Της Λήδας Δεληγιάννη
Η παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια, σε απόλυτους αριθμούς φαίνεται αρκετά φθηνή και αποδοτική. Όμως, αν αρχίσουμε να συνυπολογίζουμε και άλλους παράγοντες οι έννοιες “φθηνό” και “αποδοτικό” αρχίζουν να γίνονται πολύ αμφίβολες.
Ας αφήσουμε για αρχή κατά μέρος το... ακραίο ενδεχόμενο ενός πυρηνικού ατυχήματος και ας ασχοληθούμε με το αναπόφευκτο: τα παραπροϊόντα της επεξεργασίας του ραδιενεργού υλικού, τα άκρως επικίνδυνα αυτά σκουπίδια που ακούν στο όνομα “πυρηνικά απόβλητα”.
Ο χρόνος ημιζωής τους ποικίλλει αναλόγως των υλικών που χρησιμοποιούνται για κάθε πυρηνικό αντιδραστήρα: από μερικές δεκαετίες μέχρι αρκετές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Έτσι, τα ραδιενεργά κατάλοιπα μπορούν να μολύνουν τον ατμοσφαιρικό αέρα, το έδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα, και τα καθιστούν πρακτικά αδύνατα προς χρήση, κατοίκηση και οικονομική εκμετάλλευση για πολλούς αιώνες μετά τα άμεσα “έσοδα” που αποδίδουν οι πυρηνικές μονάδες.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα πυρηνικά απόβλητα ουσιαστικά θάβονται στο έδαφος υπό αυστηρές προδιαγραφές και υψηλό κόστος και παραμένουν εκεί επ’ αόριστον-στην καλύτερη περίπτωση μέχρι να βρεθεί μελλοντικά κάποιος τρόπος εξουδετέρωσής τους.
Παρόλα αυτά, οι πιθανότητες σοβαρής και επί μακρόν μόλυνσης του περιβάλλοντος χώρου κατά την ταφή, δε μπορούν να αποκλειστούν.
Tσερνόμπιλ, Ουκρανία, 20 χρόνια μετά: στις εικόνες κυριαρχεί μόνο ο θάνατος. Προστατευτικές μάσκες διασωστών.
Υπό μη “φυσιολογικές” συνθήκες, δηλαδή σε ακραία ενδεχόμενα – τα οποία όπως έχει δείξει η ιστορία δεν μπορούν να αποκλειστούν-, η πρόκληση κάποιου πυρηνικού ατυχήματος οφείλεται σε παράγοντες όπως: το ανθρώπινο λάθος, ενδεχόμενες σχεδιαστικές αβλεψίες, πολεμικές ενέργειες και φυσικές καταστροφές. Τρία τρομερά πυρηνικά δυστυχήματα: Τσερνομπίλ (Ουκρανία,1986), Three Mile Island (ΗΠΑ, 1979) και Φουκουσίμα (Ιαπωνία, 2011), αφήνουν κυβερνήσεις και λαούς να παλεύουν με τον αόρατο εχθρό της ραδιενέργειας, με ελάχιστες ελπίδες να αποκαταστήσουν την καταστροφή.
H πόλη του Τσερνόμπιλ σήμερα
Πέρα από τις προφανείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τα τοπικά οικοσυστήματα αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο, οι επιπτώσεις ενός πυρηνικού ατυχήματος είναι ανυπολόγιστες-τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και στη δημόσια υγεία των κατοίκων. Η πυρηνική ενέργεια είναι εξαιρετικά επιβλαβής για όλα τα έμβια όντα. Στον άνθρωπο, προσβάλλει σχεδόν το σύνολο των ιστών του ανθρωπίνου σώματος, συγκεντρώνεται στον μυελό των οστών, αλλοιώνει τα κύτταρα και προκαλεί πολλές μορφές καρκίνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πλουτώνιο-239, ένα ραδιενεργό ισότοπο το οποίο έχει εντοπιστεί στην περιοχή γύρω από το σταθμό της Φουκουσίμα και το οποίο έχει χρόνο ημιζωής 24.000 χρόνια!
Tα παιδιά του Τσερνόμπιλ: τερατογεννέσεις λόγω της ραδιενέργειας
Οι αντιδράσεις στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας χρονολογούνται ήδη από τη δεκαετία του 1950, αλλά αφορούσαν την πολεμική της χρήση, μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου και της έντονα ανταγωνιστικής κούρσας των αλλεπάλληλων πολεμικών εξοπλισμών. Σε ό,τι αφορά τη χρήση της για μη στρατιωτικούς σκοπούς, οι αντιδράσεις ξεκίνησαν κυρίως στις δυτικές χώρες τις δεκαετίες του 1960 και 1970, συνδεόμενες κατά κανόνα με το οικολογικό κίνημα.
Ένα πλήθος διεθνών οργανώσεων δραστηριοποιούνται σήμερα στην ενημέρωση του κοινού και συμβάλλουν στο δημόσιο διάλογο σχετικά, θέτοντας επί τάπητος τα μειονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας (απουσία αειφορίας, επιβάρυνση των μελλοντικών γενεών, μόλυνση του περιβάλλοντος, υψηλό πραγματικό κόστος, συμβολή στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής), και προτείνοντας βιώσιμες εναλλακτικές επιλογές όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Eπισκεφτείτε την ενότητα Κόσμος και δείτε φωτογραφίες από τις τελετές μνήμης στην Ιαπωνία.
