Η τεχνολογία προχωρά με γοργούς ρυθμούς, και κάθε νέα συσκευή που βγαίνει στην αγορά παράγει τους δικούς της χαρακτηριστικούς ήχους. Ο ήχος του τηλεγράφου ακούγεται πλέον μονάχα στις ταινίες εποχής και ο κόσμος γελά ειρωνικά όταν ακούει τους ήχους των όπλων λέιζερ από κάποια παλιά ταινία επιστημονικής φαντασίας. Στο άρθρο αυτό, θα διαβάσετε για ήχους που είτε χάθηκαν για πάντα ή έχουν αρχίσει να ξεθωριάζουν.
Χτυπώντας το ακουστικό του τηλεφώνου
Υπάρχουν ήχοι του τηλεφώνου που θα μας λείψουν, όπως ο ήχος του καντράν που περιστρέφεται. Ας το παραδεχτούμε όμως: ήταν πολύ απολαυστικό να χτυπάμε το ακουστικό με δύναμη, λήγοντας μια έντονη τηλεφωνική συζήτηση. Δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος να δείξουμε τα νεύρα μας. Και όταν το ακουστικό χτυπούσε πάνω στο τηλέφωνο, αυτός ο χαρακτηριστικός ήχος σύγκρουσης πλαστικού με πλαστικό συνοδευόταν από τον ήχο του εσωτερικού κουδουνιού του παλιού τηλεφώνου. Έτσι καταλαβαίναμε ότι ήμασταν πραγματικά τσαντισμένοι – κοπανούσαμε το ακουστικό με τόση δύναμη, που αυτό κουδούνιζε.
Τίποτα δε συγκρίνεται με το χτύπημα του ακουστικού: το άγγιγμα του κόκκινου κουμπιού στην οθόνη αφής είναι αφυδατωμένο και άψυχο, και δε συμφέρει οικονομικά να πετάξουμε το smartphone μας στον τοίχο.
Το μόντεμ
Αν μιμηθούμε τον ήχο (και το σφύριγμα) ενός 56k μόντεμ μπροστά σε ένα άτομο κάτω των 20 ετών, αυτό θα μας κοιτά με την ίδια απορία που θα δούμε στο βλέμμα του σκύλου μας που του φέραμε ένα καλό βιβλίο για παιχνίδι. Όμως, ο θόρυβος του μόντεμ ήταν κάποτε η πρώτη ένδειξη ότι εισερχόμαστε σε έναν νέο και πανέμορφο κόσμο. Έναν κόσμο όπου οι πληροφορίες (συνήθως λανθασμένες) κυκλοφορούσαν ελεύθερες και όπου μπορούσαμε να μιλάμε τόσο με φίλους όσο και με αγνώστους χωρίς να βαρυφορτώνουμε το λογαριασμό του τηλεφώνου. Τώρα, τα πάντα είναι διαρκώς συνδεδεμένα και η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι κάτι σαν το ηλεκτρικό ρεύμα – είναι δεδομένο πως υπάρχει. Κάποτε όμως, όταν θέλαμε να μιλήσουμε με τον διαδικτυακό μας φίλο, έπρεπε να ακούσουμε τους ήχους και τα σφυρίγματα ενός μικρού κουτιού, συνδεδεμένου στη γραμμή τηλεφώνου μας.
Το σφύριγμα της κασέτας
Η κασέτα ήταν το εξ ορισμού μέσο διάδοσης της μουσικής στη δεκαετία του ’80 και στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90. Είχε βέβαια τα ελαττώματά της, αλλά ήταν ένα πολύ φθηνό και βολικό μέσο για τη φιλοξενία του ήχου – και μας άφησε πολλές ακουστικές αναμνήσεις. Όπως η ανώμαλη κίνηση της ταινίας μέσα της, για παράδειγμα. Όμως, αυτό που την έκανε ξεχωριστή ήταν το χαρακτηριστικό σφύριγμα πριν από κάθε κομμάτι. Αυτή η αίσθηση της όχι απόλυτης ησυχίας ερέθιζε τα αυτιά μας και μας έδινε να καταλάβουμε πως κάτι καλό ήταν καθ’ οδόν. Μετά, περιμέναμε το χαρακτηριστικό κροτάλισμα της μηχανής, και καταλαβαίναμε πως έπρεπε να της αλλάξουμε πλευρά.
Το φιλμ που κινείται μέσα στη φωτογραφική μηχανή
Ενώ τα smartphones μας μιμούνται απόλυτα τον ήχο της φωτογράφισης, ο ήχος του φιλμ που κινείται μέσα στη φωτογραφική μηχανή έχει χαθεί τελείως από τον ψηφιακό μας κόσμο. Όταν τραβούσαμε μια φωτογραφία, ο δεξιός μας αντίχειρας έπρεπε να προχωρήσει το φιλμ στρέφοντας ένα μικρό μοχλό από τα αριστερά προς τα δεξιά. Ο ήχος που ακουγόταν έδειχνε ότι η φωτογραφία που μόλις τραβήξαμε αποθηκεύτηκε για αργότερα.
Ελπίζαμε ότι τα δοντάκια της φωτογραφικής μηχανής δε θα «μασούσαν» το φιλμ, πράγμα που θα σήμαινε ότι το πολύτιμο αυτό φύλλο μάλλον καταστράφηκε. Τέλος, γνωρίζαμε ότι κάθε φωτογραφία ήταν πολύτιμη, δεδομένου του περιορισμένου φιλμ – κάτι που αγνοούμε σήμερα με τις ευρύχωρες κάρτες SD.
Αλλαγή ταχυτήτων στα παλιά ποδήλατα
Την εποχή που η τεχνολογία Di2 και οι εξελιγμένοι μοχλοί ταχυτήτων στα ποδήλατα δεν υπήρχαν, η αλλαγή ταχυτήτων ήταν μια ζόρικη υπόθεση. Ακούγοντας το χαρακτηριστικό ήχο της αλυσίδας που προσαρμόζεται στη νέα ταχύτητα, καταλαβαίναμε πόσο έπρεπε να προχωρήσουμε το μοχλό ώστε να συνεχίσουμε να κινούμαστε. Μια λάθος επιλογή θα σήμαινε ότι η αλυσίδα είτε θα παρέκαμπτε ένα γρανάζι ή και θα έβγαινε. Σήμερα, η αλλαγή ταχυτήτων στο ποδήλατο έχει μαθηματική ακρίβεια – ή γίνεται με το πάτημα ενός απλού κουμπιού.
Η γραφομηχανή
Το επαναληπτικό κροτάλισμα που καθόρισε μια ολόκληρη γενιά αρθρογράφων και συγγραφέων έχει χαθεί για πάντα. Πλέον, ακούμε μονάχα τον πανταχού παρόντα ήχο του πληκτρολογίου ενός υπολογιστή. Ο ήχος των πλήκτρων μιας γραφομηχανής, που θύμιζε πυροβολισμούς αυτόματου όπλου, όπως και το κουδούνισμα τέλους σειράς, ακούγονται μόνο σε συγκεντρώσεις θαυμαστών και "θαυμαστών του ρετρό". Κάποτε, γνωρίζαμε ότι κάθε πάτημα κουμπιού έπρεπε να είναι σωστό – ακόμα κι αν είχαμε μοντέλο που μπορούσε να διορθώνει τα λάθη χρησιμοποιώντας εναλλακτική ταινία, η γραφομηχανή χτυπούσε εκ νέου το χαρτί.
Το CD που "πηδά"
Όταν το Walkman έγινε Discman, έλεγε πως διέθετε μια μαγική τεχνολογία που εμπόδιζε το CD από το να πηδά – μεγάλο ψέμα! Τα CD players ήταν διαβόητα για αυτό – οποτεδήποτε τα κινούσαμε ή τα χτυπούσαμε κατά λάθος, το CD που αναπαρήγαγαν «πηδούσε» μέσα τους. Το αποτέλεσμα ήταν γνωστό – το CD θα έπαιζε το ίδιο μέρος (διάρκειας ενός δευτερολέπτου) του τραγουδιού κάπου είκοσι φορές προτού προχωρήσει στο επόμενο αναθεματισμένο δευτερόλεπτο. Σήμερα, στην εποχή των ψηφιακών αρχείων, ο θρυλικός αυτός ήχος έχει χαθεί οριστικά – εκτός κι αν κατεβάσατε το τραγούδι από το διαδίκτυο και το αρχείο ήταν φθαρμένο.
Καρτοτηλέφωνο
Δεν πρόκειται να ξαναχρησιμοποιήσουμε τηλεκάρτες και καρτοτηλέφωνα ξανά – εκτός κι αν προσπαθούμε να ξεφύγουμε από τη μαφία ή τις τράπεζες. Όλοι θυμόμαστε το χαρακτηριστικό ήχο της τηλεκάρτας που έμπαινε στην υποδοχή, καθώς και τη χαρά της μικρής χρέωσης όταν ακουμπούσαμε το (συνήθως βρώμικο) ακουστικό στην υποδοχή του.
Τηλεόραση καθοδικού σωλήνα
Οι μοναδικές τηλεοράσεις καθοδικού σωλήνα που έχουν απομείνει είναι ξεχασμένες στα πιο αποκαρδιωτικά μέρη – στις αίθουσες αναμονής των νοσοκομείων, τις μάντρες μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και στο σκονισμένο ξενώνα στο σπίτι των παππούδων μας.
Όμως, προτού πέσουμε θύματα της παντοδύναμης ψηφιακής τηλεόρασης, οι ήχοι των παλιών τηλεοράσεων γέμιζαν τα σαλόνια μας – ας θυμηθούμε το χαρακτηριστικό οξύ βούισμα της τηλεόρασης που ανάβει σιγά σιγά, καθώς τα χρώματα στην οθόνη της γίνονται όλο εντονότερα, ενώ εμείς βολευόμαστε στον καναπέ για να παρακολουθήσουμε την αγαπημένη μας εκπομπή.
Φυσώντας μια κασέτα Game-Boy της Nintendo
Κάποιες φορές θέλαμε να παίξουμε το αγαπημένο μας βιντεοπαιχνίδι, αλλά η κονσόλα απλά δε συνεργαζόταν. Τι κάναμε; Απλά βγάζαμε την κασέτα, φυσούσαμε το κάτω μέρος της και την επανατοποθετούσαμε στην κονσόλα. Και, ως δια μαγείας, το παιχνίδι έπαιρνε μπροστά! Πάντως, με όποιον τρόπο κι αν τη φυσούσαμε, είναι πλέον σίγουρο ότι δεν άλλαζε κάτι σπουδαίο – ίσως και να χειροτερεύαμε τα πράγματα, μιας και η υγρή ανάσα μας σκούριαζε (μακροχρόνια) το εσωτερικό της κασέτας. Όλοι όμως είχαμε την εντύπωση ότι αυτό έπιανε!
Οι σημερινές κονσόλες, καθώς και τα οπτικά τους μέσα, δεν θέλουν το στόμα μας κοντά τους. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε πλέον είναι να τα τρίβουμε με αργές, κυκλικές κινήσεις, κι αυτά ίσως μας κάνουν τη χάρη.
Ο εκτυπωτής Dot-Matrix
Εάν δεν ήσασταν από τους ελάχιστους ανθρώπους που ήταν αρκετά τυχεροί ώστε να έχουν πρόσβαση σε εκτυπωτή Laserwriter, σίγουρα είστε εξοικειωμένοι με το χαρακτηριστικό τρίξιμο ενός Dot-Matrix, καθώς η κεφαλή του αφήνει το μελάνι στο ειδικό μηχανογραφικό χαρτί. Εκτός βέβαια και αν εργάζεστε σε κάποια δημόσια υπηρεσία, όπου ακόμη και σήμερα οι υπάλληλοι υπομένουν το χαρακτηριστικό συριγμό.
