Η Ελλάδα εισέπραξε 4,6% λιγότερα έσοδα το 2012 σε σχέση με την περσινή χρονιά, ενώ συνεχίστηκε η μείωση των ταξιδιών για επαγγελματικούς λόγους προς τη χώρα μας.
Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν στην ετήσια έρευνα του ΙΤΕΠ : «Εξελίξεις στον Τουρισμό και στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας το 2012», μαζί με άλλα ενδιαφέροντα. Σύμφωνα με την έρευνα στο ποσό των 100,2 ευρώ ανήλθε η Μέση Τιμή Δωματίου των ξενοδοχείων το μήνα Αύγουστο του 2012, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 2% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011. Κατά 0,1% αυξήθηκε η πληρότητα των μονάδων τον ίδιο μήνα, αγγίζοντας το 77,8% και την ίδια περίοδο άνοδο 0,8% παρουσίασε η απασχόληση. Αντίστοιχα μείωση κατά 2,3% υπήρξε στην απασχόληση το μήνα Μάιο, πτώση ύψους 6,2% (48,3%) εμφάνισε η πληρότητα τον ίδιο μήνα και οριακή άνοδος κατά 1,14% παρουσιάστηκε στη Μέση Τιμή Δωματίου φθάνοντας τα 65,3 ευρώ.
Έσοδα
Όπως αποτυπώνεται στη μελέτη, η Ελλάδα εισέπραξε 4,6% λιγότερα έσοδα το 2012 σε σχέση με την περσινή χρονιά. Στο επίπεδο των τουριστικών εισπράξεων ξεχωρίζουν οι θετικές επιδόσεις της Ιταλίας, η οποία πέτυχε μεγαλύτερο ρυθμό ανόδου των εισπράξεων σε σχέση με τις αφίξεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι κατάφερε να διαθέσει το προϊόν της σε υψηλότερες τιμές, ενώ στην περίπτωση της Ισπανίας φαίνεται ότι οι τιμές υστέρησαν ελαφρά έναντι του 2011. Στην Κύπρο το ποσοστό μεταβολής των αφίξεων φαίνεται να συμβαδίζει με αυτό των εισπράξεων. Επίσης το 2012 συνεχίστηκε η μείωση των ταξιδιών για επαγγελματικούς λόγους προς τη χώρα μας, καθώς το 2ο τρίμηνο του 2012 τα επαγγελματικά ταξίδια μειώθηκαν κατά 19,2% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2011.
Το πρόβλημα της εποχικότητας
Ο ελληνικός τουρισμός αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα εποχικότητας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2012 το 68,9% των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών πραγματοποιείται στο διάστημα Ιουνίου – Σεπτεμβρίου. Το αντίστοιχο ποσοστό στο εξάμηνο Μαΐου – Οκτωβρίου φτάνει στο 85%. Η αιχμή των αφίξεων σημειώνεται παραδοσιακά τον Αύγουστο (20% περίπου των ετήσιων επισκέψεων. Η εποχική συμπεριφορά των τουριστών συνδέεται στενά με την εθνικότητά τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 81,3% των Ιταλών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα το 2012 πραγματοποίησαν τις διακοπές τους κατά την περίοδο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου, ενώ αντίθετα ένα σημαντικό ποσοστό των επισκεπτών από τις ΗΠΑ πραγματοποίησε διακοπές στην Ελλάδα κατά το Μάρτιο (3,4%). Οι Αμερικάνοι παρουσίασαν αυξημένο ποσοστό κατά το μήνα Νοέμβριο (7,4%). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως σημαντικός όγκος επισκεπτών από τη Γαλλία (το 7% της συνολικής κίνησης των Γάλλων) έρχεται στην Ελλάδα για διακοπές από τον Απρίλιο, ένα μήνα νωρίτερα σε σύγκριση με τους επισκέπτες άλλων εθνικοτήτων. Η διάρκεια παραμονής στην Ελλάδα διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με τη χώρα προέλευσης του τουρίστα. Οι Ιταλοί για παράδειγμα πραγματοποιούν διακοπές που δεν ξεπερνούν τις 7 ημέρες κατά τους χειμερινούς και τις 12 ημέρες τους καλοκαιρινούς μήνες. Αντίθετα, οι Αμερικάνοι παρατείνουν την παραμονή τους περισσότερο από τους επισκέπτες κάθε άλλης εθνικότητας, ακόμα και κατά τους χειμερινούς μήνες. Οι Ρώσοι εμφανίζουν τις μικρότερες διαφοροποιήσεις στη διάρκεια παραμονής τους από μήνα σε μήνα. Χωρίς να εμφανίζονται εξάρσεις αντίστοιχες με την εποχική κατανομή των αφίξεων, είναι σαφής η τάση των τουριστών να παραμένουν περισσότερο στην Ελλάδα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Επενδύσεις
Το 2012 τα παλαιότερα επενδυτικά σχέδια που ολοκληρώθηκαν ήταν περισσότερα από τις μονάδες που έκλεισαν, με αποτέλεσμα το ξενοδοχειακό δυναμικό της χώρας να αυξηθεί κατά 22 μονάδες και κατά 3.110 δωμάτια. Οι περισσότερες νέες μονάδες λειτούργησαν στις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο, ενώ στην Κεντρική Ελλάδα, τη Δυτ. Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία ο αριθμός των ξενοδοχείων συνέχισε να μειώνεται. Το μέσο μέγεθος των ξενοδοχείων στην Ελλάδα εξακολούθησε να αυξάνει και από 41 δωμάτια το 2011 ανήλθε στα 41,3 το 2012. Δυστυχώς, τα τέσσερα τελευταία χρόνια, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) έχει μειωθεί τόσο πολύ που σε λίγο δεν θα είναι εφικτό να συντηρούνται ούτε οι υφιστάμενες υποδομές. Από την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού για το 2013 φαίνεται ότι το ΠΔΕ μειώθηκε κατά 11,8% το 2010 και κατά 21,8% το 2011. Η πορεία του ΠΔΕ εξακολουθεί να είναι πτωτική και το 2012. «Οι συνεχείς του περικοπές αποτελούν πλέον τη μοναδική εφεδρεία της κυβέρνησης προκειμένου να επιτευχθούν οι αυστηροί δημοσιονομικοί στόχοι που προβλέπονται στο μνημόνιο» αναφέρεται στη μελέτη.
Αν συνεχιστεί η αποεπένδυση στο χώρο του τουρισμού, σύντομα θα προκληθεί συστημικό πρόβλημα στον κλάδο. Οι υποδομές και η γενική εικόνα του δημόσιου χώρου συνιστούν αναπόσπαστο συστατικό του τουριστικού προϊόντος. Αν υποβαθμιστεί η ποιότητα των υποδομών και του δομημένου περιβάλλοντος, θα διαβρωθεί η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ενώ την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις του κλάδου θα αδυνατούν να παρέμβουν διορθωτικά. Οι ιδιωτικές επενδύσεις συρρικνώνονται με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2013, οι συνολικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 21,3% το πρώτο τρίμηνο του 2012, τη στιγμή που οι δημόσιες επενδύσεις για το ίδιο διάστημα σημείωναν μονοψήφια μεταβολή.
Ξενοδοχεία
Όπως καταγράφεται στην μελέτη του ΙΤΕΠ, τα ξενοδοχεία που απευθύνονται στη διεθνή τουριστική αγορά, ανεξάρτητα από το μέγεθος και την τάξη στην οποία ανήκουν, εμφανίζουν πολύ καλύτερες επιδόσεις. Το μέσο έσοδο ανά δωμάτιο είναι αντιστρόφως ανάλογο με το ποσοστό των αλλοδαπών που φιλοξενεί το κάθε ξενοδοχείο. Στις μονάδες που οι αλλοδαποί υπολείπονται του 20% στο σύνολο των πελατών, το μέσο ετήσιο έσοδο ανά δωμάτιο διαμορφώνεται στα 9.885 ευρώ, ενώ στις μονάδες που εξυπηρετούν πάνω από 70% αλλοδαπούς φτάνει στα 16.290 ευρώ. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι τα ξενοδοχεία με τους περισσότερους αλλοδαπούς πελάτες επιτυγχάνουν μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών τον Αύγουστο έναντι του Μαΐου. Στα ξενοδοχεία που φιλοξενούν κατά κύριο λόγο Έλληνες, η μέση τιμή από 53 ευρώ το Μάιο διαμορφώνεται σε 70 ευρώ τον Αύγουστο (αύξηση 24,3%). Αντίθετα, στα ξενοδοχεία που φιλοξενούν κατά βάση αλλοδαπούς, η τιμή από 71,5 ευρώ το Μάιο διαμορφώνεται στα 119,7 ευρώ τον Αύγουστο (αύξηση 67,4%).
