Ο καθηγητής αρχαιολογίας στο Ντίκινσον και ανασκαφέας στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών, κ. Χριστοφίλης Μαγγίδης.
Στη συνέντευξη Τύπου που θα δώσει την Τρίτη, 14 Ιουνίου, στις 12 το μεσημέρι στην ΕΣΗΕΑ καθώς και στη διάλεξή του στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, την Πέμπτη, 16 Ιουνίου, στις 7 μ.μ. παραπέμπει ο καθηγητής αρχαιολογίας στο Ντίκινσον και ανασκαφέας στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών, κ. Χριστοφίλης Μαγγίδης, όσον αφορά στην ανακάλυψη του «Θρόνου του Αγαμέμνονα».
Ο καθηγητής κρατά κλειστά ακόμη τα χαρτιά του και υπόσχεται να δώσει όλα τα στοιχεία και όλα τα επιχειρήματα την ερχόμενη Τρίτη, οπότε και αναμένεται να δοθούν όλες οι επιστημονικές απαντήσεις.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο κ. Μαγγίδης συνοψίζει τα έως τώρα γνωστά στοιχεία γύρω από την Κάτω Πόλη των Μυκηνών και την ανακάλυψη του «Θρόνου του Αγαμέμνονα», μιλά για τις συνήθεις αντιθέσεις που έχει συναντήσει κάθε παρόμοια προσπάθεια και προαναγγέλλει ότι θα προβεί σε σειρά επιστημονικών αποκαλύψεων.
Ερ: Μιλήστε μας λίγο για τις ανασκαφές που διεξάγετε στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών. Ποια ήταν η Κάτω Πόλη;
Απ: Πρόκειται για τον οικισμό των Μυκηνών που εντοπίσθηκε και χαρτογραφήθηκε με χρήση δορυφορικής φωτογραφίας, αεροφωτογράφισης, και γεωφυσικής έρευνας (2003-2015). Η συστηματική ανασκαφή του οικισμού (2007-2013) που περιβαλλόταν από εξωτερικό τείχος με δύο τουλάχιστον κεντρικές πύλες, επιβεβαίωσε τα πορίσματα της γεωφυσικής έρευνας αποκαλύπτοντας οικίες, εργαστήρια, βιοτεχνικά συγκροτήματα, αποθήκες, και ταφές. Η αρχαιολογική έρευνα της Κάτω Πόλης φωτίζει πτυχές της καθημερινής ζωής στη μυκηναϊκή Ελλάδα, τη δυναμική των σχέσεων του οικισμού με το ανακτορικό κέντρο, τη συστηματική και οργανωμένη ανθρώπινη παρέμβαση στη διαμόρφωση και μεταλλαγή του αρχαίου περιβάλλοντος, στις ιστορικές συνθήκες, φυσικές καταστροφές, πολιτικο-οικονομικές δομικές και συστημικές παθογένειες που οδήγησαν στην παρακμή του μυκηναϊκού πολιτισμού. Για πρώτη φορά από την εποχή των πρώτων ανασκαφών του 19ου αιώνα στις Μυκήνες εξακριβώθηκε η ύπαρξη οργανωμένου και εκτεταμένου οικισμού γύρω από την ακρόπολη - πρόκειται για τον μόνον μυκηναϊκό ανακτορικό οικισμό που έχει εντοπισθεί με ακρίβεια και ανασκάπτεται συστηματικά. Για πρώτη φορά, επίσης, πιστοποιήθηκε η συνεχής κατοίκηση του χώρου από την ύστερη Μυκηναϊκή εποχή (13ος αιώνας πΧ) έως τα τέλη της Αρχαϊκής περιόδου (480 πΧ) με την ανακάλυψη στρωματογραφίας επάλληλων αρχιτεκτονικών καταλοίπων της ύστερης χαλκοκρατίας, της πρωτογεωμετρικής, γεωμετρικής, και αρχαϊκής περιόδου που θεμελιώνουν την πολιτισμική συνέχεια των μυκηναϊκών και των ιστορικών χρόνων στην Ελλάδα.
Ιστότοπος ανασκαφών Μυκηνών
Ερ: Τι είναι το Μυκηναϊκό Ίδρυμα, του οποίου είστε πρόεδρος;
Απ: Το Μυκηναϊκό Ίδρυμα (ΜΙ) ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το 1967 με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή Μυκηνών και επιφανούς αρχαιολόγου, Γ. Μυλωνά, με σκοπό την προώθηση, οργάνωση και οικονομική υποστήριξη της αρχαιολογικής έρευνας και μελέτης του μυκηναϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το ΜΙ έκτισε δύο υπέροχα κτίρια στις Μυκήνες με θέα την Αργολική πεδιάδα και την ακρόπολη των Μυκηνών, τα οποία χρησιμοποιούνται από αρχαιολόγους και ειδικούς επιστήμονες ως επιχειρησιακή βάση των ανασκαφών και εργαστήρια για τις μελέτες στις Μυκήνες. Πρόσφατα, υπό την προεδρία μου, το ΜΙ προχώρησε σε συμφωνία με το Dickinson College και ακαδημαϊκό consortium 20 πανεπιστημίων από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να ιδρυθεί, να χρηματοδοτηθεί και να λειτουργήσει πανεπιστημιακό κέντρο στις υποδομές του Ιδρύματος στις Μυκήνες για εξαμηνιαίες ή ετήσιες προπτυχιακές σπουδές για φοιτητές του εξωτερικού με έμφαση στην αρχαιολογία, γεωλογία, γεωαρχαιολογία, παλαιοπεριβαλλοντικές σπουδές, διαχείριση και ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς, αρχαία/νέα ελληνικά, αρχαία ιστορία, ιστορία της τέχνης. Το Κέντρο θα δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας, θα βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας, και θα προωθήσει τη μελέτη και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό.
Ιστότοπος Μυκηναϊκού Ιδρύματος: http://mycenaeanfoundation.com
Ερ: Τι θα αφορά η διάλεξη και η συνέντευξη Τύπου που θα δώσετε;
Απ: Θα αφορούν στο χρονικό της αρχαιολογικής ανακάλυψης του θρόνου, την παρουσίαση, περιγραφή και ανάλυση του ευρήματος, τα πορίσματα της πολύπλευρης και διεπιστημονικής μελέτης του ευρήματος που οδήγησε στην ασφαλή ταύτισή του με τον θρόνο της τελευταίας φάσης του ανακτόρου των Μυκηνών (1250-1200 πΧ) (αλληλένδετα αρχαιολογικά τεκμήρια, αρχαιολογικά παράλληλα εντός και εκτός του Ελλαδικού χώρου, μορφολογική και τεχνική ανάλυση, γεωλογική και τοπογραφική μελέτη, συγκριτική εξέταση διαστάσεων και αναλογιών, ανάλυση ιχνών πρόσκρουσης, μελέτη ιστορικών πηγών και κειμένων), στην μοναδικότητα του ευρήματος και της αρχαιολογικής του αξίας (ο μοναδικός έως τώρα ανακαλυφθείς θρόνος μυκηναϊκού ανακτόρου στην ηπειρωτική Ελλάδα), αλλά και της σημειολογικής του βαρύτητας (ως συμβόλου συνδεδεμένου με τον μύθο και την αρχαία λογοτεχνική παράδοση), και, τέλος, στο θέμα της αυθαίρετης και παράτυπης παρέμβασης από τη διοίκηση του υπεύθυνου θεσμικού φορέα, της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, που εγείρει σοβαρό θέμα παραβίασης της επιστημονικής δεοντολογίας και περιορισμού των πνευματικών δικαιωμάτων του επιστήμονα ως προς τη δημοσίευση και την ελευθερία έκφρασης.
Ερ: Πότε και πού ανακαλύφθηκε το εύρημα;
Απ: Στις 12 Ιουνίου 2014, κατά τη διάρκεια παλαιο-υδρολογικών μετρήσεων στην κοίτη και τις όχθες του Χάβου στο πλαίσιο της συστηματικής γεωφυσικής έρευνας στην Κάτω Πόλη των Μυκηνών, εντοπίσθηκε από μέλη της επιστημονικής ομάδος μου (συγκεκριμένα από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές αρχαιολογίας Erik DeMarche και Dan Fallu) μεγάλο θραύσμα ογκώδους λίθινου καθίσματος που, αφού φωτογραφήθηκε και μετρήθηκε επί τόπου, μεταφέρθηκε αμέσως στο Μουσείο Μυκηνών για να περισωθεί και να μελετηθεί.
Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου θα δώσω όλα τα στοιχεία για την ανασκαφή και λεπτομέρειες που συνδέουν το εύρημα με το ανάκτορο των Μυκηνών το οποίο κατακρημνίσθηκε στον ποταμό Χάβο.
Ερ: Μπορείτε να μας το περιγράψετε;
Απ: Η πλήρης περιγραφή και παρουσίαση του ευρήματος θα γίνει από εμένα στη Συνέντευξη Τύπου και στη διάλεξη που θα ακολουθήσει, στις 16 Ιουνίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
Ερ: Ποια τα ισχυρά σας επιχειρήματα που πιστοποιούν ότι πρόκειται πράγματι για τμήμα του θρόνου των ανακτόρων;
Απ: Τα αρχαιολογικά τεκμήρια για την ερμηνεία του θρόνου είναι πολλά, ποικίλα, αλληλένδετα, και ισχυρά, και βασίζονται σε σφαιρική, πολυσχιδή και διεπιστημονική εξέταση του θραύσματος. Επιτρέψτε μου να κάνω αυτές τις ανακοινώσεις στη συνέντευξη Τύπου και στη διάλεξη που θα ακολουθήσει.
Ερ: Έχει γίνει η επίσημη δημοσίευση του ευρήματος;
Απ: Το σημαντικό αυτό εύρημα εξετάσθηκε εξαντλητικά από διεπιστημονική ομάδα μελετητών επί δύο χρόνια, αναγνωρίσθηκε και τεκμηριώθηκε ως τμήμα του θρόνου του ανακτόρου των Μυκηνών, θα παρουσιασθεί δε αρχικά σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και διεξοδικά σε εκτενές άρθρο σε διεθνές επιστημονικό αρχαιολογικό περιοδικό (2017).
Ερ: Γιατί αναφέρεστε στον Αγαμέμνονα, δεδομένου ότι πρόκειται για μυθικό πρόσωπο; (Η ερώτησή μου σχετίζεται με την τάση, που υπάρχει ειδικά τελευταία, ευρήματα να συνδέονται με σημαίνοντα πρόσωπα της αρχαιότητας, π.χ. Αμφίπολη - Αλέξανδρος, Στάγειρα - Αριστοτέλης. Αν και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, μήπως τελικά τέτοιες ταυτίσεις δεν κάνουν καλό στην αρχαιολογική έρευνα;)
Απ: Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο, οι ανασκαφείς της Κνωσού, των Μυκηνών, της Πύλου (Evans, Τσούντας, Wace, Μυλωνάς, Blegen, κά) αναφέρονται στον «Θησαυρό του Ατρέως», στον «Θολωτό Τάφο της Κλυταιμνήστρας», στον «Θολωτό Τάφο του Αιγίσθου», στο «Παλάτι του Νέστορος», στο «Παλάτι του Μίνωα», στον «θρόνο του Μίνωα», κ.ο.κ. Καταλαβαίνετε ότι η ταύτιση στην οποία αναφέρεστε συνδέεται απολύτως με τον τόπο για τον οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι και η συνέχιση της έρευνας, η δυνατότητά μας να συνεχίσουμε την έρευνα, θα επιτρέψει να προχωρήσουμε σε όλα τα ασφαλή συμπεράσματα.
Ερ: Το θέμα έγινε γνωστό τον Νοέμβριο του 2015 όταν δημοσίευμα έκανε λόγο για έγγραφο που είχατε στείλει στον τότε υπουργό Πολιτισμού Ν. Ξυδάκη. Η δημοσίευση έγινε χωρίς τη συγκατάθεσή σας;
Απ: Η δημοσίευση έγινε χωρίς τη συγκατάθεσή μου και γι' αυτό εξάλλου απέφυγα να δώσω συνεντεύξεις στα ΜΜΕ ακόμη και μετά τη δημοσιοποίηση της ανακάλυψής μας, καθώς θεώρησα ότι θα ήταν ακόμα πολύ πρόωρο. Επίσης, κατέθεσα αμέσως μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση κατά της εφόρου Αργολίδας, κας Α. Παπαδημητρίου, η οποία προέβαινε σε χαρακτηρισμούς και δηλώσεις εις βάρος μου στα ΜΜΕ σχετικά με τη διαρροή της είδησης προς τον Τύπο. Είναι χαρακτηριστικό πως όσο η ομάδα μου μελετούσε το εύρημα επί ενάμιση χρόνο, η ανακάλυψή μας είχε κρατηθεί απολύτως μυστική ώστε να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε απρόσκοπτα τη μελέτη - όταν όμως ενημέρωσα τον Αύγουστο του 2015 με σύντομη αναφορά μου και με εποπτικό υλικό τον γ.γ. της Αρχαιολογικής Εταιρείας, την έφορο Αργολίδας, την ηγεσία του ΥΠΠΟ και τον ίδιον τον υπουργό, η αναφορά μου διέρρευσε προς τον Τύπο μετά από μόλις δύο μήνες.
Ερ: Σε τι σημείο βρίσκεται το πρόβλημα που ανέκυψε με την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία (που είχε ως αποτέλεσμα τη συγκρότηση επιτροπής και την απόρριψη της εκδοχής σας), υπό την αιγίδα της οποίας διενεργείται η έρευνα στην περιοχή;
Απ: Κατ' αρχήν, πρέπει να δηλώσω ότι διαχωρίζω πλήρως τον θεσμικό φορέα, την Αρχαιολογική Εταιρεία, από τα πρόσωπα που τη διοικούν και τη διαχειρίζονται. Σέβομαι βαθύτατα την Εταιρεία για τη συμβολή της στην ελληνική αρχαιολογία και την υπηρετώ πιστά ως μέλος της επί δεκαπενταετία ανασκάπτοντας και χρηματοδοτώντας καθ΄ ολοκληρίαν τις αρχαιολογικές έρευνες της Εταιρείας στις Μυκήνες και τον Γλα, δημοσιεύοντας και παρουσιάζοντας ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια.
Επιλέγω, λοιπόν, συνειδητά να μην επεκταθώ σχετικά με τις ενέργειές τους στο θέμα του θρόνου για να μην τις νομιμοποιήσω με διαλεκτική αντιπαράθεση. Ωστόσο, σκοπεύω να απαντήσω σε όλα τα ερωτήματα των δημοσιογράφων σχετικά με όσες παράτυπες, αυθαίρετες και αντιδεοντολογικές ενέργειες που, εν αγνοία μου και χωρίς τη συμμετοχή μου, είχαν ως στόχο να προκαταλάβουν και να χειραγωγήσουν την επιστημονική δημοσίευση, πριν καν αποφανθώ σχετικά με το εύρημα εγώ ο ίδιος ως ο υπεύθυνος ανασκαφέας και αρμόδιος μελετητής, ενέργειες που παραβιάζουν κατάφωρα τα αναφαίρετα επιστημονικά δικαιώματα μελέτης και δημοσίευσης του κάθε επιστήμονα. Αυτό ακριβώς σκοπεύω να κάνω τώρα με τη συνέντευξη Τύπου και τη διάλεξη.
Η αρχαιολογική αξία κάθε ευρήματος κρίνεται μετά την επιστημονική δημοσίευσή του, και κρίνεται μόνον από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και σε βάθος χρόνου. Με βάση τα ασφαλή δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, θεωρούμε πως η επιστημονική δημοσίευση, συντήρηση και ανάδειξη του θρόνου των Μυκηνών είναι επιτακτική, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά και εμβληματικά ευρήματα της μυκηναϊκής εποχής. Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας έχει χαρακτήρα παγκοσμιότητας και δεν πρέπει να ευτελίζεται και να υποβιβάζεται με συμπεριφορές που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν προσωπικές και συντεχνιακές.
Στη συγκεκριμένη συγκυρία που η χώρα μας πλήττεται από οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική κρίση, οι Έλληνες, εντός κι εκτός Ελλάδος, αντλούν δύναμη κι ελπίδα από τη θετική προβολή του ελληνικού πολιτισμού, των επιστημών και τεχνών.
