερού κοινωνικού κράτους δικαίου.
"Η χώρα είχε πολλές στρεβλώσεις, που απαιτούν χρόνο για να τις διορθώσουμε. Οι στρεβλώσεις αυτές έφεραν τη χώρα στην κατάρρευση, αλλά χάρη στις θυσίες των πολιτών αυτό απετράπη. Τώρα πρέπει να δουλέψουμε συγκροτημένα για να ξαναχτίσουμε ένα αποτελεσματικό και σταθερό κοινωνικό κράτος δικαίου. Η εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα είναι ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή" είπε ο υπουργός Οικονομικών.
"Η εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα πρέπει να γίνει με τρόπο μεθοδικό, αποφεύγοντας λάθη του παρελθόντος" ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, επισημαίνοντας ότι "η ορθή πιλοτική εφαρμογή και η σωστή ανάλυση των αποτελεσμάτων της έχουν τεράστια σημασία, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε το μέτρο αυτό σε όλη την επικράτεια".
"Πρέπει να εργαστούμε με μεθοδικότητα και βάσει των επιστημονικών εργαλείων που έχουμε στη διάθεση μας, αλλά και την εμπειρία, έως σήμερα, από την άσκηση της προνοιακής πολιτικής, ώστε να εντοπίσουμε ποιες είναι οι πληθυσμιακές ομάδες που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και να παρέχουμε στους δικαιούχους εισοδηματική ενίσχυση, συνδυαζόμενη με δράσεις κοινωνικής ένταξης", είπε ο υπουργός Οικονομικών.
Διευκρίνισε, παράλληλα, ότι στόχος είναι να καταγραφεί ο πληθυσμός που χρειάζεται τη βοήθεια αυτή και να εξασφαλιστεί ότι όλη η βοήθεια θα παρασχεθεί στοχευμένα, με τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια, ώστε στη συνέχεια να μπορέσουμε να προβούμε και στην πανελλαδική επέκταση του προγράμματος.
Ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι για την πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος έχουν εγγραφεί 20 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2014. "Μια βασική διαφορά του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, τόσο στην πιλοτική όσο και στην καθολική του εφαρμογή, είναι ότι χρηματοδοτείται από το πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού. Γιατί μέσα από τον πλεονασματικό προϋπολογισμό, εξασφαλίζεται στην πράξη η κοινωνική αλληλεγγύη και η αναδιανομή του πλούτου. Επιδοματική πολιτική με δανεικά, η οποία στέλνει το λογαριασμό αόριστα στην επόμενη γενιά, δεν είναι ούτε δίκαιη ούτε αναδιανεμητική" τόνισε ο κ. Στουρνάρας.
Ο ρόλος του υπουργείου Οικονομικών- Το περιουσιολόγιο
Σε ότι αφορά, ωστόσο, στην ευθύνη του υπουργείου Οικονομικών, τόσο στην εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος όσο και στο σύνολο της κοινωνικής πολιτικής, ο κ. Στουρνάρας έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι ο ρόλος του "δεν είναι μόνο η έγκριση των πιστώσεων".
Και αυτό διότι, όπως επισήμανε, "ένα από τα σοβαρότερα εμπόδια για την ορθή στόχευση της κοινωνικής πολιτικής είναι ο κίνδυνος το δηλωθέν εισόδημα των αιτούντων να εμφανίζεται χαμηλό, όχι λόγω πραγματικής ανάγκης αλλά λόγω φοροδιαφυγής". Σημαντικό εργαλείο σε αυτή την κατεύθυνση θα είναι η πλήρης λειτουργία του περιουσιολογίου.
"Το περιουσιολόγιο θα αποτελέσει ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο ενάντια στη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή. Τα έσοδα από αυτές τις πηγές θα δώσουν την απαραίτητη ευρωστία στα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας να ασκηθούν πιο ενεργές κοινωνικές πολιτικές. Η δεύτερη συνεισφορά του περιουσιολογίου θα είναι η δυνατότητα να προχωρήσουν προνοιακές πολιτικές με τον βέλτιστο τρόπο, καθώς οι τελικοί δικαιούχοι των κοινωνικών προγραμμάτων δεν θα αναδεικνύονται μόνο βάσει της φορολογικής δήλωσης αλλά βάσει της πραγματικής οικονομικής τους κατάστασης" είπε ο υπουργός Οικονομικών. Πρόσθεσε πάντως ότι "το περιουσιολόγιο, ακόμη και στην πλήρη εφαρμογή του δεν είναι πανάκεια. Τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με εξισώσεις και πληροφοριακά συστήματα. Γι΄ αυτό θα είναι πάντα απαραίτητο ένα σοβαρό δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών, οι οποίες με συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία θα εντοπίζουν το πραγματικό κοινωνικό πρόβλημα ακόμα και όταν αυτό συγκαλύπτεται ή δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμο".
"Παράλληλα με τις υφιστάμενες κοινωνικές δομές, πρέπει να αναπτυχθούν δράσεις από τους φορείς της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, που ούτως ή άλλως μέχρι σήμερα συνέβαλαν στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών. Νομίζω ότι με την αρωγή της κεντρικής διοίκησης θα πρωταγωνιστήσει η τοπική αυτοδιοίκηση του μέλλοντος σε αυτό το πεδίο" είπε ο υπουργός.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης ενημέρωσε τη Βουλή για το πρόγραμμα, μιλώντας στην Ημερίδα των Επιτροπών Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων και της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Όπως διευκρίνισε θα εφαρμοστεί σε δύο περιοχές της χώρας με αρχικό προϋπολογισμό 20 εκατ. ευρώ και με στόχο, το 2015 να διευρυνθεί σε όλη την Ελλάδα ως βασική κοινωνική παρέμβαση πλήρους εφαρμογής. Ο κ. Βρούτσης επισήμανε ότι η κοινή παρουσία των υπουργών Εργασίας και Οικονομικών αποδεικνύει την κυβερνητική βούληση, διότι - όπως είπε - ο ένας εφαρμόζει κι ο άλλος χρηματοδοτεί. Απευθυνόμενος προς τον παριστάμενο Γιάννη Στουρνάρα ο υπουργός Εργασίας είπε: "Κι αυτό είναι το στοίχημα κύριε υπουργέ. Η χρηματοδότησή σας το 2015, για να κάνουμε αυτή τη θεμελιακή αλλαγή".
Το πρόγραμμα - όπως συγκεκριμενοποίησε ο υπουργός Εργασίας - θα απευθύνεται σε άτομα που διαβιούν σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας, σε εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής στον συγκεκριμένο τομέα, με άξονες την επαρκή εισοδηματική στήριξη, τη διαμόρφωση αγορών εργασίας που προωθούν την ένταξη των ανθρώπων που αποκλείονται από την αγορά εργασίας και την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες.
Ο κ. Βρούτσης ενημέρωσε ότι, την αμέσως επόμενη περίοδο η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα στην εξειδίκευση των περιοχών, των κριτηρίων και των φορέων που θα φέρουν εις πέρας την εφαρμογή της πολιτικής του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Σημείωσε δε, πως είναι η πρώτη φορά που υλοποιείται στην Ελλάδα το πρόγραμμα αυτό και αποτελεί σημαντικό γεγονός παρότι έρχεται έστω και με καθυστέρηση. "Έχουμε την πεποίθηση και τη βούληση, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα να αποτελέσει τον βασικότερο πυλώνα της κοινωνικής αλληλεγγύης στην Ελλάδα του αύριο" σημείωσε και συμπλήρωσε πως το επόμενο ακόμη πιο σημαντικό βήμα είναι ότι η κυβέρνηση εγκαινιάζει τον διάλογο για την Πράσινη Βίβλο για την εθνική στρατηγική κοινωνικής ένταξης.
Ο υπουργός Εργασίας, προσέθεσε ότι οι αποφασιστικές παράμετροι για την εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι η δημιουργία μιας αποτελεσματικής φορολογικής διοίκησης και η διαμόρφωση επαρκούς και αποτελεσματικής κοινωνικής διοίκησης.
Καταλήγοντας ο κ. Βρούτσης υπογράμμισε ότι, το υπουργείο Εργασίας καλείται να αντιμετωπίσει την πρόκληση του σχεδιασμού και της υλοποίησης πολιτικών που θα απαντήσουν στις νέες αυξημένες κοινωνικές ανάγκες και την πρόκληση του ορθολογικού σχεδιασμού ενός συστήματος κοινωνικής προστασίας που με περιορισμένους πόρους πρέπει να διασφαλίσει την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των πολιτικών μας. "Να διασφαλίσει δηλαδή ότι οι πόροι και η στήριξη της Πολιτείας θα πάει τελικώς σε αυτούς που το έχουν ανάγκη, κάτι που δεν το έχουμε πετύχει μέχρι τώρα" διευκρίνισε και τόνισε πως εκτιμά ότι ο θεσμός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος απαντά και στις δύο αυτές προκλήσεις.
"Κανένας πεινασμένος, κανένας άστεγος"
"Κανένας πεινασμένος. Κανένας άστεγος", είναι ο βασικός άξονας πάνω στον οποίο θα κινηθεί το πρόγραμμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εκπονεί η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και θα έχει ολοκληρωθεί μέσα σε ένα μήνα από σήμερα, ανακοίνωσε ο Γενικός Γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Γιώργος Σούρλας ανοίγοντας την Ημερίδα των κοινοβουλευτικών επιτροπών Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων.
"Προτεραιότητα του Προγράμματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα θα δοθεί στην επιβίωση, την εξασφάλιση τροφής και στέγης για όλους" τόνισε ο κ. Σούρλας και παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν ότι το 10% των πλουσιότερων Ελλήνων απολαμβάνει το 26% του εθνικού εισοδήματος. Το 10% όμως των φτωχότερων Ελλήνων, το 2,6% του εθνικού εισοδήματος. "Αυτά είναι παράγοντες που δεν μας επιτρέπουν να λέμε ότι λειτουργεί το κοινωνικό κράτος" είπε ο κ. Σούρλας και κάλεσε τους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας να ακούσουν τις προτάσεις για το πώς θα πρέπει να διαμορφωθεί η επικείμενη υπουργική απόφαση για την πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Να μη μείνουν στα λόγια όσες προτάσεις διατυπωθούν, ζήτησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Αλέξανδρος Δερμεντζόπουλος ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων Δημήτρης Κρεμαστινός ζήτησε συντονισμό των ενεργειών του κοινωνικού κράτους (συσσίτια, εκκλησία, δήμοι κλπ) και προειδοποίησε ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα, προτού η κατάσταση γίνει ανεξέλεγκτη.
