Του Δημήτρη Χατζηχρήστου
Καθηγητή Ουρολογίας /Ανδρολογίας Α.Π.Θ.
Πρόεδρου Ινστιτούτου Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων (ΙΜΟΠ)
Τι είναι ο προστάτης;
Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας με βάρος 10-20 γραμμάρια σε σχήμα κάστανου. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη, ενώ μέσα του περνά η ουρήθρα. Παράγει το προστατικό υγρό που αποθηκεύεται στον αδένα και εξωθείται κατά την εκσπερμάτιση προς την ουρήθρα. Άρα ο προστάτης είναι απαραίτητος αποκλειστικά για την εκσπερμάτιση και την αναπαραγωγή. Οι παθήσεις του όμως είναι συχνές και προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία.
Συγκεκριμένα, ένας στους 2 άντρες θα παρουσιάσει συμπτώματα προστατίτιδας, ένας στους 6 άντρες θα παρουσιάσει καρκίνο του προστάτη και ένας στους 3 συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη.
Ποιες είναι οι παθήσεις του προστάτη;
Τρεις είναι οι βασικές παθήσεις του προστάτη:
Η προστατίτιδα: είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φλεγμονή του προστάτη. Είναι μια πολύ συχνή πάθηση που πρακτικά θα απασχολήσει 1 στους 2 άντρες κατά τη διάρκεια της ζωής του. Είναι η πιο συχνή ουρολογική πάθηση σε άντρες κάτω των 50 ετών και η τρίτη πιο συχνή μετά την ηλικία των 50. Σήμερα ξέρουμε ότι υπάρχουν διαφορετικά είδη προστατίτιδας:
-
Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
-
Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
-
Η χρόνια προστατίτιδα μη βακτηριακή
-
Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη: ονομάζεται η αύξηση του αδένα που παρατηρείται μετά τα 40 έτη. Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη συχνά συμπιέζει το τοίχωμα της ουρήθρας κυκλοτερώς, προκαλώντας διαταραχές στην ούρηση. Είναι εξαιρετικά συχνή πάθηση, αφού 1 στους 3 άντρες μετά τα 50 χρόνια θα έχει συμπτώματα εξαιτίας της πάθησης. Οι 4 στους 10 άντρες έχουν συμπτώματα στην 5η δεκαετία της ζωής τους, 7 στους 10 στην 6η δεκαετία, 8 στους 10 στην 7η δεκαετία, για να φθάσουν στο 90% στα 90 χρόνια.
Καρκίνος του προστάτη: είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες, αφού προσβάλλει 1 στους 6 άνδρες, και η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα) στους άντρες. Η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι ιάσιμη. Έτσι, η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της προστατίτιδας στην σεξουαλική λειτουργία;
Τα συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνουν δυσκολία στην ούρηση, πόνο στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και του πυελικού εδάφους, πόνο κατά την εκσπερμάτιση, πρόωρη εκσπερμάτιση, στυτική δυσλειτουργία, και τέλος μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Η αντιμετώπιση της φλεγμονής δίνει τέλος και στα σεξουαλικά προβλήματα. Έως ότου όμως περάσει η φλεγμονή, τα φάρμακα της στύσης, οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (βαρδεναφίλη, σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη) όχι μόνον αποκαθιστούν την ποιότητα της στύσης, αλλά βοηθούν και στην αύξηση της αιμάτωσης του προστάτη που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της φλεγμονής. Σπάνια, σε άντρες με πολυετή ταλαιπωρία μπορεί να φύγουν τα συμπτώματα αλλά να παραμείνει η δυσκολία της στύσης. Πρόκειται για καθαρά ψυχογενές πρόβλημα και η λύση είναι επίσκεψη σε σεξολόγο.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της καλοήθους υπερπλασίας προστάτη στη σεξουαλική λειτουργία;
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, όχι μόνο αυξάνει 7 φορές τις πιθανότητες για στυτική δυσλειτουργία, αλλά η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ούρησης καταδεικνύει και το βαθμό στυτικής δυσλειτουργίας. Η αντιμετώπιση της ΚΥΠ μπορεί να βελτιώσει και τη στύση. Κυρίως οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 αποκαθιστούν στο μεγαλύτερο ποσοστό το πρόβλημα της στύσης, βοηθώντας συγχρόνως και την ούρηση. Μάλιστα ένας εξ αυτών, η ταδαλαφίλη, σε δόση 5mg κάθε μέρα έχει εγκριθεί και χορηγείται επίσημα για την αντιμετώπιση τόσο της στυτικής δυσλειτουργίας, όσο και της ΚΥΠ.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του καρκίνου προστάτη στην σεξουαλική λειτουργία;
Ο καρκίνος του προστάτη πρακτικά δεν επηρεάζει τη στυτική λειτουργία. Όλες, όμως, οι θεραπείες για τον καρκίνο προκαλούν στυτική δυσλειτουργία. Η ριζική προστατεκτομή, με όποια μέθοδο και αν γίνει, προκαλεί στυτική δυσλειτουργία στους περισσότερους άντρες. Η μόνη πιθανότητα για μετεγχειρητικές στύσεις (συνήθως με την βοήθεια των φαρμάκων της στύσης) είναι εφόσον καταστεί εφικτή η διατήρηση των νεύρων της στύσης. Η διάσωση των νεύρων είναι εφικτή τόσο με την ανοικτή χειρουργική μέθοδο, όσο και με τις ενδοσκοπικές (λαπαροσκοπική, ρομποτική). Διαφορές μεταξύ λαπαροσκοπικής και ρομποτικής χειρουργικής σε ότι αφορά στη διατήρηση της στύσης δεν έχουν τεκμηριωθεί ακόμη ενώ και οι δύο μέθοδοι δίνουν αντίστοιχα αποτελέσματα.
Σε ότι αφορά στην ακτινοβολία, και αυτή επηρεάζει τη στυτική λειτουργία, συνήθως σε απώτερο χρόνο. Τέλος τα φάρμακα για τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη (ορμονικά σκευάσματα που “κοιμίζουν” τον καρκίνο), δυστυχώς επιφέρουν σε όλους τους άντρες πλήρη στυτική δυσλειτουργία. Η μόνη πιθανότητα είναι η χρήση τους με διακοπές (διακοπτόμενη θεραπεία) ή η χρήση ενδοπεϊκών ενέσεων για πρόκληση στύσης. Πάντως σε ασθενείς με καλό προσδόκιμο επιβίωσης, η τοποθέτηση πεϊκής πρόθεσης αποτελεί ακριβή μεν, αλλά άριστη λύση.
