Ένας χρόνος μετά την τραγωδία στο Μάτι και οι πυροσβέστες τονίζουν πως «δεν υπήρξε καμία αλλαγή»
Πέρασε κιόλας ένας χρόνος από την ημέρα που περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην πυρκαγιά στο Μάτι, δίνοντας το δικαίωμα στον ιστορικό του μέλλοντος, να την καταγράψει ως αποφράδα. Οι άνθρωποι στο Μάτι πιθανότατα δεν θα μπορέσουν να συνέλθουν ψυχολογικά ποτέ.
Του Μαρίνου Γκασιάμη
Η πύρινη λαίλαπα κατέκαψε ζωές, περιουσίες και πολλοί είναι αυτοί που κάνουν λόγο και για αποτέφρωση συνειδήσεων.
Αν μη τι άλλο, ένα από τα χρόνια προβλήματα που ξεχώρισαν ακόμα πιο έντονα ανάμεσα στις στάχτες ήταν και εκείνα της Πυροσβεστικής, η οποία μετά από 8 χρόνια μνημονίων κλήθηκε εκείνη την ημέρα να αντιμετωπίσει μια πυρκαγιά κολοσσιαίων διαστάσεων.
Σχεδόν εννέα χρόνια μνημονίων είχαν σημαντικές επιπτώσεις και στην Πυροσβεστική. Τόσο ο αριθμός των οχημάτων όσο και εκείνος των ιπτάμενων μέσων επηρεάστηκε αρνητικά. Εξίσου δύσκολη ήταν αυτή η περίοδος και για το προσωπικό της Πυροσβεστικής. Ποια ήταν όμως η κατάσταση του Σώματος;
Το news.gr επιχειρεί, μιλώντας με τον πρόεδρο της Ένωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος Πύραρχο Γεώργιο Βιντζηλαίο αλλά και ανατρέχοντας σε δημοσιεύματα αυτής της 9ετίας και εκθέσεις και στοιχεία και της Πολεμικής Αεροπορίας, να δώσει μια εικόνα της κατάστασης τότε και τώρα.
Το ενδεικτικό στοιχείο των ωρών πτήσης
Για τον εναέριο στόλο της Πυροσβεστικής, τον οποίο συνδιαχειρίζεται με την Πολεμική Αεροπορία, μια πρώτη σχετική εικόνα, παίρνει κανείς από τις πτήσεις και τις ώρες που συμπλήρωσαν αυτά σε μέτωπα πυρκαγιών.
Σύμφωνα με το αρχείο της Πολεμικής Αεροπορίας, λοιπόν, το 2010, τα CL-215, CL-415, τα PZL, τα Grumman και οι λοιποί τύποι ιπτάμενων μέσων που διατέθηκαν για πυρόσβεση, συμπλήρωσαν συνολικά 1.597 πτήσεις και σε αυτές 3.247,5 ώρες.
Αντίστοιχα το 2018 που η χώρα βγήκε από τα μνημόνια, σύμφωνα με την τότε κυβέρνηση, τη χρονιά που σημειώθηκε δηλαδή η φονική πυρκαγιά στο Μάτι, οι ίδιοι τύποι αεροπλάνων και τα υπόλοιπα πτητικά μέσα που διέθεσε η Πολεμική Αεροπορία στην Πυροσβεστική για αποστολές πυρόσβεσης, συμπλήρωσαν 747 πτήσεις και σε αυτές 1.600,9 ώρες.
Η κατάσταση πριν τα μνημόνια
«Πριν τα μνημόνια η κατάσταση ήταν αρκετά καλύτερη γιατί είχαμε τουλάχιστον τα υλικά ώστε να είμαστε αποτελεσματικοί. Σε γενικές γραμμές ήμασταν αποτελεσματικοί. Εκτός από κάποιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καιρικές συνθήκες μας ξεπέρασαν και θα μας ξεπερνούσαν ακόμα αν όλα τα οχήματα των πολιτών και όλα τα αεροπλάνα ήταν πυροσβεστικά και όλοι μας πυροσβέστες», μας είπε σχετικά ο Πύραρχος Γιώργος Βιντζηλαίος, πρόεδρος της ΕΑΠΣ.
Αξίζει να πούμε επίσης πως, όπως καταδεικνύουν καταγγελίες των συνδικαλιστών της Πυροσβεστικής που δημοσιεύτηκαν το 2010 στην εφημερίδα «το Βήμα», πριν τα μνημόνια, τα προβλήματα της Υπηρεσίας εστιάζονταν κυρίως στις ελλείψεις προσωπικού και την παλαιότητα των οχημάτων. Σύμφωνα με τα όσα δήλωναν τότε οι αξιωματικοί της Πυροσβεστικής, οι κενές οργανικές θέσεις άγγιζαν τις 3.500, ενώ περίπου το 30% του συνολικού στόλου των οχημάτων της υπηρεσίας είχαν τότε ξεπεράσει τα 20 χρόνια «ζωής».
Ο διαθέσιμος εναέριος στόλος το καλοκαίρι του 2010 ήταν, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πολεμικής Αεροπορίας, 13 CL-215, 8 CL-415 και περίπου 18 PZL.
Την εποχή των μνημονίων
Ο ερχομός των μνημονίων ήταν καταλυτικός και φάνηκε άμεσα. Την επόμενη χρονιά, το 2011, οι ελλείψεις στα μέσα αντιμετώπισης των πυρκαγιών ήταν μεγάλες, σύμφωνα με επερώτηση της ΝΔ προς τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη.
Σύμφωνα με αυτή την επερώτηση, η Πολεμική Αεροπορία σε ανακοίνωσή της για τις διαθεσιμότητες ανέφερε πως, από τα 21 καναντέρ (CL-215, CL-415) που υπήρχαν, σε ετοιμότητα ήταν μόνο τα 8, ενώ σύμφωνα με καταγγελίες των συνδικαλιστών της Πυροσβεστικής τα ιδιόκτητα ελικόπτερα της Πυροσβεστικής παρέμεναν καθηλωμένα στο έδαφος και χωρίς να έχουν συντηρηθεί.
Όσον αφορούσε τα επίγεια μέσα αντιμετώπισης των πυρκαγιών, το 20% ήταν εκτός λειτουργίας, ενώ οι διαδικασίες για τις προμήθειες ελαστικών είχαν ακυρωθεί.
Οι πυροσβέστες τόνιζαν ακόμα πως υπήρχαν 4.100 κενές θέσεις οργανικές θέσεις, αλλά και απλήρωτοι συμβασιούχοι.
Το 2014 συντάχθηκε το λεγόμενο «στρατηγικό σχέδιο» του Πυροσβεστικού Σώματος για την περίοδο 2015-2019 που κατέγραφε, μεταξύ άλλων, τις υπάρχουσες δυνάμεις σε οχήματα και αεροπλάνα.
Σύμφωνα με αυτό, το 2014 το Πυροσβεστικό Σώμα διέθετε συνολικά 3.221 οχήματα διαφόρων τύπων και ηλικιών.
Αναφορικά με την παλαιότητα των ανωτέρω οχημάτων ίσχυαν τα ακόλουθα:
- 292 οχήματα (9% του στόλου) έχουν ηλικία πάνω από τριάντα έτη
- 667 οχήματα (20,7 % του στόλου) έχουν ηλικία μεταξύ είκοσι και τριάντα ετών,
- 1.193 οχήματα (37 % του στόλου) έχουν ηλικία μεταξύ δέκα και είκοσι ετών,
- 949 οχήματα (29,4 % του στόλου) έχουν ηλικία μικρότερη των δέκα ετών και
- 60 παλαιά οχήματα από τον Ο.Δ.Δ.Υ. (1,8 % του στόλου).
Ως προς τα εναέρια μέσα, σύμφωνα με την έκθεση, υπήρχαν 7 αεροσκάφη CL-415 εκ των οποίων διαθέσιμα ήταν τα 5. Από τα 13 παλαιότερα Καναντέρ CL-215 διαθέσιμα ήταν τα 8 ενώ από τα 19 υπάρχοντα PZL διαθέσιμα ήταν τα 18.
Το σχέδιο-έκθεση τόνιζε ανάμεσα στα συμπεράσματά του πως «λόγω της παλαιότητας των Α/Φ CL-415 και Α/Φ CL-215 και λόγω της επιτυχημένης συμβολής τους στο επιχειρησιακό έργο κρίνεται σκόπιμη η ανανέωση του εναερίου στόλου».
Το 2018, με τη φονικότερη πυρκαγιά όλων των εποχών στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Πυροσβεστικού Σώματος, στην αεροπυρόσβεση προβλεπόταν μια εικόνα απειροελάχιστα καλύτερη καθώς οι ιθύνοντες ανέμεναν να είναι επιχειρησιακά αξιοποιήσιμα 10 παλιά Canadair CL-215, και 6 CL-415
«Τα μνημόνια μας διέλυσαν»
Τα μνημόνια έχουν αφήσει βαθύ σημάδι στην Πυροσβεστική, σύμφωνα με τον Πύραρχο Βιντζηλαίο: «Αισθανόμαστε πως τα μνημόνια μας διέλυσαν. Πέρα από το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή μισθολογικά έχουμε μια μείωση γύρω στο 35-40% και παράλληλα αύξηση της υπερεργασίας στον υπέρμετρο βαθμό για να μπορούμε να καλύψουμε τα κενά που μας δημιούργησε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία, με μεταφορά 500 πυροσβεστών με όλο τον εξοπλισμό τους σε ιδιωτικές εταιρείες. Χωρίς να αναπληρωθούν φυσικά. Ως προς τον εναέριο στόλο η εικόνα που έχω είναι η εξής:
Καταρχήν να πούμε πως τα πυροσβεστικά αεροπλάνα ανήκουν στην Πολεμική Αεροπορία και η συντήρησή τους γίνεται από αυτήν.
Εμείς στο επιχειρησιακό κομμάτι απλά ζητάμε που θα πάνε αυτά.
Αυτή τη στιγμή έχουμε 9 CL-215, αυτά είναι 50 ετών. Η διαθεσιμότητα αυτών των αεροπλάνων επηρεάζεται πολύ από τις θερμοκρασίες. Πάνω από μια θερμοκρασία και με πάνω από 6 μποφόρ δεν μπορούν να πετάξουν.
Έχουμε 6 CL-415. Αυτά είναι περίπου 30 ετών. Και αυτά πλέον είναι πολύ ταλαιπωρημένα. Διαθέτουμε επίσης 19 PZL. Αυτά είναι μικρά, πρώτης προσβολής και για να ανεφοδιαστούν σε νερό ή υγρό κατάσβεσης πρέπει να επιστρέψουν στο αεροδρόμιο.
Έχουμε ενοικιαζόμενα ελικόπτερα 4 βαρέως τύπου και 9 μεσαίου μαζί με 2 ιδιόκτητα Super Puma και 3 BK».
Γίνεται επομένως αντιληπτό πως τα μνημόνια τσάκισαν τη Πυροσβεστική πλήττοντας ιδιαίτερα τον αριθμό των πυροσβεστικών αεροπλάνων.
Σε τι κατάσταση είναι φέτος η Πυροσβεστική Υπηρεσία;
Για φέτος, ο Σπύρος Γεωργίου, εκπρόσωπος Τύπου της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ στα μέσα Μαΐου ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Σε σχέση με την αεροπυρόσβεση, η Ελλάδα διαθέτει τα αεροσκάφη Καναντέρ (σ.σ τύποι CL-215 και CL-415). Υπάρχουν τα καινούργιου τύπου Καναντέρ, τα CL-415, από τα οποία φέτος το καλοκαίρι ελπίζουμε να είναι διαθέσιμα τέσσερα ως έξι από τα συνολικά επτά, (ενώ) όσον αφορά τα Καναντέρ CL-215, τα πιο παλαιού τύπου, ελπίζουμε να είναι διαθέσιμα οκτώ με εννέα αεροσκάφη» σημειώνοντας πως η διαθεσιμότητα ενός εναέριου μέσου πυρόσβεσης εξαρτάται «από πολλά στοιχεία, όπως η συντήρηση, τα ανταλλακτικά κ.λ.π». Σε αυτά θα πρέπει να υπολογίζονται και τα παλαιά αλλά πάντα μάχιμα 19 PZL. «Φέτος θα έχουμε 13 μισθωμένα ελικόπτερα, τέσσερα βαρέως τύπου, τα λεγόμενα Έρικσον και εννέα μεσαίου τύπου Kamov 32» πρόσθεσε ακόμα ενώ σημείωσε ότι «φέτος, από πλευράς αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, ιδρύεται από την πυροσβεστική, όπως τα πεζοπόρα τμήματα της ΕΜΑΚ, ένα μηχανοκίνητο σώμα με 20 οχήματα, που θα έχει έδρα στην ΕΜΑΚ στην Ελευσίνα και θα μπορεί να μετακινείται για δασικές πυρκαγιές άμεσα. Θα μπορούν να αντιμετωπίσουν σε μια εμβέλεια πυρκαγιών σε Αττική, Β. Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα».
Ο πρόεδρος των Αξιωματικών της Πυροσβεστικής μιλώντας στο news.gr μας έδωσε πιο αναλυτική εικόνα. «Έχουμε 1.945 υδροφόρα οχήματα, από αυτά το 35-40% είναι από 30 ετών και πάνω. Όταν τα οχήματά μας λειτουργούν σε συνθήκες ακραίες, καταπονούνται πάρα πολύ με αποτέλεσμα οι φθορές να είναι πολλαπλάσιες από οχήματα που με την ίδια ηλικία λειτουργούν σε πιο χαλαρές, βατές συνθήκες. Το άλλο 30% περίπου είναι 10 με 20 ετών. Είναι σε γενικές γραμμές τα αμάξια γερασμένα. Τα τελευταία οχήματα που αποκτήθηκαν από την Πυροσβεστική ήταν την εποχή της Ολυμπιάδας. Αυτά είναι οχήματα που δεν πήραμε μέσω κάποιου προγράμματος. Κάποια παίρνουμε μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων αλλά δεν μπορούν να αρκέσουν για να καλύψουν τις ανάγκες».
«Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η πολύπλοκη διαδικασία αγοράς», μας τόνισε ο Πύραρχος Βιντζηλαίος. Πρόσθεσε δε πως «ζήτημα υπάρχει για τα ήδη υπάρχοντα παλιά οχήματα με τα λάστιχά τους. Για παράδειγμα έχουμε τεράστιο πρόβλημα γιατί ο τρόπος που γίνεται ο διαγωνισμός, παρά την αναγκαιότητα που έχουμε για ελαστικά, είναι τέτοιος που δεν μπορούμε άμεσα να τα έχουμε, ενώ υπάρχουν διαγωνισμοί σε εξέλιξη αυτοί είναι χρονοβόροι βάση του ισχύοντος συστήματος. Εμείς όλα αυτά τα χρόνια και ειδικά την τελευταία 5ετία που κόλλησε όλο αυτό, ζητάγαμε απεγνωσμένα από τις πολιτικές ηγεσίες και του κ. Τόσκα και της κας Γεροβασίλη, να συναντηθούμε για να τους πούμε να αλλάξουν τουλάχιστον τη διαδικασία για κάποια από τα ελαστικά λόγω του επείγοντος ώστε να τα πάρουμε για να είμαστε λειτουργικοί. Δυστυχώς ούτε καν δέχτηκαν να μας δουν. Πότε θα έχουμε ελαστικά; Άγνωστο. Σίγουρα όχι φέτος και πιθανόν ούτε του χρόνου. Τουλάχιστον αν δεν αλλάξει η διαδικασία. Αν τυχόν ο αρμόδιος υπουργός καταλάβει το επείγον του ζητήματος και αλλάξει τη διαδικασία αυτά μπορούν άμεσα να υλοποιηθούν».
«Τώρα αναγκαζόμαστε να πηγαίνουν οι διοικητές και να παρακαλάνε εταιρείες να κάνουν κάποιες δωρεές για να μπορέσουμε να είμαστε λειτουργικοί» μας είπε ο πρόεδρος της ΕΑΠΣ για να προσθέσει «είχαμε πολύ μεγάλο πρόβλημα με αυτό το θέμα. Το τελευταίο διάστημα εξομαλύνθηκε κατά κάποιο τρόπο το θέμα με κάποιες δωρεές που έγιναν. Όχι στο βαθμό που θα θέλαμε. Ως προς τα ρούχα κάποια στιγμή πριν ένα χρόνο είχαν οι πυροσβέστες μια στολή (αντιπυρική) και ένα ζευγάρι μπότες και ήταν σε μια διαδικασία πλύνε-βάλε. Τώρα τελευταία βρέθηκε και μια δεύτερη στολή στους περισσότερους. Κάτι γίνεται. Μέσα ατομικής προστασίας πάρθηκαν τον τελευταίο χρόνο αλλά υπάρχει ακόμα πρόβλημα».
«Μετά το Μάτι δεν υπήρξε καμία αλλαγή»
«Μετά το Μάτι δεν υπήρξε καμιά αλλαγή σχεδιασμού και καμιά προσπάθεια, παρόλο που εξαγγέλθηκαν πολλές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας», μας επεσήμανε ο Πύραρχος, προσθέτοντας ότι «αντιθέτως το μόνο που προσπάθησαν να κάνουν, ήταν στο νομοσχέδιο που έτρεξε το πώς κάποιες θέσεις διοικητικές θα γίνουν προσωπικές και θα είναι με μια θητεία 4-5 ετών. Αυτό ήταν το μόνο ενδιαφέρον τους.
Αυτή τη στιγμή πρέπει να αλλάξουν πάρα πολλά για να είμαστε αυτό που λένε αποτελεσματικοί. Για να μπορούμε να διαχειριστούμε με τον καλύτερο τρόπο τα προβλήματα που θα μας τυχαίνουν. Όπως το 2007 που καιγόταν όλοι η Ελλάδα και υπήρχε τεράστια διασπορά δυνάμεων και μεγάλη καταπόνηση και των μέσων και των πυροσβεστών.
Τη δουλειά μας ξέρουμε να την κάνουμε και αυτό φαίνεται από τον αριθμό των πυρκαγιών και το πώς τις αντιμετωπίζουμε. Τώρα κάποιες πυρκαγιές βλέπουμε πως ακόμα και σε προηγμένα κράτη τι καταστροφές προκαλούν.
Μην ξεχνάμε πως είμαστε σε μια περίοδο κλιματολογικών αλλαγών και πολλά πράγματα τα αναθεωρούμε στον τρόπο λειτουργίας και αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων. Εμείς κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε. Μην ξεχνάμε στην τελική ότι εμείς πηγαίνουμε εκεί από όπου φεύγουν όλοι οι άλλοι. Ρισκάρουμε την ζωή μας για το καλύτερο αποτέλεσμα. Με λίγη βοήθεια θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα αλλά μας έχουν εγκαταλείψει και ειδικά μετά το Μάτι αισθανόμαστε πολύ πληγωμένοι γιατί στην ουσία ποινικοποιήθηκε το επάγγελμα με όλες αυτές τις διώξεις, ειδικά συναδέλφων που ήταν στο μέτωπο της φωτιάς και αγωνίστηκαν με κίνδυνο της ζωής τους και αυτοί να σώσουν ζωές και περιουσίες.
Τώρα λοιδορούνται σαν να ήταν αυτοί οι εμπρηστές. Οι εμπρηστές ξέρουμε ποιοι είναι. Ξέρουμε ποια είναι τα προβλήματα. Είμαστε ο εύκολος στόχος για να ρίχνουν τις ευθύνες. Οι πυροσβέστες πραγματικά ρισκάρουν τη ζωή τους για να βοηθήσουν. Είναι άδικο».
