Το 66% των ελληνικών επιχειρήσεων έχει πρόβλημα στο να αποπληρώσουν τα δάνεια τους, ενώ το 20% των συνολικών εταιρικών χορηγήσεων είναι μη υγιή δάνεια.
Σε ειδική συζήτηση που διεξήχθη στις 11 Ιουλίου 2014 στην Τράπεζα της Ελλάδος διαπιστώθηκε πως σε απολύτως υγιή κατάσταση με σημαντικές προοπτικές βρίσκεται, σύμφωνα με τις μελέτες, τουλάχιστον το 1/3 των επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων θα βελτίωνε σημαντικά τις προοπτικές του με κατάλληλη αναδιάρθρωση του χρέους του. Σε μη υγιή κατάσταση βρίσκεται, σύμφωνα με μελέτη, ένας αριθμός επιχειρήσεων που οι οφειλές τους αντιστοιχούν περίπου στο 20% του συνόλου των δανείων, ήτοι κοντά στα 23 δισ. ευρώ.
Σε επίπεδο κλάδων δραστηριότητας οι μελέτες δείχνουν καλύτερες προοπτικές για επιχειρήσεις που εντάσσονται σε κλάδους με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, ενώ παρουσιάζεται γενικευμένη αποχή από επενδυτική δραστηριότητα.
Από τη συζήτηση προέκυψε ότι μια λύση διευθέτησης χρεών θα λειτουργήσει εξυγιαντικά για όλο το σύστημα, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις που επιβίωσαν να αναπτυχθούν περισσότερο. Στο σημείο αυτό τονίσθηκαν η σημασία της απελευθέρωσης πόρων από λιμνάζοντα χρέη και η άρση της αβεβαιότητας ως σημαντικοί θετικοί παράγοντες στην οικονομία που καταδεικνύουν την ανάγκη εξεύρεσης λύσης το ταχύτερο δυνατόν.
Η συζήτηση για τα νομικά προβλήματα επικεντρώθηκε κυρίως στον πτωχευτικό κώδικα. Ο ισχύων πτωχευτικός κώδικας έχει χαρακτήρα σύγχρονου και δημοκρατικού νομοθετήματος, εντούτοις τονίστηκε ότι πολλές από τις διατάξεις του είτε παρατείνουν τη δικαστική λύση των υποθέσεων είτε αποτελούν από μόνες τους εμπόδια σε ενδεχόμενη διευθέτηση χρεών στο εξωδικαστικό επίπεδο.
Αναφέρθηκε επίσης ότι οι διατάξεις του κώδικα, σε συνδυασμό και με άλλα χαρακτηριστικά της αγοράς, αποτρέπουν τη συνεννόηση μεταξύ των πιστωτών μιας επιχείρησης στον κατάλληλο χρόνο, καθώς και τη συνεργασία των μετόχων με τους πιστωτές. Γενικότερα, παρατηρήθηκε ότι το θεσμικό πλαίσιο σε όλα τα επίπεδα, παρά την αρτιότητά του, δεν είναι εφαρμόσιμο σε περιβάλλον συστημικής κρίσης. Η προτεραιότητα των απαιτήσεων του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων έναντι των λοιπών πιστωτών αναδείχθηκε επίσης ως κρίσιμο ζήτημα που έχει επιπτώσεις και στη συνεννόηση μεταξύ των πιστωτών και στο κίνητρο εξεύρεσης εξωδικαστικής λύσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Κρίσιμες παρεμβάσεις έγιναν από το υπουργείο Οικονομικών σε σχέση με την πρωτοβουλία του να δημιουργήσει το θεσμό της εξωδικαστικής επίλυσης φορολογικών διενέξεων, από νομικούς εμπειρογνώμονες σχετικά με σειρά βελτιώσεων που προτείνονται στο πτωχευτικό δίκαιο γενικότερα και από την Τειρεσίας για τις βάσεις δεδομένων που τηρούνται για τα δάνεια. Όσον αφορά τη βάση δεδομένων, ειδικότερα, παρουσιάστηκαν στοιχεία που δείχνουν ότι η δυνατότητα ρυθμίσεων έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επάνοδο αρκετών δανείων σε κατάσταση ενημερότητας.
Η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσίασε τα κύρια σημεία της σύστασης, που εκδόθηκε πρόσφατα και αποσκοπεί στη δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για την διευκόλυνση της εξωδικαστικής αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων.
Η παρουσίαση της διεθνούς εμπειρίας έδειξε ότι ειδικές καταστάσεις αντιμετωπίστηκαν με ειδικές δράσεις έκτακτης ανάγκης και όχι με τα υφιστάμενα μέσα. Αναφέρθηκαν παραδείγματα ειδικών μέτρων που χρησιμοποιήθηκαν στην κρίση της Άπω Ανατολής, στην Αργεντινή, αλλά και σε Ευρωπαϊκές χώρες. Παρά το διαφορετικό χαρακτήρα των επιμέρους μέτρων που λήφθηκαν σε κάθε περίπτωση, κοινή συνισταμένη είναι η συντονισμένη διαχείριση του προβλήματος, με τυποποίηση των διαδικασιών, υπό την αντίληψη της ανάγκης εξεύρεσης συστημικής λύσης και όχι απλής παρέμβασης σε μικρο-οικονομικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, το ζητούμενο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η δημιουργία ειδικών θεσμών έκτακτης ανάγκης, μεγάλης αποτελεσματικότητας και για χρήση σε περιορισμένο χρονικό διάστημα.
