Πρότζεκτ: Η Λεωφόρος Των Οστών - Η αιματοβαμμένη ιστορία της Νταλστρόι
Πάνω από την επιφάνεια της γης, τα σχεδόν μόνιμα παγωμένα εδάφη της τάιγκας του ρωσικού βορρά. Κάτω από την επιφάνεια, όμως, τα πλουτοπαραγωγικά ορυχεία χρυσού της Τσουκόκτα – η Ρωσική Άπω Ανατολή έφερνε πολλά λεφτά στην ΕΣΣΔ. Και ποιοι – καταλληλότεροι (;)- για να φέρουν σε πέρας μια τόσο σκληρή εργασία από τους κρατουμένους στα ρωσικά στρατόπεδα συγκέντρωσης (και εξόντωσης) τα Γκουλάγκ…
Γράφει η Λήδα Δεληγιάννη
Η Νταλστρόι είναι γνωστή και ως το Κατασκευαστικό Trust του Απώτερου Βορρά. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια κρατική εταιρεία (και βέβαια θα ήταν παράδοξο να υπήρχε κάτι διαφορετικό στην ΕΣΣΔ) που συστήθηκε για να εκμεταλλεύεται την καταναγκαστική εργασία όσων απέμεναν ζωντανοί στα ρωσικά Γκουλάγκ.
Ιδρύθηκε το 1931 και ήταν υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής NKVD, της προκατόχου της KGB. Σκοπός της εταιρείας – τραστ ήταν η κατασκευή δρόμου και η λειτουργία των χρυσωρυχείων στην περιοχή του ποταμού Κολιμά. Το όνομα Κολιμά ταυτίστηκε με το στρατόπεδο εξόντωσης του Αρκτικού Βορρά.
Όσοι φυλακισμένοι στα ρωσικά στρατόπεδα κατάφερναν να επιβιώσουν εξαναγκάζονταν να βγουν στο παγωμένο έδαφος και να σκάψουν προκειμένου να φτιάξουν το δρόμο πάνω στον οποίο θα μεταφερόταν η παραγωγή χρυσού από τα χρυσωρυχεία.
Ο δρόμος που κατασκευάστηκε από τους φυλακισμένους, έφτασε συνολικά τα 2.032 χλμ σε μήκος και έμεινε γνωστός ως Ο Δρόμος Των Οστών, αφού κάθε κατάδικος που πέθαινε εν ώρα κατασκευής του δρόμου θαβόταν επί τόπου κάτω από το οδόστρωμα. Κάθε χρόνο, δεκάδες έως και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι της Νταλστρόι (δηλαδή οι κρατούμενοι στα Γκουλάγκ) έχαναν τη ζωή τους επί τω… έργω.
Υπό την Νταλστρόι η «επικράτεια» που δούλευαν καταναγκαστικά οι καταδικασμένοι και ανεπιθύμητοι από το καθεστώς έφτασε σε έκταση τα 3.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Η Νταλστρόι αναδείχτηκε σε μια υπερ – επιχείρηση που διαχειριζόταν τα πάντα: τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, τους φυλακισμένους σε αυτά και την τύχη τους, κάθε οικονομική δραστηριότητα, τα εδάφη της περιοχής!
Η αιματοβαμμένη επιχείρηση μάλιστα αύξησε τους «τζίρους» της, αυξάνοντας το εργατικό δυναμικό της, το οποίο απομυζούσε κυριολεκτικά: έφτιαξε συνολικά 80 Γκουλάγκ τα οποία γέμισαν με φυλακισμένους και εργάτες (για τη Νταλστρόι).
Μέσα στα χρόνια, η δομή της κρατικής Νταλστρόι έγινε εξαιρετικά περίπλοκη όχι μόνον λόγω της τεράστιας επικράτειας που εκτείνονταν οι δραστηριότητες της (3.000.000 τετραγωνικά χλμ όπως προαναφέρθηκε) αλλά και των αρμοδιοτήτων που της ανατέθηκαν: από κατασκευές υποδομών, τη λειτουργία των ορυχείων, τις γεωλογικές έρευνες που διεξήγε, τα λιμάνια που φτιάχτηκαν στον ποταμό Κολιμά και τους υδάτινους δρόμους μεταφοράς του χρυσού, τα λιμάνια στην αρκτική θάλασσα, τις σιδηροδρομικές γραμμές μέχρι το Βλαδιβοστόκ.
Όπως μαρτυρούν τα απομνημονεύματα των φυλακισμένων στα ρωσικά Γκουλάγκ, ο εκάστοτε διοικητής της Νταλστρόι ήταν ουσιαστικά ο απόλυτος μονάρχης της τεράστιας περιοχής του σοβιετικού βορρά.
Μετά το θάνατο του Γιόζεφ Στάλιν, το 1953, η Νταλστρόι αναδιοργανώθηκε και τελικά η υπερ – εταιρεία απέμεινε μια αμιγώς οικονομική επιχείρηση.
