Η γυναίκα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης

Η ελληνική κοινωνία βιώνει μία από τις πιο σοβαρές οικονομικές κρίσεις στην ιστορία της. Η κρίση αυτή πρωτίστως ήταν και είναι χρηματοπιστωτική και οικονομική. Ωστόσο, καθώς η ύφεση βαθαίνει, όπως επισημαίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια κ. Ευαγγελία Κυριάκου, αναπόφευκτα αποκτά κι άλλες προεκτάσεις, κοινωνικές και ψυχολογικές.

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης έχουν μεγαλύτερες συνέπειες για τις γυναίκες, χωρίς να υποβαθμίζουμε τις συνέπειές της για τον ανδρικό πληθυσμό. Ωστόσο, το έδαφος είναι πλέον πολύ ευνοϊκό για την επανεμφάνιση των στερεοτύπων και για την ακύρωση της οποιασδήποτε προόδου έχει επιτευχθεί σε αυτόν τον τομέα τις τελευταίες δεκαετίες.

Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, για το πρώτο τρίμηνο του 2013 το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (31,0%) είναι σημαντικά υψηλότερο από των ανδρών (24,7%). Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας παρατηρείται στους νέους ηλικίας 15-24 ετών (60,0%), το οποίο στις νέες γυναίκες φθάνει στο 66,3%. Πέραν, όμως, των υψηλών ποσοστών ανεργίας, υψηλότερα είναι και τα ποσοστά των γυναικών που εργάζονται εκ περιτροπής ή απασχολούνται μερικώς ή έχουν υποστεί μείωση των ωρών και ημερών εργασίας.

Ακόμη, πιο περίπλοκα γίνονται τα πράγματα για τη γυναίκα αναφορικά με το ζήτημα της εγκυμοσύνης και της μητρότητας. Πολλές γυναίκες αναβάλλουν μία πιθανή εγκυμοσύνη για οικονομικούς λόγους είτε γιατί φοβούνται μήπως χάσουν τη δουλειά τους είτε γιατί με το σύντροφό τους δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στα υψηλά έξοδα της εγκυμοσύνης, του τοκετού καθώς και της ανατροφής ενός παιδιού. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις στις οποίες οι γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με αλλαγή στους όρους εργασίας και στο καθεστώς συνεργασίας, μετά την επιστροφή τους από άδεια μητρότητας. Και τούτο, διότι δε μπορούν να τις απολύσουν καθώς τελούν υπό καθεστώς ευνοϊκής προστασίας. Επιπλέον, σύμφωνα με το Συνήγορο του Πολίτη, μακροχρόνια άνεργες γυναίκες, καταγεγραμμένες στη στατιστική της ανεργίας του OAEΔ, παλαιότερα αντιμετώπισαν διαγραφή από τα μητρώα ανέργων καθώς ήταν σε κατάσταση κυοφορίας και λοχείας.

Ένα ακόμη φαινόμενο το οποίο μαστίζει τις γυναίκες, οι οποίες εξακολουθούν να εργάζονται, είναι εκείνο της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Φαινόμενο που παρουσίασε αύξηση μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, καθώς οι εργαζόμενες δυσκολεύονται να το καταγγείλουν υποκινούμενες από το φόβο είτε της απώλειας της δουλειάς τους και της επακόλουθης ανεργίας, είτε από το άγχος τους μήπως αυτό το γεγονός αναστείλει την ενδεχόμενη πρόσληψή τους από ένα νέο εργοδότη.

Τέλος, λόγω των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων έχουν αυξηθεί και τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας μέσα στο σπίτι με θύματα γυναίκες. Πέραν, όμως, αυτού πολύ συχνά η γυναίκα εργάζεται και ο σύντροφός της έχει μείνει άνεργος με αποτέλεσμα την αντιστροφή των ρόλων μέσα στο σπίτι, η οποία αναπόφευκτα προκαλεί ανισορροπίες και προκαλεί έντονες συγκρούσεις, με δυσμενείς συνέπειες για το ζευγάρι.

Οι ψυχολογικές συνέπειες της κρίσης είναι κοινές και για τις γυναίκες και για τους άντρες ανεξάρτητα από τη διαδικασία που ακολουθεί το κάθε φύλο. Η ανασφάλεια και το άγχος κυριαρχούν, καθώς η κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα μεταβάλλεται ασταθώς και με ραγδαίους ρυθμούς. Κεκτημένα ετών χάνονται, επαναφέροντάς μας σε πρώιμες συνθήκες και αυτό προκαλεί ισχυρή ματαίωση και ένα αίσθημα αδιεξόδου. Η πεποίθηση ότι είμαστε αδύναμοι και ανήμποροι να ανατρέψουμε τα όσα συμβαίνουν είναι κοινή. Τα όνειρά μας φαντάζουν απραγματοποίητα και αυτό μας θλίβει. Κοινός τόπος η "ψευδής" αίσθηση ότι εμείς φταίμε για ό,τι μας συμβαίνει, ότι εμείς δεν κάναμε κάτι σωστά. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης της κατάθλιψης, καθώς και των αυτοκτονιών. Μοναδική μας ασπίδα σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη κοινωνική συνθήκη αποτελεί το γνήσιο ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο, το μοίρασμα, το "μαζί". Μοναδικό μας όπλο η πίστη στον εαυτό μας και η εμπιστοσύνη στους άλλους.