Τι μπορεί να σημαίνει η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας και συγκεκριμένα της Διεύθυνσης Αμοιβής και Εργασίας, η οποία έρχεται να βάλει φρένο στην πενθήμερη εργασία που όλοι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα; Θα ισχύει ο βασικός μισθός και για εργασία σε εξαήμερη βάση χωρίς προασαύξηση για εργασία το Σάββατο και την Κυριακή; Τι θα συμβεί με τις υπερωρίες;
Εξαήμερη εργασία με λιγότερες ώρες ανά ημέρα - Υπερωρίες και προσαυξήσεις
Το news.gr επικοινώνησε με τον καθηγητή Εργατικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Δημήτρη Ζερδελή, ο οποίος όπως διευκρινίζει η κατάργηση του πενθημέρου μπορεί να γίνει με ατομική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. “Εάν υπερβαίνει τις 40 ώρες, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει αμοιβές υπερεργασίας. Το εξαήμερο δεν αλλάζει το συνολικό χρόνο εργασίας, ο οποίος δεν μπορεί να ξεπερνάει τις σαράντα ώρες, υπό την προϋπόθεση ότι μειώνονται οι ώρες απασχόλησης της καθημερινές ώστε να μοιράζονται στη διάρκεια του εξαημέρου. Για παράδειγμα 6 ώρες αντί για 8 την ημέρα”, εξηγεί ο κύριος Ζερδελής.
“Παρόλ' αυτά παραμένει η ασφαλιστική δικλίδα των 40 ωρών. Ο νόμος δεν υποχρεώνει τον εργαζόμενο να δουλέψει 45 ώρες – 6 ημέρες την εβδομάδα με 586 ευρώ βασικό μισθό χωρίς να πληρώνεται υπερωρίες. Αν κάποιος εργαστεί πέρα από 40 ώρες πρέπει να λάβει υπερωρίες σε συνδυασμό με προσθήκη της νόμιμης προσαύξησης του 20%, για εργασία πέραν του πενθημέρου”, εξηγεί ο καθηγητής.
Πάντως και όπως προσθέτει ο κύριος Ζερδελής, οι εργαζόμενοι δικαιούνται προσαύξηση μόνο για την Κυριακή και όχι για το Σάββατο.
Από την πλευρά της, η εργατολόγος Μαρλέν Ασημακοπούλου, υποστηρίζει ότι αν κάτι τέτοιο ξεκινήσει στα καταστήματα επισιτισμού θα είναι πολύ εύκολο να επεκταθεί και σε άλλες επιχειρήσεις. “Η αρχή έχει γίνει ήδη σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, και ενώ ήταν στη διακριτική ευχέρεια του εργαζόμενου να πει και “όχι”, πλέον δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο”.
"Εργαζόμενοι δέχονται πιέσεις να εργαστούν και Σάββατο για να μη μειωθεί ο μισθός τους"
Σε κάθε περίπτωση, όπως διευκρινίζει, θα ισχύει ο βασικός μισθός χωρίς προσαυξήσεις για σαββατιάτικη εργασία. “Έχω συγκεκριμένα παραδείγματα, όπου οι εργαζόμενοι δέχονται πιέσεις για να δουλέψουν και το Σάββατο για να μην υποστούν μειώσεις στους μισθούς τους. Βρισκόμαστε στο σημείο, όπου ουσιαστικά πρέπει να διαγράψουμε από τη μνήμη μας την πληρωμή του Σαββατοκύριακου ως υπερωρία”.
Περιθώρια αντίδρασης του εργαζόμενου
Πάντως, η κυρία Ασημακοπούλου μιλάει για μία εγκύκλιο, η οποία δεν είναι νομοθέτημα. “Οι εγκύκλιοι παρόλ' αυτά έχουν αρχίσει να υποκαθιστούν και τους νόμους", σημειώνει. "Νομικά μπορεί κάποιος να αρνηθεί, καθώς όταν έχει ατομική σύμβαση – δεδομένου ότι έχουν λήξει οι κλαδικές –, που λέει ότι δουλεύει πενθήμερο και 8 ώρες την ημέρα δεν είναι δυνατόν να συναινέσει στην απαίτηση του εργοδότη που για εξαήμερη και επταήμερη εργασία”, συμπληρώνει.
Όπως επίσημαίνει η εργατολόγος, η εγκύκλιος έρχεται να χτυπήσει καμπανάκι, προλειαίνοντας το έδαφος, ενώ δεν αποκλείεται το επόμενο βήμα να είναι μία σχετική νομοθετική ρύθμιση.
“Οι εργαζόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην επιθεώρηση εργασίας, η οποία οφείλει να λάβει θέση, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα. Αν πάλι δε συμβεί κάτι τέτοιο, μπορούν να υποβάλλουν εξώδικο ότι οι συγκεκριμένες απαιτήσεις βρίσκονται έξω από την σύμβαση τους και δέχονται πιέσεις να την παραβιάσουν, μπροστά στο δίλημμα μονομερούς μείωσης μισθού ή απόλυσης".
Κατοχύρωση μόνο με εξώδικο
Υποστηρίζει μάλιστα, ότι στην περίπτωση κατά την οποία ο εργαζόμενος υφίσταται τις πιέσεις και αρνηθεί να εργαστεί σε αυτό το καθεστώς, θα πρέπει να το πράξει μόνο με εξώδικό γιατί σε προφορικό επίπεδο δεν μπορεί να αποδείξει ότι απολύθηκε για το συγκεκριμένο λόγο.
Συνεχίζουν να ισχύουν ο βασικός μισθός και επιδόματα
Πάντως, και σύμφωνα με τις διευκρινίσεις του υπουργείου Εργασίας, το έγγραφο αναφέρει, ότι με βάση το νόμο του 2ου Μνημονίου (4046/2012), "μετά την πάροδο του τριμήνου και εφόσον εν τω μεταξύ δεν έχει συναφθεί νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, εξακολουθούν να ισχύουν μόνο οι όροι εκείνοι που αφορούν α) τον βασικό μισθό ή το βασικό ημερομίσθιο και β) τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας, εφόσον τα επιδόματα αυτά προβλέπονταν στις συλλογικές συμβάσεις που έληξαν ή καταγγέλθηκαν, ενώ παύει αμέσως να ισχύει κάθε άλλο προβλεπόμενο σε αυτές επίδομα".
Κατά συνέπεια, "οι μη μισθολογικοί όροι των συμβάσεων που έχουν λήξει και έχει παρέλθει και η παράταση ισχύος τους μπορούν να μεταβληθούν με νέα συλλογική σύμβαση καθώς και με ατομική σύμβαση εργασίας με τη σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου", κάτι που σημαίνει ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή οι ημέρες εργασίας είναι πολύ πιθανό να μεταβληθούν ή συμβαίνει ήδη.
Τι ισχύει σύμφωνα με το υπουργείο στον κλάδο επισιτισμού
Ειδικότερα, για τον κλάδο των επισιτιστικών καταστημάτων, από τον οποίο υποβλήθηκε και το σχετικό ερώτημα, το υπουργείο Εργασίας αναφέρει, ότι η ισχύς της κλαδικής σύμβασης έχει λήξει από τις 14/8/2012 και για τους νεοπροσλαμβανόμενους με ατομική σύμβαση μπορεί να συμφωνηθεί η εξαήμερη εβδομαδιαία εργασία.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός, ότι για τους παλαιούς εργαζομένους συνεχίζουν να ισχύουν οι ρυθμίσεις της κλαδικής σύμβασης για πενθήμερη εργασία, με δύο συνεχόμενες ημέρες ανάπαυσης, καθώς το ουσιαστικό καθεστώς απασχόλησής τους δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον να μεταβάλλεται.
Διευκρινίσεις και ερμηνεία
Όπως εξηγεί ο εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος, σχολιάζοντας το έγγραφο του υπουργείου, κάθε συλλογική σύμβαση εργασίας έχει και ορισμένα θεσμικά ζητήματα. “Για παράδειγμα καθιερώνει ημέρες άδειας επιπλέον από το νόμο, ενώ καθιερώνει και παροχές εκτός μισθού (επιδόματα). Όταν η συλλογική σύμβαση που περιέχει αυτές της αποδοχές λήξει, παρεμένε αδιευκρίνιστο νομικά, το αν τα θεσμικά αυτά ζητήματα αποτελούν κεκτημένο δικαίωμα του εργαζόμενου”. Αυτό σημαίνει ότι με τις αλλαγές του Μνημονίου και τη λήξη της Συλλογικής Σύμβασης, ο εργαζόμενος διατηρεί το βασικό μισθό και τα τέσσερα επιδόματα που αναφέρονται παραπάνω. “Με το έγγραφο αυτό όμως, αποκρυσταλλώνεται το πλαίσιο και γίνεται δεκτό και από το υπουργείο Εργασίας, ότι ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος αυτά τα θεσμικά στοιχεία να τα χορηγεί μαζί με το βασικό μισθό. Κάτι τέτοιο, αποτελεί κατάκτηση του εργαζόμενου, ως προς τα δικαιώματά του, ενώ διαστηρεί ταυτόχρονα διατηρεί τη ισορροπία ως προς τη λειτουργία μιας επιχείρησης και τις σχέσεις εργοδότη εργαζόμενου”, καταλήγει ο κύριος Καρούζος.
