Νέα διάσταση στην ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών δίνεται μετά την ψήφιση του Ν. 4097/2012, ο οποίος δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμ. Α’ 235/2012 Φ.Ε.Κ. την 03.12.2012 και αφορά στην εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών κατά την άσκηση αυτοτελούς επαγγελματικής δραστηριότητας. H δικηγόρος Αναστασία Τσακατούρα από το δικηγορικό γραφείο KT LEGAL αναλύει τις αλλαγές που φέρνει ο καινούργιος νόμος.
Ο Ν. 4097/2012, αποτελεί εναρμόνιση του εθνικού δικαίου με την Οδηγία 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έχει ως σκοπό του να εξασφαλισθεί η εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών που ασκούν αυτοτελή επαγγελματική απασχόληση ή συμβάλλουν στην άσκηση τέτοιας απασχόλησης.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του παραπάνω νόμου οι διατάξεις του εφαρμόζονται α) στους αυτοαπασχολούμενους εργαζομένους, δηλαδή σε όλα τα πρόσωπα που ασκούν επικερδή δραστηριότητα για λογαριασμό τους και β) στους συζύγους των αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων, στους συντρόφους συμβίωσης των αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων, οι οποίοι δεν είναι μισθωτοί ή συνέταιροι στην επιχείρηση, στην οποία συμμετέχουν συνήθως, στις δραστηριότητες του αυτοαπασχολούμενου εργαζομένου και εκτελούν τα ίδια ή δευτερεύοντα καθήκοντα.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 4097/2012 απαγορεύεται οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω φύλου, στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα σε σχέση ιδίως με την οικογενειακή κατάσταση ή την επέκταση μίας επιχείρησης ή την έναρξή ή επέκταση κάθε άλλης μορφής αυτοτελούς επαγγελματικής δραστηριότητας. Περαιτέρω, το ως άνω άρθρο προβλέπει ότι η παρενόχληση (δηλαδή η ανεπιθύμητη συμπεριφορά συνδεόμενη με το φύλο ενός προσώπου με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας του προσώπου αυτού και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος) και η σεξουαλική παρενόχληση (κάθε μορφή ανεπιθύμητης προφορικής, μη προφορικής ή φυσική συμπεριφοράς με πράξεις γενετήσιου χαρακτήρα με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου και ιδίως τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, ταπεινωτικού εξευτελιστικού ή επιθετικού περιβάλλοντος) θεωρούνται διάκριση λόγω φύλου και απαγορεύονται. Επίσης, η εντολή και η ενθάρρυνση άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων λόγω φύλου θεωρείται διάκριση.
Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ως άνω νόμου απαγορεύονται οι όροι για τη σύσταση εταιρείας μεταξύ συζύγων και συντρόφων συμβίωσης να είναι πιο περιοριστικοί από τους όρους για τη σύσταση εταιρείας μεταξύ άλλων προσώπων.
Η σημαντικότερη όμως και ουσιαστικότερη ρύθμιση του Ν. 4097/2012 βρίσκεται στο άρθρο 6 αυτού, το οποίο αντιστοιχεί στα άρθρα 7 και 8 της Οδηγίας 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και αφορά παροχές μητρότητας. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες μπορεί να χορηγείται επίδομα μητρότητας, το οποίο επιτρέπει την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματός τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για το χρονικό διάστημα τουλάχιστον 14 εβδομάδων.
Η ανωτέρω ρύθμιση έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό της ελληνικής νομοθεσίας, η οποία μέχρι σήμερα προέβλεπε τη χορήγηση σχετικών επιδομάτων μητρότητας μόνο για μισθωτούς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, χωρίς τα σχετικά δικαιώματα να εκτείνονται και στις αυτοαπασχολούμενες μητέρες, οι οποίες καλούνται μέχρι σήμερα να αναλάβουν κάθε είδους κόστος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους (οικονομικό, χρονικό και επαγγελματικό) γεγονός το οποίο αυτονόητα αποτελεί σαφή διάκριση και παραβίαση της ίσης μεταχείρισης. Τονίζεται, ότι η μοναδική ελάφρυνση των αυτοαπασχολούμενων μητέρων μέχρι σήμερα είναι η έκπτωση των ασφαλιστικών τους εισφορών κατά 50% για χρονικό διάστημα μέχρι ενός έτους από την ημερομηνία του τοκετού.
Σύμφωνα, όμως, με την παράγραφο 2 του παραπάνω άρθρου ο φορέας, το ύψος, ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης του επιδόματος μητρότητας καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων θα καθορισθεί με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, η οποία εκκρεμεί μέχρι σήμερα να εκδοθεί.
Τέλος, φορέας παρακολούθησης της τήρησης, της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά την εφαρμογή του Ν. 4097/2012 ορίζεται από το άρθρο 8 αυτού ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με την προώθηση, την ανάλυση, την παρακολούθηση και την υποστήριξη της ίσης μεταχείρισης των προσώπων χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου.
