Τελικά η βραχυχρόνια μίσθωση είναι «ευχή ή κατάρα» για τις τοπικές κοινωνίες;
Ο Μπρούνο Ρομάο έχει ένα από τα τελευταία παραδοσιακά café στην Αλφάμα, μία από τις πιο ιστορικές συνοικίες της πρωτεύουσας της Πορτογαλίας, Λισαβόνας. «Όλα τα υπόλοιπα μαγαζιά έχουν γίνει εστιατόρια», αναφέρει με παράπονο ο ιδιοκτήτης. «Οι τουρίστες θέλουν τέτοιου είδους καταστήματα και όχι παραδοσιακό πορτογαλικό καφέ». Αναγκάστηκε και ο ίδιος να προσαρμοστεί σε αυτήν τη συνθήκη και άνοιξε έναν μικρό χώρο εστίασης δίπλα στο café του για όσους παραθεριστές θέλουν κάτι για φαγητό. Ο Ρομάο ζούσε κάποτε δίπλα στο μαγαζί του αλλά αφού χώρισε, μετακόμισε από την Αλφάμα. Για τον ίδιο και πολλούς άλλους κατοίκους της περιοχής, οι τιμές των ακινήτων έχουν εκτοξευθεί.
Από τη δεκαετία του ’80, ο πληθυσμός της Αλφάμα έχει μειωθεί από τις 20.000 στους 1.000 κατοίκους σήμερα, σύμφωνα με τον Λουίς Μέντεζ από το Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας και μέλος της Ένωσης Ενοικιαστών Λισαβόνας. Περισσότερο από το 55% των διαμερισμάτων στην Αλφάμα, είναι βραχυχρόνιας μίσθωσης και τα περισσότερα διαχειρίζονται από την πλατφόρμα της Airbnb.
Αλλοίωση πολιτιστικής φυσιογνωμίας ή επενδυτική ευκαιρία;
H ραγδαία ανάπτυξη του θεσμού της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει επηρεάσει σημαντικά, πόλεις κυρίως της Δυτικής Ευρώπης και θεωρείται «υπεύθυνη» για την άνοδο των τιμών των κατοικιών και την «αλλοίωση» της φυσιογνωμίας περιοχών με σημαντικό πολιτιστικό χαρακτήρα και την μετατροπή τους σε στείρες τουριστικές ζώνες, αναφέρει σχετική έρευνα των Financial Times.
Ο αντίλογος βέβαια επισημαίνει, ότι πλατφόρμες όπως η Airbnb φέρνουν σημαντικές επενδύσεις σε χώρες που είχαν πληγεί από την οικονομική κρίση στην ευρωζώνη. Σύμφωνα μάλιστα με την ίδια την πλατφόρμα, η Airbnb έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για εκατομμύρια Ευρωπαίους να αυξήσουν το εισόδημά τους και σύμφωνα με υπολογισμούς, έχει προσθέσει περίπου 100 δισ. δολάρια στην παγκόσμια οικονομία τον περασμένο χρόνο. Ιδιώτες αγόρασαν και ανακαίνισαν παλαιά ακίνητα που κινδύνευαν να καταρρεύσουν και επένδυσαν στο Airbnb. Εν τέλει, «τέτοιου είδους πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης αλλοιώνουν τον χαρακτήρα πολιτιστικών ευρωπαϊκών κέντρων ή συμβάλλουν στη διάσωσή τους;», διερωτάται το ρεπορτάζ των F.T.
Το παράδειγμα της Ελλάδας
«Φασαρία, σκουπίδια, αδιαφορία από τους τουρίστες, γίνονται ειδήσεις στα ΜΜΕ της χώρας. Οι γείτονες ενοχλούνται και καταφεύγουν στη δικαιοσύνη. Τον Απρίλιο, δικαστήριο στη Θεσσαλονίκη απαγόρευσε σε ιδιοκτήτη διαμερίσματος την βραχυχρόνια εκμίσθωση μετά από παράπονα των ενοίκων της πολυκατοικίας για ολονύκτια πάρτι των τουριστών και τη φασαρία που έκαναν, προκαλώντας αίσθημα ανασφάλειας στους γείτονες», σημειώνει το ρεπορτάζ για την «ελληνική» περίπτωση.
«Είναι ζήτημα αστικής ευπρέπειας» αναφέρει ο Ιάσων Αθανασιάδης που νοικιάζει τα διαμερίσματά του μέσω Airbnb ενώ ταξιδεύει στα σπίτια του μεταξύ Αθήνας, Κωνσταντινούπολης και Τύνιδας. Προκειμένου να διατηρήσει την απαιτούμενη ισορροπία, φροντίζει να περιορίζει τον αριθμό των επισκεπτών στους τρεις σε κάθε μίσθωση και να κρατά προσωπική επαφή με τους γείτονες. Θεωρεί επίσης ότι η βραχυχρόνια μίσθωση είναι μία «μηχανή μετρητών» για τον ιδιοκτήτη ωστόσο επισημαίνει ότι θέματα δεοντολογίας είναι ασαφή σε τέτοιου είδους πλατφόρμες ενώ είναι κατά της επένδυσης για λόγους καθαρά οικονομικού κέρδους. Τέλος, πιστεύει ότι η Airbnb βοήθησε περιοχές που ήταν υποβαθμισμένες στο κέντρο της Αθήνας και στις οποίες πολλοί –στα χρόνια της κρίσης και των διαδηλώσεων- απέφευγαν να μείνουν.
«Στις αρχές του 2010, χιλιάδες Αθηναίοι έχαναν τις δουλειές τους και αδυνατούσαν να πληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια. Πολλοί τότε είδαν το Airbnb ως ευκαιρία για διέξοδο από τα οικονομικά τους προβλήματα», αναφέρει ο Άρης Καλαντίδης, καθηγητής Διαχείρισης Χώρων στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται μία αλλαγή. «Επενδυτές από το εξωτερικό μετακόμισαν εδώ και άρχισαν να αγοράζουν υπερχρεωμένα ακίνητα από τους Έλληνες» ενώ προσθέτει πως η αγορά έχει αλλάξει και επενδυτές βάζουν στην πλατφόρμα της βραχυχρόνιας μίσθωσης 100 ή και 1000 ακίνητα στην Αθήνα.
Από την άλλη, η πλατφόρμα αρνείται αυτά τα νούμερα: «Δεν υπάρχει ιδιοκτήτης στην Αθήνα με 1.000 καταχωρίσεις», αναφέρει η Airbnb και τονίζει πως, σύμφωνα με τις μετρήσεις, το 83% των ιδιοκτητών έχουν μόνο μία καταχώρηση στις λίστες τους ενώ καταλήγει: «Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών και συνεχίζουμε να φροντίζουμε την ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης με σεβασμό και υπευθυνότητα, όπως κάνουμε με 500 κυβερνήσεις και οργανισμούς σε ολόκληρο τον κόσμο».
