Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις...Αθήνα 1960. Τι σας θυμίζουμε θα πείτε. Κι όμως τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Το κέντρο της Αθήνας, η Ομόνοια και τα Χαυτεία – συνοικία στη διασταύρωση Αιόλου και Σταδίου – είχαν μία αίγλη που σε τίποτα δε θυμίζουν την πλατεία του σήμερα.
Η φωτογραφία που βλέπετε τραβήχτηκε από τον Έλληνα φωτογράφο Κώστα Μπαλάφα, τότε ακριβώς. Την εποχή της ακμής της πλατείας, ημέρες γιορτών. Γιορτές σαν αυτές που περιμένουμε να έρθουν. Τότε που ακόμα περνούσε το τραμ το τελευταίο. Από τον Πειραιά στην Ομόνοια και πάλι πίσω. Μια φωτογραφία που γίνεται διάσημη αυτές τις μέρες μέσα από το διαδίκτυο.
Οι κύριοι και οι κυρίες. Όλος ο καλος κόσμος της εποχής συναθροιζόταν εκεί για να κάνει τα ψώνια του, να πιει τον καφέ του, να ανταλλάξει δυο κουβέντες. Για πολιτική, ή για οτιδήποτε άλλο. Ζευγάρια καλοντυμένα και φροντισμένα πιάνονταν αγκαζέ κάνοντας τον περίπατό τους στο βορειότερο άκρο της πόλης, την Ομόνοια.
Στην Ομόνοια γνώρισε ο Ελύτης τον Χατζηδάκι τη δεκαετία του '50, όπως περιγράφει σε μία από τις αφηγήσεις του ο ποιητής.
Τα Χαφτία που γεννήθηκαν όταν έφτιαξε εκεί τον μικρό του καφενέ ένας μικρός ήρωας της εποχής, ο Γιάννης Χάφτας, το 1880. Κληροδότημα του βασιλείου της Ελλάδας στην τότε πλατεία Όθωνος – σημερινή Ομόνοια – ένα μικρό οικόπεδο, όπου έστησε το δικό του μαγαζάκι - ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Εκεί περνούσαν τις ώρες τους πολλοί ρομαντικοί της εποχής αλλά και πολλοί περισσότεροι αντιοθωνικοί. Το καφενείο έκλεισε λίγο αργότερα λόγω ανταγωνισμού, αλλά το όνομα παρέμεινε και η ονομασία Χαυτεία γίνεται λέξη στα χείλη πολλών Αθηναίων για αρκετές δεκαετίες ακόμα.
Η στρατιωτική μπάντα, παιάνιζε τις Κυριακές, διασκεδάζοντας τους Αθηναίους και η περίφημη πλατεία έγινε το κέντρο των κοσμικών εκδηλώσεων της εποχής.
Μια πλατεία που το 1960 απέκτησε το δικό της συντριβάνι, η πλατεία που γνώρισε μεγάλες δόξες αργότερα, όταν αναψοκοκκινισμένοι φίλαθλοι, μετά από ιστορικές επιτυχίες των ομάδων τους κατέβαιναν εκεί για να πανηγυρίσουν.
Η δεκαετία του ΄60, μια περίοδος απελευθερωτικής ζωντάνιας, αμφισβήτησης και αντικομφορμισμού. Η εποχή της σεξουαλικής επανάστασης και των teddy boys. Η εποχή της άνοιξης στη μουσική, τις τέχνες, τα εικαστικά και τον κινηματογράφο. Μια εποχή γεμάτη ζωντάνια. Η εποχή της ασυμβίβαστης και ρομαντικής γενιάς.
Κάποιοι λένε ότι σήμερα γυρίζουμε πίσω. Αλήθεια ποιος μπορεί να ισχυριστεί κάτι τέτοιο βλέποντας αυτή τη φωτογραφία; Τι να απέγιναν του '60 οι εκδρομείς, όπως τους έλεγε τότε ο Σαββόπουλος; Ίσως να ξεστράτισαν λίγο και μαζί με αυτούς και όλοι εμείς. Περιμένουμε το τραμ, το τραμ το τελευταίο. Αυτό που όσο καρτερικά κι αν αναμένουμε στη στάση, δεν αρκεί. Γιατί από μόνο του δεν θα περάσει ποτέ...
*Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Μουσείου Μπενάκη
