Η πορεία που έγινε η κηδεία του και ο επικήδειος που έγραψε ο ίδιος
Στις 4 Απριλίου 1968, και ενώ σχεδίαζε ακόμα μια πορεία προς την Ουάσινγκτον, την «Πορεία των Φτωχών», ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ δολοφονήθηκε στο Μέμφις του Τενεσί. Σήμερα συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατο του εμβληματικού πάστορα και πρωτεργάτη των ίσων δικαιωμάτων λευκών και νέγρων στην Αμερική.
Μετά από χρόνια αγώνων σε τοπικό επίπεδο, το 1963 ηγήθηκε της «Πορείας στην Ουάσινγκτον» και εκεί, στις 23 Αυγούστου, εκφώνησε την ιστορική ομιλία του που ξεκινά με τη φράση «I have a dream» (Έχω ένα όνειρο...), στην οποία περιγράφει το όραμα του για ισότητα στην αμερικανική κοινωνία. Υπολογίζεται ότι πάνω από 250.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους και λευκοί, παρακολούθησαν την ομιλία του.
Σήμερα, στις ΗΠΑ, το «Όνειρο» του 1963 μοιάζει πιο επίκαιρο από πότε ενώ ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακήρυξε την 4η Απριλίου 2018 ως ημέρα τιμής της κληρονομιάς του Λούθερ Κινγκ.
Ανήμερα της επετείου θανάτου του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ θα πραγματοποιηθούν συγκεντρώσεις ως φόρος τιμής: στην Ουάσιγκτον, στο άγαλμα που δεσπόζει στο Εθνικό Πάρκο της αμερικανικής πρωτεύουσας και στο Μέμφις, μπροστά από το μοτέλ Λορέν, που έχει μετατραπεί σε μνημείο. Οι εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα ακριβώς τη στιγμή της δολοφονίας του, στη 01:01 ώρα Ελλάδος.
Έναν χρόνο αργότερα ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ειρήνης και συνέχισε να μάχεται κατά των φυλετικών διακρίσεων, παρά τις συλλήψεις και τις ανακρίσεις από το FBI που τον θεωρούσε κομμουνιστή και τις απειλές που δεχόταν συνεχώς.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του μίλησε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, κριτικάροντας σφοδρά την αμερικανική κυβέρνηση και το 1967 εκφώνησε τον επίσης περίφημο λόγο του «Πέρα από το Βιετνάμ».
Η δολοφονία του από έναν λευκό δραπέτη
Το 1968, και ενώ σχεδίαζε ακόμα μια πορεία προς την Ουάσινγκτον, την «Πορεία των Φτωχών», δολοφονήθηκε στις 4 Απριλίου στο Μέμφις (Τενεσσί).
Το κλίμα στην πόλη ήταν εκρηκτικό εξαιτίας μίας απεργίας που είχαν κηρύξει, από τις 12 Φεβρουαρίου, οι 1.300 εργάτες καθαριότητας, στη συντριπτική πλειονότητά τους μαύροι, διεκδικώντας μισθολογικές αυξήσεις και κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων στην εργασία. Στο μεταξύ, κατά τη διάρκεια πορείας αλληλεγγύης προς τους απεργούς, ένας μάυρος 16χρονος σκοτώθηκε από σφαίρες αστυνομικού όπλου. Η πόλη τέθηκε σε αστυνομικό κλοιό, ο κυβερνήτης του Τενεσί έστειλε 40.000 άνδρες της εθνοφυλακής να αποκαταστήσουν την τάξη και το τοπικό δικαστήριο απαγόρευσε τις πορείες και τις διαδηλώσεις υπό το πρόσχημα του κινδύνου νέων επεισοδίων.
Μέσα σ' ένα τέτοιο κλίμα έφτασε στο Μέμφις ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, εις βάρος του οποίου είχαν γίνει ήδη απόπειρες δολοφονίες, και ετοιμάστηκε να μπει επικεφαλής άλλης μίας «παράνομης πορείας», που θα γινόταν στις 8 Απριλίου.
Στις 4 Απριλίου, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στις 6 το απόγευμα βγήκε να πάρει καθαρό αέρα στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου του στην οδό Μέλμπερι. Εκεί τον βρήκε η σφαίρα μιας κυνηγετικής καραμπίνας Ρέμινγκτον, από το παράθυρο της απέναντι πανσιόν. Δέκα λεπτά αργότερα, οι γιατροί του νοσοκομείου που τον εξέτασαν, διαπίστωσαν απλώς το πέρασμά του από την προσωρινότητα στην αθανασία, σε ηλικία μόλις 39 ετών.
Δράστης αποδείχθηκε ότι ήταν ο λευκός Τζέιμς Ιρλ Ρέι, δραπέτης από τις φυλακές Μιζούρι, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης 20 ετών για ένοπλη ληστεία. Το ανθρωποκυνηγητό που εξαπολύθηκε κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο, καθώς ο Ρέι κατέφυγε διαδοχικά στην Ατλάντα, στο Τορόντο, το Λονδίνο, τη Λισαβόνα και ξανά στο Λονδίνο. Συνελήφθη τελικά στο Διεθνές Αεροδρόμιο Χίθροου, τη στιγμή ακριβώς που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για τη ρατσιστική Ροδεσία.
Ο Ρέι ομολόγησε την ενοχή του και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 99 ετών χωρίς να γίνει ποτέ δίκη. Η επίσημη εκδοχή έκανε λόγο για μεμονωμένη ενέργεια, αλλά η βαριά υποψία μιας σκοτεινής συνωμοσίας την οποία συγκάλυψαν αν δεν οργάνωναν κιόλας οι κρατικές υπηρεσίες, αιωρείται πάντα στην αμερικανική πολιτική ατμόσφαιρα.
Η δολοφονία του πυροδότησε κύμα εκτεταμένων επεισοδίων σε όλη τη χώρα, το οποίο προκάλεσαν το θάνατο 39 ανθρώπων και τη σύλληψη 10.000.
Η πορεία που έγινε κηδεία και ο επικήδειος που έγραψε ο ίδιος
Η πορεία που είχε προγραμματίσει ο Κινγκ έγινε πραγματικά στις 8 Απριλίου, στους δρόμους του Μέμφις, έστω και χωρίς τον ίδιο. Ένα μαύρο ποτάμι 20.000 ανθρώπων με επικεφαλής τη σύζυγό του, Κορέττα Κινγκ, συγκλόνισε με την εκκωφαντική σιωπή του όλη την Αμερική.
Η κηδεία του μεταδόθηκε σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση, πανεθνικά. Τη σορό του δεν την τοποθέτησαν σε στρατιωτικό κιλλίβαντα, αλλά σε μία φτωχική αγροτική άμαξα που την έσερναν δύο ταπεινά μουλάρια. Πίσω του, 100.000 άνθρωποι, λευκοί και μαύροι, τον κατευόδωσαν σε μια μεγαλειώδη πορεία 6 χιλιομέτρων, μέχρι το νεκροταφείο του Σάουθ Βιου, στον οικογενειακό τάφο όπου αναπαύονταν οι παππούδες του.
Στην εξόδιο ακολουθία - που έγινε στην ταπεινή εκκλησία του Εμπενέζερ, όπου ιερουργούσε για χρόνια ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και, πριν από αυτόν, ο πατέρας του - όλοι άκουσαν με σκυμμένο το κεφάλι το τελευταίο, μαγνητοφωνημένο κήρυγμα που είχε εκφωνήσει ο ίδιος ο Κινγκ, στον ίδιο χώρο, πριν από τέσσερις μόλις μήνες, με μια διαίσθηση που εκ των υστέρων ακουγόταν ανατριχιαστικά επιβεβαιωμένη: «Αυτό τον καιρό σκέφτομαι πού και πού τον θάνατο και την κηδεία μου και αναρωτιέμαι τι θα ήθελα να ακουστεί τότε.
Αν τύχει και είστε, κάποιοι από σας, εκεί όταν έρθει εκείνη η μέρα, να ξέρετε ότι δεν θα ήθελα μια μακρόσυρτη κηδεία. Κι αν βάλετε κάποιον να με αποχαιρετίσει, πείτε του σας παρακαλώ να μη μακρηγορήσει. Να μην αρχίσει να λέει για το Νομπέλ -δεν είναι αυτό το σπουδαίο- ούτε για τα σχολεία που έβγαλα.
Εκείνο που θα 'θελα να ειπωθεί είναι ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να βοηθήσει τους άλλους. Θα 'θελα να ειπωθεί ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να αγαπήσει τους άλλους. Θα 'θελα να μπορείτε να πείτε εκείνη τη μέρα ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ νοιάστηκε να ταΐσει τον πεινασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να κάνει συντροφιά στον φυλακισμένο. Θα 'θελα να μπορείτε να πείτε ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πάσχισε να αγαπήσει και να υπηρετήσει τον άνθρωπο».
